سوالات متن فلسفه دوازدهم انسانی درس نهم آغاز فلسفه در جهان اسلام با جواب

درس نهم کتاب فلسفه پایه دوازدهم انسانی به موضوع آغاز فلسفه و چگونگی شکل‌گیری تفکر فلسفی در جوامع مختلف می‌پردازد. این درس نقش عقلانیت در شکل‌گیری فلسفه، حیات عقلی در جوامع اسلامی، تأثیر نهضت ترجمه و جایگاه فلاسفه‌ای چون فارابی را بررسی می‌کند. در ادامه مجموعه‌ای از پرسش‌های مرتبط با این درس همراه با پاسخ‌ ارائه شده است.

سوالات و پاسخ‌های درس ۹ فلسفه دوازدهم انسانی

1. در چه شرایطی یک جامعه دارای حیات عقلی می‌شود؟
   زمانی که افراد یک جامعه به تفکر و عقلانیت اهمیت دهند و این امر به بخشی از فرهنگ عمومی تبدیل شود، آن جامعه از نظر عقلی زنده و پویا خواهد شد.

2. حیات علمی چگونه شکل می‌گیرد؟
   هنگامی که توجه به عقل و اندیشه افزایش یابد، زمینه برای گسترش دانش فراهم شده و علوم مختلف رشد پیدا می‌کنند، در نتیجه یک جامعه وارد دوران شکوفایی علمی می‌شود.

3. چه عواملی باعث رشد فلسفه در تمدن اسلامی شدند؟

   • ترویج عقلانیت و ارج نهادن به تفکر در جامعه
   • مباحثات علمی و فلسفی در حوزه‌های دینی که باعث ظهور متکلمان شد
   • ترجمه آثار علمی و فلسفی از زبان‌های دیگر مانند یونانی و سریانی

4. حیات عقلی در جهان اسلام چگونه و توسط چه کسانی پایه‌گذاری شد؟
   با ظهور اسلام و تأسیس جامعه اسلامی، پیامبر اکرم (ص) و قرآن کریم زمینه‌های این تفکر را بنیان نهادند.

5. عوامل تقویت کننده حیات فلسفی در اسلام که در قرآن و سنت پیامبر مطرح شده‌اند را نام ببرید.

   • ارزش‌گذاری برای تفکر و تعقل
   • احترام و تکریم علم و دانش
   • بزرگداشت علما و دانشمندان
   • پرداختن به مسائل علمی و فلسفی و استفاده از روش‌های استدلالی
   • تقبیح نادانی و جهل
   • تشویق به یادگیری علوم از تمدن‌های دیگر

6. منظور از متکلمان در تاریخ فلسفه چیست؟
   دانشمندانی که با استفاده از منطق و استدلال، به بررسی و تبیین مسائل اعتقادی می‌پرداختند.

7. متکلمان در چه موضوعاتی تخصص داشتند و چه شغلی داشتند؟
   آنها در موضوعاتی مانند توحید، صفات الهی، معاد، جبر و اختیار مهارت داشتند و معمولاً به تدریس و تألیف کتاب مشغول بودند.

8. نهضت ترجمه چه زمانی آغاز شد و چه نقشی در فلسفه اسلامی داشت؟
   این نهضت از قرن دوم هجری آغاز شد و موجب شد متون علمی و فلسفی متعددی از زبان‌های یونانی، پهلوی و هندی به عربی ترجمه شوند. این امر زمینه‌ساز آشنایی مسلمانان با فلسفه یونان و شکل‌گیری فلسفه اسلامی شد.

9. از دیدگاه حکمت مشایی، فلسفه به چه معناست؟
   فلسفه دانشی است که به انسان کمک می‌کند تا حقیقت وجود را بشناسد و از طریق آن به کمال عقلی و سعادت نهایی برسد.

10. فارابی که بود و چه نقشی در فلسفه اسلامی داشت؟
    او در سال ۲۶۰ هجری در خراسان به دنیا آمد و در بغداد فلسفه را فرا گرفت. پس از سفرهای علمی متعدد، در دمشق اقامت گزید و در سال ۳۳۹ هجری درگذشت. فارابی بنیان‌گذار فلسفه مشایی در اسلام بود و به دلیل خدمات علمی خود لقب «معلم ثانی» را دریافت کرد.

11. دو اثر مهم فارابی را نام ببرید و توضیح دهید.

• الجمع بین رأیی الحکیمین: این کتاب به مقایسه دیدگاه‌های افلاطون و ارسطو پرداخته است.
• اغراض ارسطو فی کتاب ما بعد الطبیعه: اثری که نظرات فلسفی ارسطو را توضیح و تحلیل کرده است.

12. فلسفه مشایی چگونه در اسلام شکل گرفت و چه کسی بنیان‌گذار آن بود؟
    فارابی با ترکیب آموزه‌های فلسفی یونان و مبانی اسلامی، مکتب فلسفه مشایی را در اسلام پایه‌گذاری کرد و به همین دلیل به عنوان معلم ثانی شناخته شد.

13. اولین فیلسوفی که در جهان اسلام مکتب فلسفی ایجاد کرد که بود و چه لقبی داشت؟
    فارابی، که به عنوان بنیان‌گذار فلسفه مشایی در اسلام شناخته شد و لقب «معلم ثانی» را دریافت کرد.

14. معلم اول و معلم ثانی چه کسانی بودند؟

• معلم اول: ارسطو
• معلم ثانی: فارابی

15. فارابی مدینه فاضله را چگونه تعریف می‌کند و آن را با مدینه جاهله مقایسه کنید؟
    مدینه فاضله جامعه‌ای است که اعضای آن با فضایل اخلاقی رشد می‌کنند و به سمت سعادت حقیقی حرکت می‌کنند. در مقابل، مدینه جاهله جامعه‌ای است که در آن مردم تنها به رفاه مادی و لذت‌های دنیوی اهمیت می‌دهند.

16. فارابی مدینه فاضله را به چه چیزی تشبیه کرده و دلیل این تشبیه چیست؟
    او آن را به بدن انسان تشبیه می‌کند که هر عضو وظیفه‌ای مشخص دارد. در جامعه نیز هر فرد نقش خاصی دارد و باید هماهنگ با دیگران برای سعادت همگانی تلاش کند.

17. ویژگی‌های رهبر مدینه فاضله چیست و این ویژگی‌ها در چه کسانی دیده می‌شود؟

• دارای خردی برتر و اندیشه‌ای والا باشد
• توانایی درک قوانین الهی را داشته باشد
  این ویژگی‌ها در پیامبران و امامان معصوم دیده می‌شود.

18. هدف از ایجاد مدینه فاضله در مقایسه با مدینه جاهله چیست؟
    در مدینه فاضله، هدف رسیدن به سعادت حقیقی است، اما در مدینه جاهله، مردم تنها به رفاه مادی و لذت‌های زودگذر توجه دارند.

19. چرا مردم مدینه جاهله تنها به سلامت جسمی و لذت‌های دنیوی اهمیت می‌دهند؟
    زیرا آن‌ها تصور می‌کنند که سعادت تنها در بهره‌مندی از لذت‌های مادی نهفته است و از درک حقیقت سعادت غافل هستند.

جمع‌بندی

درس نهم فلسفه دوازدهم، به بررسی شکل‌گیری فلسفه و عقلانیت در جوامع اسلامی می‌پردازد و نقش متکلمان، نهضت ترجمه و فلاسفه بزرگی مانند فارابی را در این زمینه تبیین می‌کند. فلسفه در اسلام نه تنها ادامه‌دهنده مسیر فلسفه یونان بود، بلکه به‌واسطه فیلسوفانی چون فارابی، شکل جدیدی به خود گرفت و در تمدن اسلامی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. مدینه فاضله و ویژگی‌های رهبران آن، از جمله مفاهیم مهمی هستند که فارابی در نظام فکری خود به آن‌ها پرداخته است.