سوالات تاریخ دهم انسانی درس یازدهم آیین کشور داری با جواب

درس یازدهم تاریخ پایه دهم انسانی به بررسی نحوه اداره کشور در دوران ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی می‌پردازد. هر یک از این سلسله‌ها روش‌های متفاوتی برای مدیریت کشور، نظام مالیاتی و تشکیلات حکومتی داشتند. این تفاوت‌ها تأثیر زیادی بر پایداری یا ضعف آن‌ها داشت. در ادامه، سوالات مهم همراه با پاسخ آورده شده است تا به درک بهتر این مباحث کمک کند.

سوالات متن تاریخ دهم انسانی درس ۱۱

1. حکومت مادها بر چه اساسی بنا شده بود؟
   • حکومت مادها بیشتر بر پایه نظام قبیله‌ای و نفوذ رهبران محلی اداره می‌شد.
2. چرا اطلاعات زیادی درباره تشکیلات اداری مادها در دسترس نیست؟
   • به دلیل کمبود منابع مکتوب و مستندات تاریخی، اطلاعات زیادی از این دوره باقی نمانده است.
3. اولین امپراتوری بزرگ ایران کدام بود و چگونه اداره می‌شد؟
   • امپراتوری هخامنشی که با روش‌های نوین مدیریتی مانند تقسیم کشور به ساتراپی‌ها اداره می‌شد.
4. داریوش اول چه اصلاحاتی در اداره کشور انجام داد؟
   • او کشور را به ۲۰ ساتراپی تقسیم کرد و برای هرکدام یک ساتراپ (استاندار) منصوب کرد.
5. وظیفه ساتراپ‌ها چه بود؟
   • آن‌ها مسئول جمع‌آوری مالیات، حفظ امنیت و اجرای قوانین شاه بودند.
6. چگونه پادشاهان هخامنشی از عملکرد ساتراپ‌ها آگاه می‌شدند؟
   • از طریق مأمورانی به نام “چشم و گوش شاه” که به‌طور مخفیانه فعالیت مقامات را بررسی می‌کردند.
7. چرا به مأموران نظارتی هخامنشی “چشم و گوش شاه” می‌گفتند؟
   • زیرا گزارش‌های محرمانه درباره عملکرد حکام را به شاه ارائه می‌دادند.
8. نقش راه‌های ارتباطی در اداره حکومت هخامنشی چه بود؟
   • راه‌های گسترده‌ای مانند جاده شاهی برای انتقال سریع اخبار، نیروهای نظامی و کالاها ایجاد شده بود.
9. چگونه داریوش اول سیستم مالیاتی را ساماندهی کرد؟
   • میزان مالیات هر ساتراپی مشخص شد و روش‌های دقیق‌تری برای جمع‌آوری مالیات وضع شد.
10. وظیفه خزانه‌داری هخامنشیان چه بود؟

• نگهداری و مدیریت درآمدهای حکومتی از طریق مالیات و غنایم جنگی.

11. چرا هخامنشیان سیستم پستی ایجاد کردند؟

• برای انتقال سریع نامه‌ها و فرمان‌های حکومتی بین ساتراپی‌ها.

12. پایتخت‌های مهم هخامنشیان کدام بودند؟

• پاسارگاد، شوش، تخت جمشید و اکباتان.

13. سیاست مذهبی هخامنشیان چگونه بود؟

• آن‌ها به باورها و آیین‌های مختلف احترام می‌گذاشتند و سیاست تسامح دینی داشتند.

14. کوروش کبیر چگونه با اقوام مغلوب رفتار می‌کرد؟

• با احترام به فرهنگ و مذهب آن‌ها، به‌جای سرکوب، از همکاری نخبگان محلی استفاده می‌کرد.

15. نمونه‌ای از سیاست‌های تسامح مذهبی هخامنشیان چیست؟

• آزادی یهودیان از اسارت بابلیان و اجازه بازسازی معبد اورشلیم.

16. دلیل سقوط هخامنشیان چه بود؟

• فساد اداری، شورش‌های داخلی و حمله اسکندر مقدونی.

17. ویژگی مهم نظام حکومتی اشکانیان چه بود؟

• غیرمتمرکز بودن و اعطای قدرت زیاد به خاندان‌های محلی.

18. چرا اشکانیان حکومت غیرمتمرکز داشتند؟

• به دلیل تبار عشایری و اهمیت دادن به استقلال خاندان‌های نجبا.

19. مجلس مهستان چه نقشی در حکومت اشکانی داشت؟

• شورایی از اشراف که در تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی و انتخاب شاه مشارکت داشت.

20. ویژگی نظام مالیاتی اشکانیان چه بود؟

• مالیات‌ها نسبت به دوران هخامنشی سبک‌تر بودند، اما سیستم یکپارچه‌ای نداشتند.

21. دلیل تضعیف اشکانیان چه بود؟

• درگیری‌های داخلی بین اشراف و جنگ‌های مداوم با روم.

22. چرا ساسانیان توانستند اشکانیان را شکست دهند؟

• به دلیل داشتن ارتش قوی‌تر و حمایت روحانیان زرتشتی.

23. ساسانیان چگونه نظام اداری خود را سازمان‌دهی کردند؟

• آن‌ها یک دولت متمرکز و دیوان‌سالاری قوی ایجاد کردند.

24. ویژگی اصلی حکومت ساسانیان چه بود؟

• تمرکزگرایی، قدرت زیاد شاه و نفوذ گسترده موبدان زرتشتی.

25. نقش دبیران در حکومت ساسانی چه بود؟

• آن‌ها مسئول امور اداری، مالی و تنظیم قوانین بودند.

26. ساسانیان چه تغییری در ساختار نظامی ایجاد کردند؟

• یک ارتش دائمی با فرماندهی منظم و تجهیزات پیشرفته ایجاد کردند.

27. چرا موبدان در حکومت ساسانیان نفوذ زیادی داشتند؟

• زیرا زرتشتی‌گری دین رسمی کشور بود و موبدان قدرت مذهبی و سیاسی داشتند.

28. ساسانیان چگونه نظام طبقاتی را تقویت کردند؟

• جامعه را به چهار طبقه (روحانیان، جنگجویان، کشاورزان و صنعتگران) تقسیم کردند.

29. چرا مالیات در دوره ساسانیان افزایش یافت؟

• برای تأمین هزینه‌های جنگ‌ها و اداره کشور.

30. چرا اصلاحات مالیاتی خسرو اول مهم بود؟

• باعث بهبود اقتصاد و افزایش درآمدهای حکومت شد.

31. خسرو انوشیروان چه اقداماتی در زمینه آموزش انجام داد؟

• مدارس و مراکز علمی مانند جندی‌شاپور را توسعه داد.

32. چرا خسرو انوشیروان به‌عنوان شاهی دادگستر شناخته می‌شود؟

• به دلیل اجرای اصلاحات قانونی و تلاش برای تأمین عدالت اجتماعی.

33. ساسانیان چگونه از هنر برای تثبیت قدرت خود استفاده کردند؟

• با ساخت کاخ‌های مجلل، نقش‌برجسته‌ها و ترویج هنر زرتشتی.

34. چه عواملی به سقوط ساسانیان منجر شد؟

• جنگ‌های طولانی با بیزانس، بحران‌های داخلی و حمله اعراب مسلمان.

35. آخرین پادشاه ساسانی که بود؟

• یزدگرد سوم.

36. چرا سیستم کشورداری هخامنشیان موفق‌تر از اشکانیان بود؟

• به دلیل تمرکز اداری، استفاده از ساتراپی‌ها و سیستم پستی منظم.

37. تفاوت مهم ساتراپ‌های هخامنشی و والیان ساسانی چه بود؟

• والیان ساسانی زیر نظر مستقیم شاه بودند و قدرت کمتری نسبت به ساتراپ‌ها داشتند.

38. چرا داریوش اول اصلاحات مالیاتی انجام داد؟

• برای جلوگیری از فساد و افزایش کارایی نظام مالیاتی.

39. چرا پارسیان در مدیریت کشور موفق بودند؟

• به دلیل تسامح مذهبی، مهارت در مدیریت و ایجاد زیرساخت‌های قوی.

40. چگونه راه‌های شاهی به اداره بهتر امپراتوری کمک کرد؟

• باعث تسهیل ارتباطات، انتقال سریع نیروهای نظامی و بهبود تجارت شد.

جمع‌بندی

این درس نشان می‌دهد که ایران در دوران باستان روش‌های مختلفی برای اداره کشور داشته است. از ساختار متمرکز هخامنشی تا حکومت غیرمتمرکز اشکانی و بازگشت به تمرکزگرایی در دوره ساسانی، هر دوره ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را داشته است. این تحولات تأثیر مهمی در تاریخ ایران و جهان گذاشته است.