سوالات متن درس یازدهم عصر شکوفایی دین و زندگی دوازدهم انسانی با جواب

درس یازدهم کتاب دین و زندگی پایه دوازدهم انسانی با عنوان «عصر شکوفایی» به بررسی شرایط اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعه پیش از اسلام و نقش پیامبر اسلام (ص) و اهل‌بیت (ع) در ایجاد تحولی عمیق و تمدنی نوین در جهان می‌پردازد. شناخت این تحولات نه تنها برای درک بهتر تاریخ اسلام، بلکه برای تحلیل جایگاه تمدنی ما در جهان امروز اهمیت دارد. در این مقاله، مجموعه‌ای از سوالات درس یازدهم تهیه شده تا برای مرور، یادگیری عمیق و آمادگی امتحانی مفید واقع شود.

نمونه سوالات و پاسخ‌های درس ۱۱ دینی دوازدهم انسانی

1. پیش از ظهور اسلام، جامعه مکه با چه مشکلات فرهنگی و اجتماعی مواجه بود؟
   ✳️ بسیاری از مردم از تولد دختر شرم داشتند و آن را مایه‌ی ننگ می‌دانستند. رسم‌های ناپسندی مانند برده‌داری، غارت، معاملات ناعادلانه و پرستش بت‌ها رواج داشت.

2. جامعه ایرانی در دوره ساسانی هنگام بعثت پیامبر (ص) چه وضعیتی داشت؟
   ✳️ در آن زمان، خسرو پرویز خود را موجودی الهی می‌دانست و بیش از نود درصد مردم، فاقد حقوق انسانی بودند و در فقر و بی‌عدالتی به سر می‌بردند.

3. اوضاع امپراتوری روم همزمان با آغاز دعوت پیامبر اسلام (ص) چگونه بود؟
   ✳️ روم با حکومتی استبدادی اداره می‌شد و از دین تحریف‌شده مسیحیت برای کنترل مردم استفاده می‌کرد. فساد، تبعیض و جنگ‌های مکرر، جامعه را رو به نابودی برده بود.

4. هدف پیامبر اکرم (ص) از دعوت خود چه بود؟
   ✳️ ایشان می‌خواستند با همکاری مردم، تمدنی بر پایه آموزه‌های دینی و معیارهای الهی بنا کنند.

5. از آیه ۱۱۲ سوره هود چه پیام‌هایی می‌توان برداشت کرد؟
   ✳️ این آیه بر ضرورت پایداری پیامبر (ص) و همراهانش در مسیر حق تأکید می‌کند و مسئولیت جامعه را در حفظ راه دین یادآور می‌شود.

6. طبق آیه مذکور، خواسته خداوند از پیامبر چیست؟
   ✳️ خداوند از ایشان خواسته است خود و امت اسلامی را به سوی ثبات قدم و ایستادگی در مسیر حق سوق دهد تا جامعه‌ای الهی شکل گیرد.

7. پیامبر اسلام (ص) در جامعه‌ای پر از فساد فرهنگی چه اقداماتی انجام دادند؟
   ✳️ با رفتار و روش خود، سنت‌های نادرست جاهلی را یکی پس از دیگری برچیدند.

8. حضرت زهرا (س) چه ارزش‌هایی را ادامه دادند؟
   ✳️ ایشان راه تمام پیامبران الهی را در راستای کرامت انسان و ارزش‌های آسمانی دنبال و ترویج کردند.

9. سه روایت از پیامبر درباره جایگاه حضرت زهرا (س) بیان کنید.
   ✳️ ۱. فاطمه (س) برترین بانوان عالم است.
   ✳️ ۲. رضایت فاطمه، رضایت خداست.
   ✳️ ۳. او بخشی از وجود من است و آزار او، آزار من است.

10. سه بانوی خاندان پیامبر (ص) که نقش‌آفرین در تاریخ بودند را نام ببرید.
    ✳️ خدیجه (س) یار پیامبر، زهرا (س) حامی علی (ع)، و زینب (س) پیام‌رسان عاشورا بودند.

11. چرا خانواده پیامبر (ص) نمونه کامل حیا و عفاف معرفی شدند؟
    ✳️ چون رفتارشان نشان داد که حفظ کرامت زن، مساوی با رعایت حدود الهی و دوری از افراط و تفریط است.

12. برخی از برخوردهای غیرانسانی خلفای اموی و عباسی با زنان را بیان کنید.
    ✳️ آن‌ها با تشکیل حرمسرا، کرامت زن را نادیده گرفتند و از زنان استفاده ابزاری می‌کردند.

13. چه حقوقی در اسلام برای زنان به رسمیت شناخته شده است؟
    ✳️ حق مالکیت، اشتغال، تحصیل و استفاده از ثروت شخصی، از جمله حقوقی است که اسلام به زنان داده است.

14. وضعیت زن در تمدن اسلامی در مقایسه با اروپا چگونه بود؟
    ✳️ در تمدن اسلامی، موقعیت زن بسیار بالاتر و انسانی‌تر از جوامع غربی آن زمان بود.

15. نگاه قرآن به زن چگونه است؟
    ✳️ قرآن به شدت با تفکر درجه‌دوم بودن زن مخالفت کرده و کرامت برابر را برای او قائل شده است.

16. پیامبر اسلام (ص) درباره علم‌آموزان چه فرمودند؟
    ✳️ کسانی که برای کسب علم قدم برمی‌دارند، چهره‌هایی هستند که از دوزخ دورند و برای هر گامشان پاداش بزرگی مقرر شده است.

17. زنان مدینه در کدام کلاس علمی شرکت می‌کردند؟
    ✳️ آن‌ها در کلاس درس حضرت زهرا (س) حضور می‌یافتند.

18. یکی از ویژگی‌های فرهنگ علمی اسلامی چیست؟
    ✳️ علم ویژه طبقه خاصی نبود و عموم مردم می‌توانستند آن را فرا بگیرند.

19. نتایج توجه پیامبر و ائمه (ع) به خردورزی چه بود؟
    ✳️ باعث رشد علمی گسترده در دنیای اسلام شد؛ به‌گونه‌ای که دانش در شاخه‌های فراوان گسترش یافت و علم‌آموزی به فرهنگ تبدیل شد.

20. وضع بهداشت و سلامت در تمدن اسلامی چگونه بود؟
    ✳️ با دستوراتی همچون وضو و غسل و توصیه‌های بهداشتی، مسلمانان از دیگر جوامع بسیار جلوتر بودند.

21. امام علی (ع) درباره جایگاه علم و دانش چه فرمودند؟
    ✳️ ارزش دانشمند از عابدی که شبانه‌روز عبادت می‌کند، بالاتر است.

22. نظر امام رضا (ع) درباره علم‌آموزی چیست؟
    ✳️ علم با نیت الهی، عبادت است و گفتگو درباره آن، تسبیح محسوب می‌شود.

23. پیام‌های آیات آغازین سوره ماعون چیست؟
    ✳️ دین‌باوری با عدالت‌ورزی و توجه به نیازمندان معنا پیدا می‌کند و بی‌تفاوتی نسبت به فقرا، نشانه بی‌ایمانی است.

24. از نگاه پیامبر اکرم (ص)، بزرگترین نوع جهاد چیست؟
    ✳️ گفتن سخن حق در برابر حاکم ظالم، برترین نوع جهاد است.

25. آیا تمام رفتارهای پیامبر اسلام (ص) بر پایه ارزش‌های الهی بود؟
    ✳️ بله، رفتارهای ایشان منطبق بر معیارهای دینی و الهی بود.

جمع‌بندی

درس یازدهم دین و زندگی دوازدهم، ما را با پایه‌های شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی و تأثیرات عمیق پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) در اصلاح جامعه آشنا می‌کند. شناخت شرایط اجتماعی پیش از اسلام و مقایسه آن با تحولات ایجاد شده پس از ظهور اسلام، نشان‌دهنده قدرت هدایت الهی در دگرگونی تمدن بشری است. همچنین، توجه به مقام زن، علم، بهداشت و عقلانیت در این تمدن، الگوی ارزشمندی برای جوامع امروز به شمار می‌آید. بررسی این سوالات با بیان ساده و قابل فهم، می‌تواند در آمادگی برای امتحانات بسیار موثر باشد.