سوالات جامعه شناسی دوازدهم انسانی درس پنجم با جواب

درس پنجم جامعه‌شناسی دوازدهم انسانی به بررسی پدیده‌های انسانی و اجتماعی و معانی گوناگون آن‌ها می‌پردازد. این درس به مسائلی همچون خودکشی، شهادت‌طلبی، و انگیزه‌های انسانی در زندگی می‌پردازد و سعی دارد بینش عمیق‌تری نسبت به کنش‌های انسانی و عوامل مؤثر بر آن‌ها ارائه دهد. در این مقاله، به سوالات مرتبط با این درس و پاسخ‌های آن‌ها پرداخته می‌شود.

سوالات و پاسخ‌ها جامعه شناسی دوازدهم انسانی درس پنجم

1. چه سوالاتی می‌توان در مورد معنای زندگی مطرح کرد؟
   • پاسخ: موضوعاتی نظیر معنا، معیارها و دلایل زندگی، پایان آن، مراحل زندگی، تنفر از زندگی، آرامش و رنج‌ها همواره ذهن انسان‌ها و صاحب‌نظران علوم اجتماعی را به خود مشغول کرده است.
2. کدام شرایط می‌تواند منجر به نتیجه‌گیری‌های نادرست در بررسی پدیده‌های اجتماعی شود؟
   • پاسخ: اگر پیچیدگی‌های انسانی و اجتماعی بدون در نظر گرفتن انگیزه‌ها و زمینه‌های تاریخی و فرهنگی مورد مطالعه قرار گیرد، به نتایج نادرست منجر خواهد شد. به‌عنوان مثال، شهادت در راه خدا، مرگ در دفاع از میهن و خودکشی به ظاهری یکسان ولی معانی متفاوت اشاره دارند.
3. شهادت‌طلبی، فدا کردن جان برای وطن و خودکشی چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند؟
   • پاسخ: شباهت این سه پدیده در استقبال و اقدام آگاهانه به سمت مرگ است. اما از نظر معنا متفاوت هستند: شهادت‌طلبی در پی شوق حیات جاودانه و دیدار با محبوب الهی معنا پیدا می‌کند، در حالی که فدا کردن جان برای وطن به دفاع از کشور و خودکشی به گریز از مشکلات اجتماعی و اقتصادی مربوط می‌شود.
4. پس از انقلاب صنعتی، کدام پدیده اجتماعی به طرز بی‌سابقه‌ای گسترش یافت و چه کسانی به دنبال چاره‌جویی درباره آن بودند؟
   • پاسخ: مسئله خودکشی به طرز بی‌سابقه‌ای در جوامع صنعتی گسترش یافت و جامعه‌شناسان، روان‌پزشکان، اقتصاددانان و حقوقدانان به مطالعه و چاره‌جویی درباره آن پرداخته‌اند.
5. در مورد خودکشی، بین جامعه‌شناسان چه دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؟
   • پاسخ: برخی بر عوامل ساده و قابل پیش‌بینی مانند فقر تمرکز می‌کنند، در حالی که برخی دیگر به عمق پیچیدگی‌ها و عدم انسجام اجتماعی توجه دارند.
6. ویژگی‌های رویکرد تفسیری-تفهمی را بیان کنید.
   • پاسخ:
     1. رویکرد تفسیری نقطه مقابل رویکرد تبیینی است.
     2. کنشگران بر اساس معنای ذهنی خود عمل می‌کنند.
     3. برای درک زندگی اجتماعی باید به معانی نهفته در کنش‌ها پرداخت.
     4. برای فهم کنش‌های اجتماعی باید به زمینه فرهنگی آن‌ها رجوع کرد.
7. زمانی که از معنای کنش سؤال می‌شود، دقیقاً درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم؟
   • پاسخ: گاهی به قصد و هدف کنشگر اشاره داریم و گاهی به معنای نمادین کنش انسان.
8. برای پی بردن به هدف کنش باید چه کرد؟
   • پاسخ: باید به ذهن کنشگر راه یافت.
9. برای فهمیدن دلایل کنش باید چگونه عمل کرد؟
   • پاسخ: باید به ذهن کنشگر نفوذ کرده و به زمینه فرهنگی مربوطه توجه کنیم.
10. دلایل پیدایش معانی گوناگون و پدید آمدن انواع خرده‌فرهنگ‌ها چیست؟
    • پاسخ: فعالیت و خلاقیت کنشگران در ابعاد فردی و اجتماعی باعث تنوع معانی می‌شود.
11. خلاقیت انسان‌ها در تولید معانی چه نتایجی در جهان اجتماعی دارد؟
    • پاسخ: این خلاقیت به پیدایش خرده‌فرهنگ‌ها و جهان‌های اجتماعی مختلف منجر می‌شود.
12. تنوع و تکثر معانی چه نتایجی به دنبال دارد؟
    • پاسخ: این تنوع موجب پیچیدگی کنش‌های انسانی و دشواری فهم معانی آن‌ها می‌شود.
13. چرا جامعه‌شناسی تفسیری از روش‌های کیفی استفاده می‌کند؟
    • پاسخ: به دلیل تنوع و پیچیدگی معانی، برای فهم بهتر کنش‌های انسانی نیاز به روش‌های کیفی وجود دارد.
14. برخی از انواع روش‌های کیفی کدامند؟
    • پاسخ:
      1. قوم‌نگاری: پژوهشگر با قومی زندگی می‌کند تا کنش‌های آن‌ها را بهتر درک کند.
      2. مطالعات موردی: بررسی ابعاد یک پدیده اجتماعی خاص به‌طور عمیق.
15. شهدای دفاع مقدس چه انگیزه‌هایی در شهادت‌طلبی داشتند؟
    • پاسخ: آن‌ها کشور را اسلامی می‌دانستند و جان خود را برای دفاع از آن فدا می‌کردند.
16. متفکرین اجتماعی آلمانی در قرن نوزدهم چه دیدگاهی در خصوص جهان اجتماعی و طبیعی داشتند؟
    • پاسخ: آن‌ها معتقد بودند که پدیده‌های اجتماعی با پدیده‌های طبیعی تفاوت دارند و باید معانی آن‌ها را درک کرد.
17. منظور از معنای کنش که مورد توجه جامعه‌شناسان تفسیری است چیست؟
    • پاسخ: برای مثال، دو دانش‌آموز با نمره یکسان احساسات متفاوتی دارند و برای درک این تفاوت باید به شرایط درونی آن‌ها توجه کرد.
18. روش جامعه‌شناسی وبر چگونه بوده است؟
    • پاسخ: او بر اهمیت روش تجربی و محدودیت‌های آن تأکید داشت و معتقد بود جامعه‌شناس باید از توصیف فراتر نرود.
19. چرا وبر معتقد است که جامعه‌شناسی نمی‌تواند درباره آرمان‌ها داوری کند؟
    • پاسخ: زیرا روش تجربی نمی‌تواند به قضاوت علمی درباره آرمان‌ها بپردازد.
20. در چه صورتی می‌توان ارزش‌ها و عقاید را نقد کرد؟
    • پاسخ: در صورتی که به ارزش‌های ثابت وحیانی و عقلانی اعتقاد داشته باشیم.
21. زمان ظهور جامعه‌شناسی تبیینی، تفسیری و انتقادی چه زمانی است؟
    • پاسخ: جامعه‌شناسی پوزیتیویستی در قرن نوزدهم در فرانسه و جامعه‌شناسی تفهمی در آلمان شکل گرفت و جامعه‌شناسی انتقادی در قرن بیستم پدید آمد.

جمع‌بندی

درس پنجم جامعه‌شناسی دوازدهم انسانی به بررسی عمیق و گسترده‌ای از کنش‌های انسانی و اجتماعی پرداخته و چالش‌های مربوط به فهم معانی و انگیزه‌های مختلف را مطرح می‌کند. با توجه به تنوع معانی و پیچیدگی‌های کنش‌های انسانی، این درس به ما کمک می‌کند تا بتوانیم دیدگاه‌های متنوعی را نسبت به پدیده‌های اجتماعی درک کنیم و به دنبال روش‌های کیفی برای مطالعه این پدیده‌ها باشیم. فهم درست این مسائل به ما کمک می‌کند تا بهتر با واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی پیرامون خود آشنا شویم.