سوالات درس ۱۲ عصر طلائی فرهنگ وتمدن ایرانی-اسلامی مطالعات هشتم با جواب

درس دوازدهم مطالعات اجتماعی پایه هشتم به بررسی سلسله‌های ایرانی در قرون سوم تا پنجم هجری و نقش آنها در شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی می‌پردازد. این درس با محوریت معرفی حکومت‌های ایرانی مانند طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل بویه، به نقش آنها در رونق علمی، ادبی و فرهنگی ایران اشاره دارد. سوالات مرتبط با این درس برای تثبیت مفاهیم و درک عمیق‌تر دانش‌آموزان طراحی شده‌اند.

نمونه سوالات درس ۱۲ مطالعات هشتم

1. چرا تشکیل سلسله‌های ایرانی نقش مهمی در رشد فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی داشت؟
   پاسخ: با تضعیف خلافت عباسی و ناتوانی در اداره قلمرو، شرایط برای تشکیل سلسله‌های ایرانی فراهم شد که با حمایت از دانش و هنر، رونق بزرگی در فرهنگ و تمدن ایجاد کردند.
2. سلسله‌های اصلی ایرانی در قرون سوم تا پنجم هجری کدامند؟
   پاسخ: طاهریان، صفاریان، علویان، سامانیان و آل بویه.
3. کدام سلسله از نظر تبار ایرانی نبود؟
   الف) آل بویه
   ب) علویان طبرستان ✅
   ج) صفاریان
   د) سامانیان
4. چه کسی بنیانگذار سلسله طاهریان بود؟
   پاسخ: طاهر ذوالیمینین.
5. بنیانگذار سلسله سامانیان چه کسی بود؟
   پاسخ: امیر اسماعیل سامانی.
6. ارتباط طاهریان و سامانیان با خلفای عباسی چگونه بود؟
   پاسخ: این دو سلسله معمولاً روابط دوستانه‌ای با عباسیان داشتند و امیران آنها به خلفا اظهار وفاداری می‌کردند.
7. کدام سلسله‌ها بدون اجازه خلفای عباسی تشکیل شدند؟
   پاسخ: طاهریان، صفاریان، علویان، سامانیان و آل بویه.
8. چه کسی سلسله صفاریان را بنیان نهاد و از چه گروهی حمایت گرفت؟
   پاسخ: یعقوب لیث، که با حمایت عیاران سیستان به قدرت رسید.
9. روابط صفاریان با عباسیان چگونه بود؟
   پاسخ: روابط میان آنها خصمانه بود.
10. یعقوب لیث چه اقدامات مهمی انجام داد؟
    پاسخ: حکومت طاهریان را سرنگون کرد، به عراق لشکر کشید و تلاش کرد بغداد را فتح کند، اما شکست خورد و به دلیل بیماری درگذشت.
11. علت دشمنی عباسیان با علویان طبرستان چه بود؟
    پاسخ: چون علویان شیعه بودند و خلافت عباسیان را قبول نداشتند.
12. آل بویه چگونه عباسیان را تحت سلطه خود درآوردند؟
    پاسخ: آنها بغداد را تصرف کرده و خلفای عباسی را تحت نفوذ قرار دادند.
13. کدام سلسله بغداد را تصرف و خلفای عباسی را تحت نفوذ گرفت؟
    الف) آل بویه ✅
    ب) علویان طبرستان
    ج) صفاریان
    د) سامانیان
14. آل بویه پیرو چه مذهبی بودند و چه کاری را توسعه دادند؟
    پاسخ: شیعه بودند و مراسم و فرهنگ شیعه را گسترش دادند.
15. در زمان آل بویه چه اقداماتی برای اماکن مذهبی انجام شد؟
    پاسخ: بازسازی حرم امامان در نجف و کربلا و برگزاری باشکوه مراسم عید غدیر و سوگواری امام حسین.
16. ایرانیان در کدام علوم پیشرو بودند؟
    پاسخ: معارف اسلامی، علوم انسانی، علوم تجربی، هنر و ادبیات.
17. از پیامبر درباره علم و دانش ایرانیان چه گفته شده است؟
    پاسخ: اگر علم در آسمان‌ها باشد، ایرانیان به آن دست خواهند یافت.
18. کدام سلسله‌های ایرانی حامی زبان و فرهنگ فارسی بودند؟
    پاسخ: صفاریان و سامانیان.
19. اولین نمونه‌های معماری اسلامی ایرانی چه بودند؟
    پاسخ: مساجد.
20. کدام آرامگاه‌ها میراث معماری ایرانی اسلامی هستند؟
    پاسخ: آرامگاه امیر اسماعیل سامانی و قابوس بن وشمگیر.

جمع‌بندی

درس دوازدهم مطالعات اجتماعی هشتم به بررسی تأثیر سلسله‌های ایرانی بر تاریخ و فرهنگ اسلامی اختصاص دارد. این سلسله‌ها نه تنها در گسترش علم و ادب نقش داشتند، بلکه با توسعه معماری و بازسازی اماکن مذهبی، اثری ماندگار بر تمدن ایرانی-اسلامی گذاشتند. سوالات ارائه شده با هدف تقویت درک دانش‌آموزان از این موضوع طراحی شده‌اند.