سوالات درس سوم تاریخ دوازدهم انسانی با جواب

درس سوم تاریخ پایه دوازدهم انسانی با عنوان “سیاست و حکومت در عصر قاجار” از مهم‌ترین مباحث مرتبط با تاریخ سیاسی ایران است. این درس به بررسی حکومت قاجار، نقش شاهان این سلسله، تحولات سیاسی، نظام استبدادی، و تلاش‌های اصلاح‌طلبانه پرداخته است. در ادامه، مجموعه‌ای از سوالات و پاسخ‌های مرتبط با این درس ارائه می‌شود تا برای مطالعه و آمادگی امتحانات مفید باشند.

سوالات و پاسخ‌ها درس سوم تاریخ دوازدهم انسانی

1. در قرن ۱۳ قمری/ ۱۹ میلادی کدام سلسله حکومتی در ایران به قدرت رسید؟
   پاسخ: سلسله قاجار.
2. پس از مرگ کریم خان زند، آقا محمد خان چه اقداماتی برای تثبیت قدرت خود انجام داد؟
   پاسخ: او از شیراز به گرگان رفت، افراد ایل قاجار را متحد کرد، مناطق شمالی و مرکزی ایران را تصرف کرد و تهران را به پایتخت تبدیل نمود.
3. هدف لشکرکشی آقا محمد خان به قفقاز چه بود؟
   پاسخ: ایجاد امنیت و نظم در منطقه قفقاز.
4. علت حمله آقا محمد خان به خراسان چه بود؟
   پاسخ: برای برچیدن حکومت جانشینان نادر شاه و دستیابی به جواهرات و غنایم.
5. چه ویژگی از اقدامات آقا محمد خان شایسته تحسین است؟
   پاسخ: تلاش او برای یکپارچگی سیاسی و بازگرداندن اقتدار مرکزی.
6. چرا در تاریخ از آقا محمد خان به نیکی یاد نمی‌شود؟
   پاسخ: به دلیل بی‌رحمی و کینه‌توزی در برابر مخالفان که ریشه در تجربیات تلخ کودکی داشت.
7. فتحعلی شاه در سال‌های آغازین حکومت خود با چه چالش‌هایی روبه‌رو بود؟
   پاسخ: سرکوب شورش‌های داخلی و تحکیم قدرت در خاندان قاجار.
8. همزمان با سلطنت فتحعلی شاه، چه تحولاتی در عرصه بین‌المللی رخ داد؟
   پاسخ: تهاجم روسیه به ایران و رقابت انگلستان و فرانسه برای نفوذ در کشور.
9. فتحعلی شاه کدام شاهزاده را برای ولیعهدی انتخاب کرد و چرا انتخاب او تغییر کرد؟
   پاسخ: عباس میرزا، ولی به دلیل مرگ زودهنگام او، محمد میرزا به ولایت عهدی رسید.
10. وزیر شایسته محمد شاه قاجار که بود و چه اقداماتی انجام داد؟
    پاسخ: میرزا ابوالقاسم خان قائم مقام فراهانی، او با تلاش برای کاهش دخالت‌های خارجی به بهبود امور کشور کمک کرد.
11. علت برکناری و قتل قائم مقام چه بود؟
    پاسخ: ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌های خارجی و مخالفت‌های داخلی.
12. ناصرالدین شاه پس از مرگ پدر با کمک چه کسی به پادشاهی رسید؟
    پاسخ: با حمایت میرزا تقی خان فراهانی (امیرکبیر).
13. امیرکبیر چه اصلاحاتی را در دوره ناصرالدین شاه انجام داد؟
    پاسخ: تهیه برنامه‌ای جامع برای اصلاح امور سیاسی و اقتصادی.
14. علت ناکامی اصلاحات امیرکبیر چه بود؟
    پاسخ: مخالفت‌های داخلی و فشارهای خارجی.
15. در دوران ناصرالدین شاه، کدام مدرسه نماد نوگرایی و ترقی بود؟
    پاسخ: دارالفنون.
16. چرا اصلاحات ناصرالدین شاه به تغییرات اساسی منجر نشد؟
    پاسخ: او از نشر اندیشه‌های مشروطه‌خواهی و جمهوری‌طلبی بیمناک بود.
17. کدام صدر اعظم ناصرالدین شاه او را برای سفر به فرنگ تشویق کرد؟
    پاسخ: میرزا حسین خان سپه سالار.
18. برنامه‌های اصلاحی میرزا حسین خان سپه سالار چرا ناکام ماند؟
    پاسخ: به دلیل مخالفت‌های داخلی و تردیدهای شاه.
19. ناصرالدین شاه در واپسین سال‌های سلطنت وقت خود را چگونه می‌گذراند؟
    پاسخ: با شعرسرایی، نقاشی و شکار.
20. ناصرالدین شاه به دست چه کسی کشته شد و او از هواداران چه کسی بود؟
    پاسخ: میرزا رضا کرمانی، از هواداران سید جمال‌الدین اسدآبادی.
21. نظام حکومتی ایران پیش از مشروطه چه ویژگی‌هایی داشت؟
    پاسخ: پادشاهی مطلقه و استبدادی.
22. چه عواملی قدرت مطلق شاهان قاجار را محدود می‌کرد؟
    پاسخ: نفوذ روحانیون، قدرت ایالات و دخالت‌های خارجی.
23. در نظام استبدادی قاجار، چه مقامی پس از شاه قرار داشت؟
    پاسخ: وزیر اعظم یا صدر اعظم که در تمام امور کشور حق مداخله داشت.
24. چرا ناصرالدین شاه از اصلاحات سیاسی و اداری هراس داشت؟
    پاسخ: به دلیل کاهش قدرت و اختیارات مطلق شاه.
25. میرزا تقی خان فراهانی چه لقبی داشت؟
    پاسخ: امیرکبیر.
26. در دوره صدارت میرزا آقاسی حکومت قاجار تحت نفوذ چه قدرت‌هایی قرار گرفت؟
    پاسخ: انگلستان و روسیه.
27. چرا قائم مقام از منصب خود عزل شد؟
    پاسخ: به دلیل دسیسه‌گری مخالفان و بدبینی شاه.
28. در حکومت قاجار چه عواملی موجب ناکارآمدی نظام اداری شد؟
    پاسخ: عدم وجود ارتش ثابت و نظام اداری حرفه‌ای.
29. محمد شاه برای مقابله با رقبای داخلی به چه روشی عمل کرد؟
    پاسخ: با سرکوب شورش‌ها و متحد کردن ایل‌های وفادار.
30. چرا اصلاحات دارالفنون به تغییرات گسترده نینجامید؟
    پاسخ: شاه از گسترش افکار آزادی‌خواهانه نگران بود.

جمع‌بندی

درس سیاست و حکومت در عصر قاجار نمایانگر تلاش‌های پادشاهان و وزرای این دوره برای حفظ و گسترش قدرت و همچنین مواجهه با چالش‌های داخلی و خارجی است. مطالعه دقیق این موضوعات، درک بهتری از تاریخ ایران و تحولات سیاسی آن دوران ارائه می‌دهد. سوالات فوق می‌توانند به عنوان راهنمایی برای آمادگی در امتحانات و تحلیل عمیق‌تر این موضوعات استفاده شوند.