پاسخ سوالات درس دوم عینک نوشتن دهم انسانی با جواب
درس دوم کتاب نگارش پایه دهم انسانی با عنوان “عینک نوشتن” به دانشآموزان کمک میکند تا با بررسی متون مختلف و تحلیل فضای عینی و ذهنی آنها، توانایی نوشتن خود را تقویت کنند. در این مقاله به بررسی پاسخهای سوالات این درس میپردازیم.
سوالات و پاسخهای درس دوم عینک نوشتن دهم انسانی
۱- نوشتههای زیر را بخوانید و فضای حاکم بر آنها (عینی و ذهنی) را مشخص و دربارۀ پاسخ خود استدلال کنید.
متن یک
هر فاصله خودش حکم یک دیوار را دارد. فاصله جزءِ همان دیوارهایی است که بیشتر مانع است تا محافظ. فاصلهها گاهی آن قدر زیادند که هیچ دیواری به پهنای آنها نمیرسد. بعضیها به جای فاصله، کلمه جدایی را به کار میبرند. بعضیها هم جدایی را سبب فاصله میدانند و بعضیها فاصله را علتّ جدایی میپندارند. در هر صورت، جدایی و فاصله هر دو دیوارهایی هستند که مانع مهر ورزیدن میشوند.
دیوارهای دیگری هم داریم که به مراتب از دیوارهای سنگی و آهنی سختترند. دیوارهایی چون قهر، نفرت، بدبینی، حسادت و… که هرگاه کاشته میشوند، باعث فاصله و جدایی میگردند. این دیوارها دیده نمیشوند؛ امّا بدتر از دیوارهای واقعی هستند. اگر جنس دیوارهای واقعی از آجر است، جنس این دیوارها، خودخواهی و غرور، طمع و بدبینی و نظایر اینهاست که گاه، خراب شدنی نیستند.
قفس، چه سیمی، چه چوبی، چه بزرگ و چه کوچک یک دیوار است؛ زیرا بین پرنده و پرواز فاصله انداخته است.
شاید داستان آن پرنده را شنیده باشید که قفس بزرگی به اندازه یک شهر برایش ساختند؛ داخل قفس بزرگش درخت کاشتند؛ استخر درست کردند؛ بهترین دانهها را جلویش گذاشتند؛ برایش لانه درست کردند؛ امّا همچنان غمگین بود. تا اینکه درِ قفس را باز کردند و او شادمان پرواز کرد. چه دیواری قطورتر و سنگیتر از قفس میتوان تصوّر کرد؟
«تنبلی» هم یک دیوار است. تنبلی، پدیده بسیار مرموزی است که گاه گاه بیخبر به سراغمان میآید و دیوار میشود، بین انسان و نشاط و سرزندگیاش. دیوار تنبلی از آن دیوارهایی است که مانع میشود، انسان به زندگی شاداب و فرحبخش، دست یابد.
پاسخ:
متن یک دارای ترکیبی از فضای عینی و ذهنی است. در ادامه به توضیح این دو فضا در متن میپردازیم:
فضای ذهنی:
- استفاده از مفاهیم انتزاعی: متن به مفاهیم انتزاعی مانند «فاصله»، «جدایی»، «قهر»، «نفرت»، و «تنبلی» میپردازد که این مفاهیم بیشتر ذهنی و غیرملموس هستند. این بخشها بیشتر به حالات روانی و روابط انسانی اشاره دارند و از استعارهها برای توضیح احساسات و موانع ذهنی استفاده میکنند.
- استعارهها و تشبیهات: بهکارگیری استعارههایی مانند «دیوار» برای نشان دادن موانع ذهنی یا احساسی (مانند قهر و نفرت) و «قفس» برای محدودیتها، از ویژگیهای فضای ذهنی است.
فضای عینی:
- اشاره به اشیاء و موقعیتهای ملموس: در متن به اشیاء و موقعیتهای عینی مانند «دیوار»، «قفس»، «درخت»، «استخر»، و «لانه» اشاره شده است. این عناصر عینی بهصورت واقعی و ملموس در جهان وجود دارند و به توصیف وضعیتهای خاصی میپردازند.
- داستان پرنده و قفس: این بخش از متن بهطور مستقیم به یک موقعیت واقعی و ملموس (ساختن قفس و آزاد کردن پرنده) اشاره دارد که به وضوح یک فضای عینی را نشان میدهد.
متن دو
کلاغی قار زد و از روی درخت کاج خانه همسایه پرکشید و نشست روی تاجی ماشین. مرد جوان، توی چشمهای کلاغ که درشت و مژهدار بود، چیزی دید… کلاغ روی پاهای بلند و لاغرش جَستی زد. بلند شد و کمی دورتر نشست و به دانههای بارانی که در چالهای جمع شده بود، نوک زد. جوانی به زحمت، دستگیره سرد ماشین را گرفت و کشید. کلاغ دوباره پر زد و روی دیوار نشست.
پاسخ:
فضای متن عینی است چون تمام رخدادها و توصیفات قابل مشاهده و ملموس هستند.
متن سه
مراد بلند شد و از نردبان آمد پایین. افسار گاو را گرفت و از درِ خانه بیرون رفت. از کنار نخل گذشت. زیر چشمی، نگاهی به آن انداخت. برگهای ریز و سبز سرو تکان میخورد. باد تکانشان میداد. سایهاش، کوچه و نصف باغ رو به رویش را گرفته بود. گنجشکها توی آن جیکجیک میکردند. لکه نازک ابری سفید گوشه آسمان داشت از هم باز میشد و چند تا بچّه توی کوچه گردو بازی میکردند.
پاسخ:
فضای متن عینی است، زیرا تمام توصیفها و رخدادها به طور مستقیم قابل مشاهده هستند، مانند “مراد بلند شد”، “گاو را گرفت”، “گنجشکها جیکجیک میکردند” و “بچهها گردو بازی میکردند”.
متن چهارم
آه، چه شبها! ای پنجره گِردِ اتاقک من، ای دریچه بسته، چه شبها که از تختخوابم به سویت نگریستم؛ درحالیکه با خود میگفتم: اینک هنگامی که رنگ این چشم به سپیدی بگراید، سپیده خواهد دمید؛ آنگاه از جا برخواهم خاست و این رنجوری و ملال را از خود خواهم راند و سپیده، دریا را خواهد شست و ما در سرزمین ناشناخته پهلو خواهیم گرفت. سپیده دمید بی آنکه دریا از آمدنش رنگ آرامش به خود گیرد؛ زمین هنوز دور بود و اندیشه من بر چهره موّاج آبها در نوسان. منقلب شدنی که از موجهای دریا ناشی میشود و تمامی بدن، آن را به یاد میسپارد. با خود گفتم: آیا خواهم توانست اندیشهای به این دکل لرزان کشتی بیاویزم؟ ای موجها، آیا جز آبی که در باد شبانه به این سو و آن سو پراکنده میشود، چیزی نخواهم دید؟
پاسخ:
فضای متن ذهنی است، زیرا نویسنده بیشتر به افکار، احساسات و تأملات درونی شخصیت اشاره میکند. توصیفهایی مانند “رنجوری و ملال”، “اندیشه من بر چهره موّاج آبها” و “منقلب شدنی که از موجهای دریا ناشی میشود” نشاندهندهی فضای ذهنی و درونی شخصیت است.
۲- موضوعی را انتخاب کنید و با توجّه به محتوای درس، دربارۀ آن، متنی بنویسید.
موضوع: باران و زمین
باران که میبارد، زمین حال و هوای دیگری پیدا میکند. قطرات ریز و درشت باران که از آسمان به زمین میریزند، تمام فضای حیاط را پر از بوی تازه و زندگی میکنند. درختها و گیاهان، که روزها تشنه و خشکیده بودند، دوباره جان میگیرند و برگهایشان را به سمت آسمان بالا میبرند تا از این نعمت بهرهمند شوند.
باران که میبارد، درختان از شادی تکان میخورند و برگهاشان صدا میدهند. گلابیها و سیبها که کمکم از شاخ و برگ درختان آویزان میشوند، در انتظار این بارشها هستند تا رشد بیشتری کنند. حتی خاک نیز از این باران خوشحال است؛ بوی خاک خیس، بویی است که به روح انسانها آرامش میدهد.
در این زمان، تمام موجودات زنده به نوعی از این بارشها بهرهمند میشوند. پرندگان به سرعت پرهایشان را خشک میکنند، حیوانات در لانههایشان پناه میگیرند و انسانها از پنجرهها به تماشای باران مینشینند و از آرامش آن لذت میبرند.
اما این باران برای زمین، مانند یک زندگی دوباره است. بارانی که نمیبارد، زمین پژمرده و خشک میشود. وقتی باران میبارد، همه چیز دوباره جان میگیرد، رشد میکند و رنگ و بویی تازه به خود میگیرد. شاید همینطور است که انسانها نیز در دشواریها به یاد آرامش و خوشبختی میافتند و هر بار که به سختیهای زندگی برخورد میکنند، به آن لحظات که روحشان پر از شادی بوده، فکر میکنند.
مثلهای زیر را بخوانید، سپس یکی را انتخاب کنید و آن را گسترش دهید.
- از تو حرکت از خدا برکت.
- آب که یک جا ماند، میگندد.
- کارِ نیکو کردن از پرُ کردن است.
- بادآورده را باد میبَرَد.
- تو نیکی میکن و در دجله انداز.
پاسخ:
موضوع انتخابی: آب که یک جا ماند، میگندد.
گسترش مثل:
مثل «آب که یک جا ماند، میگندد» به این معناست که اگر چیزی یا کسی در یک وضعیت ثابت بماند و تغییر نکند، به تدریج خراب میشود. مثل آب راکدی که در یک جا میماند و بوی بد میگیرد. این مثل به ما یاد میدهد که باید همیشه در حرکت باشیم و از تغییرات نترسیم تا رشد کنیم و مشکلات به سراغمان نیاید. در زندگی هم اگر همواره در یک موقعیت ثابت باقی بمانیم، به پیشرفت نمیرسیم. باید تلاش کنیم و تغییرات مثبت را بپذیریم.
جمعبندی
درس دوم نگارش دهم انسانی، با موضوع “عینک نوشتن”، دانشآموزان را به تحلیل فضای عینی و ذهنی متون مختلف دعوت میکند. این تمرینها به تقویت توانایی نوشتن و درک عمیقتر متون کمک میکند.
دانلود با موبایل » روی دکمه دانلود چند ثانیه انگشتتان را نگه دارید سپس گزینه بارگیری پیوند یا (save link) را انتخاب کنید.
دانلود با کامپیوتر » روی دکمه دانلود کلیک راست کرده و گزینه save link as را انتخاب کنید.
مطالب زیر را حتما بخوانید
-
سوالات روانشناسی یازدهم انسانی درس پنجم تفکر (۱) حل مسئله با جواب
32 بازدید
-
سوالات روانشناسی یازدهم انسانی درس چهارم حافظه و علل فراموشی با جواب
16 بازدید
-
سوالات روانشناسی یازدهم انسانی درس سوم احساس، توجه، ادراک با جواب
11 بازدید
-
سوالات روانشناسی یازدهم انسانی درس دوم روان شناسی رشد با جواب
18 بازدید
-
سوالات روانشناسی یازدهم انسانی درس اول روان شناسی (تعریف و روش مورد مطالعه) با جواب
15 بازدید
-
سوالات متن زمین شناسی یازدهم فصل پنجم زمین شناسی و سلامت با جواب
58 بازدید
دیدگاهتان را بنویسید