سوالات تاریخ یازدهم ریاضی و تجربی درس نهم ویژگی‌های حکومت رضاشاه با جواب

درس نهم تاریخ پایه یازدهم به بررسی ویژگی‌های حکومت رضا شاه و سیاست‌های او در زمینه‌های مختلف می‌پردازد. در این دوره، تغییرات گسترده‌ای در ساختار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور رخ داد که برخی از آن‌ها همچنان تأثیرات خود را در تاریخ معاصر ایران حفظ کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین موضوعات این درس، اقدامات رضا شاه در زمینه حکومت‌داری، ملی‌گرایی افراطی و سیاست‌های ضد مذهبی او است که مورد واکاوی قرار می‌گیرد. در ادامه، مجموعه‌ای از سوالات مرتبط با این درس همراه با پاسخ‌ ارائه شده است.

نمونه سوالات متن درس نهم تاریخ یازدهم تجربی و ریاضی

۱. مشخصه‌های بارز حکومت رضا شاه را نام ببرید.
پاسخ:
۱. تکیه به قدرت‌های خارجی
۲. حکومت استبدادی و فردمحور
۳. تضعیف فرهنگ و هویت دینی و ملی
۴. نظامی‌گرایی و سرکوب مخالفان

۲. تغییر پوشش مردان توسط رضا شاه، مقدمه چه تغییری در جامعه بود؟
پاسخ: این اقدام زمینه‌ساز کاهش حساسیت جامعه نسبت به حجاب بانوان شد و در نهایت به اجبار کشف حجاب انجامید.

۳. چند نمونه از نشانه‌های استبداد و قدرت‌طلبی رضاشاه را ذکر کنید.
پاسخ:
۱. علی‌رغم وجود اصل تفکیک قوا، شاه در تمام امور حکومتی دخالت مستقیم داشت.
۲. نمایندگان مجلس بر اساس لیستی که مورد تأیید شخص شاه قرار می‌گرفت، انتخاب می‌شدند.
۳. دستگاه قضایی و اجرایی استقلال خود را از دست داده بودند.
۴. بسیاری از وزرا و مسئولان دولتی جرأت بیان دیدگاه‌های خود را نداشتند.

۴. چه گروه‌هایی در برابر سیاست‌های ضددینی رضاشاه ایستادگی کردند؟
پاسخ:

• آیت‌الله حاج آقا نورالله اصفهانی در اصفهان
• آیت‌الله حاج حسین طباطبایی قمی در مشهد
• آیت‌الله سیدابوالحسن انگجی در تبریز
• آقا میرزا صادق در تبریز

۵. مشخصه‌های ملی‌گرایی افراطی حکومت رضاشاه چه بود؟
پاسخ:
۱. تفکیک دین از سیاست
۲. تلاش برای حذف زبان‌ها و فرهنگ‌های اقوام ایرانی مانند ترک، کرد، عرب و بلوچ
۳. پیشنهاد جایگزینی الفبای فارسی با الفبای لاتین

۶. سیاست‌های استعمار نوین در حمایت از برنامه‌های ضد دینی رضاشاه چه اهدافی را دنبال می‌کرد؟
پاسخ: بر اساس اسناد تاریخی، استعمارگران در تلاش بودند با تضعیف مذهب و روحانیت، نفوذ خود را در ایران تقویت کنند.

۷. چرا رضاشاه ارتش را محور اصلی حکومت خود قرار داد؟
پاسخ: به دلیل روحیه نظامی‌گری و تمایل به کنترل کشور از طریق سرکوب و ایجاد وحشت.

۸. پس از رسیدن به قدرت، سیاست مذهبی رضاشاه چه تغییراتی داشت؟
پاسخ:
۱. محدود کردن فعالیت روحانیون و تحت نظارت قرار دادن حوزه‌های دینی
۲. شعار اصلاح دین و جایگزینی قوانین غربی با احکام مذهبی
۳. کاهش آزادی‌های مذهبی و ممنوعیت عزاداری‌ها
۴. ممنوعیت پوشش اسلامی برای زنان
۵. از بین بردن مدارس علوم دینی

۹. سیاست مذهبی رضاخان قبل از به قدرت رسیدن چگونه بود؟
پاسخ:
۱. حضور در مراسم مذهبی و عزاداری‌های عمومی
۲. مخالفت با انتشار مطالب خلاف شرع در مطبوعات
۳. سفر به عراق و اعلام حمایت از مراجع نجف

۱۰. اولین اقدام آشکار رضا شاه علیه ارزش‌های دینی چه بود؟
پاسخ: واقعه نوروز ۱۳۰۶ در قم، که با اعتراض آیت‌الله بافقی به ورود زنان بی‌حجاب به حرم حضرت معصومه (س) آغاز شد و به برخورد فیزیکی و تبعید او منجر گردید.

۱۱. رضاشاه با حذف دین از اجتماع، به دنبال چه هدفی بود؟
پاسخ: کاهش نفوذ روحانیون و محدود کردن فعالیت‌های مذهبی در جامعه.

۱۲. ارتشی که توسط رضاشاه تأسیس شد، چه اهدافی را دنبال می‌کرد؟
پاسخ:
۱. سرکوب اعتراضات داخلی
۲. کنترل عشایر و گروه‌های مخالف
۳. تثبیت پایه‌های قدرت شخصی رضاشاه

۱۳. اقدامات ضد دینی رضاخان تحت چه عنوانی اجرا شد؟
پاسخ: تحت عنوان «اصلاحات فرهنگی» و «تجددگرایی».

۱۴. در سال‌های پایانی حکومت، سیاست‌های ملی‌گرایانه رضاشاه با چه جریانی همسو شد؟
پاسخ: نزدیکی به جنبش نازی‌های آلمان و تلاش برای مقایسه خود با هیتلر در رسانه‌ها.

۱۵. چه اقداماتی چهره واقعی رضا شاه را نمایان ساخت؟
پاسخ:

• برخورد خشونت‌آمیز با روحانیون و علما
• حمله به حوزه‌های علمیه
• تبعید و شهادت شخصیت‌های مذهبی برجسته، از جمله آیت‌الله مدرس

۱۶. شدت گرفتن ملی‌گرایی افراطی در دوره رضاشاه با چه هدفی صورت گرفت؟
پاسخ: هدف اصلی آن، به حاشیه راندن اسلام و کاهش نقش دین در جامعه بود.

۱۷. اقدامات رضاشاه در زمینه تغییر لباس و پوشش مردم چه بود؟
پاسخ:
۱. اجباری کردن کلاه پهلوی در ابتدا
۲. تغییر مجدد به کلاه شاپو پس از بازدید از ترکیه
۳. تصویب قانون متحدالشکل شدن پوشش در سال ۱۳۰۷ و تحمیل آن به تمام اقشار جامعه

۱۸. چرا آغاز حکومت پهلوی نقطه عطفی در تاریخ وابستگی ایران محسوب می‌شود؟
پاسخ: برخلاف دوره‌های پیشین که پادشاهان ایرانی توسط نیروهای داخلی به قدرت می‌رسیدند، حکومت رضاشاه مستقیماً با حمایت استعمار انگلیس شکل گرفت.

۱۹. مهم‌ترین واکنش مردمی به قانون کشف حجاب چه بود؟
پاسخ: قیام مردم مشهد در مسجد گوهرشاد علیه کشف حجاب.

جمع‌بندی

دوره حکومت رضاشاه یکی از حساس‌ترین و تأثیرگذارترین مقاطع تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود. اصلاحات او اگرچه در ظاهر با شعارهای تجددخواهانه انجام شد، اما در واقعیت همراه با سرکوب آزادی‌های مذهبی و سیاسی، تحمیل فرهنگ غربی و وابستگی به قدرت‌های خارجی بود. مقاومت مردم و روحانیت در برابر سیاست‌های ضد مذهبی و سرکوب‌گرانه او، زمینه را برای اعتراضات و تغییرات بعدی فراهم کرد. بررسی این دوره تاریخی به ما نشان می‌دهد که تحولات فرهنگی و اجتماعی چگونه می‌توانند مسیر تاریخ یک کشور را تحت تأثیر قرار دهند.