نمونه سوالات جغرافیا یازدهم انسانی درس چهارم

درس چهارم جغرافیای یازدهم انسانی به بررسی انواع ناهمواری‌های سطح زمین و عواملی که در شکل‌گیری و تغییر آن‌ها نقش دارند، می‌پردازد. در این فصل، دانش‌آموزان با مفهوم‌هایی مانند سنگ‌کره، فلات، کوه، تپه، دشت، عوامل هوازدگی و فرسایش آشنا می‌شوند. آشنایی با این موضوعات به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا پیوند میان فرآیندهای طبیعی و جغرافیایی را بهتر درک کرده و بتوانند نقش عوامل طبیعی و انسانی را در تغییر شکل زمین بشناسند. در ادامه، به نمونه سوالات درس چهارم جغرافیا یازدهم پرداخته شده است.

نمونه سوالات درس چهارم جغرافیا یازدهم انسانی

1. دلایل ایجاد نواحی مختلف روی سطح زمین را توضیح دهید.
   • پاسخ: به‌واسطه تفاوت در نوع و شکل ناهمواری‌ها و ویژگی‌های چهره زمین، نواحی گوناگونی شکل می‌گیرند.
2. سنگ‌کره یا لیتوسفر چه ویژگی‌هایی دارد؟
   • پاسخ: سنگ‌کره خارجی‌ترین بخش زمین است که به‌صورت جامد از سنگ و خاک ساخته شده و شامل قاره‌ها و کف دریاها است.
3. چهار نوع اصلی ناهمواری‌های زمین را نام ببرید.
   • پاسخ: فلات‌ها، کوه‌ها، تپه‌ها و دشت‌ها.
4. فلات‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟
   • پاسخ: فلات‌ها سرزمین‌هایی مرتفع و هموار هستند که در میان کوه‌ها قرار دارند و با شیب تند به مناطق پست متصل می‌شوند.
5. تعریف کوه و ویژگی‌های آن را بیان کنید.
   • پاسخ: کوه ناهمواری بلند و برجسته‌ای است که دارای دامنه‌های شیب‌دار و قله‌های بلند است.
6. رشته‌کوه چگونه تشکیل می‌شود؟ یک نمونه ذکر کنید.
   • پاسخ: رشته‌کوه‌ها با قرار گرفتن مجموعه‌ای از کوه‌ها در کنار هم ایجاد می‌شوند؛ مانند هیمالیا و زاگرس.
7. تفاوت کوه با فلات چیست؟
   • پاسخ: کوه‌ها دارای قله‌های تیز هستند و به سمت بالا باریک می‌شوند، در حالی که فلات‌ها سطحی نسبتا مسطح و هموار دارند.
8. تپه‌ها را چگونه تعریف می‌کنید؟
   • پاسخ: تپه‌ها ارتفاعات کوتاهی هستند که نسبت به مناطق اطراف خود بلندترند اما از کوه‌ها کوتاه‌ترند.
9. چگونه ارتفاع ناهمواری‌های سطح زمین را اندازه‌گیری می‌کنند؟
   • پاسخ: ارتفاع ناهمواری‌ها نسبت به سطح متوسط آب‌های آزاد محاسبه می‌شود.
10. دشت‌ها چگونه سرزمین‌هایی هستند و چه نقشی دارند؟
    • پاسخ: دشت‌ها سرزمین‌هایی پهناور و هموارند که مکان‌هایی برای سکونت و فعالیت‌های انسانی فراهم می‌کنند.
11. عوامل داخلی و خارجی در شکل‌گیری ناهمواری‌های سطح زمین چه نقشی دارند؟
    • پاسخ: عوامل داخلی مانند حرکت ورقه‌های زمین و عوامل بیرونی چون فرسایش و هوازدگی باعث شکل‌گیری و تغییر ناهمواری‌ها می‌شوند.
12. فرآیند هوازدگی چیست؟
    • پاسخ: هوازدگی به فرآیندی گفته می‌شود که سنگ‌ها تحت تأثیر عواملی مانند دما، آب و گیاهان خرد و تجزیه می‌شوند.
13. انواع هوازدگی را بیان کنید.
    • پاسخ: هوازدگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی.
14. هوازدگی فیزیکی چه تأثیری بر سنگ‌ها دارد؟
    • پاسخ: در این نوع هوازدگی، سنگ‌ها بر اثر تغییرات دما و انبساط و انقباض خرد می‌شوند، بدون اینکه ترکیب شیمیایی آن‌ها تغییر کند.
15. هوازدگی شیمیایی چگونه رخ می‌دهد؟ یک مثال بیاورید.
    • پاسخ: در هوازدگی شیمیایی، ترکیب شیمیایی سنگ‌ها تغییر می‌کند؛ برای مثال، اکسید شدن آهن در حضور اکسیژن.
16. هوازدگی زیستی چیست و چگونه بر سنگ‌ها اثر می‌گذارد؟
    • پاسخ: فعالیت‌های موجودات زنده باعث تغییرات فیزیکی و شیمیایی در سنگ‌ها می‌شود؛ برای مثال، ریشه‌های گیاهان سنگ‌ها را خرد می‌کنند.
17. تعریف فرسایش چیست؟
    • پاسخ: فرسایش فرآیندی است که طی آن ذرات سنگ و خاک از بستر خود جدا شده و به مکان‌های دیگر منتقل می‌شوند.
18. مراحل فرسایش را توضیح دهید.
    • پاسخ: مراحل فرسایش شامل حفر، انتقال و رسوب‌گذاری است.
19. چه عواملی در فرسایش نقش دارند؟
    • پاسخ: عواملی مانند آب، باد، یخچال‌ها و فعالیت‌های انسانی در فرسایش موثرند.
20. رودها چگونه باعث فرسایش می‌شوند؟
    • پاسخ: رودها با حرکت مداوم خود، ذرات را از بستر جدا کرده و در مکان‌های دیگر رسوب می‌گذارند.

جمع‌بندی

در این درس با فرآیندهای مختلفی که در شکل‌گیری و تغییر ناهمواری‌های زمین نقش دارند، آشنا شدیم. عوامل داخلی مانند حرکت ورقه‌های زمین و عوامل خارجی چون هوازدگی و فرسایش تأثیرات عمده‌ای بر تغییرات سطح زمین دارند. ناهمواری‌های مختلف از قبیل کوه‌ها، فلات‌ها، دشت‌ها و تپه‌ها هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که به شرایط سکونت، فعالیت‌های انسانی و تنوع زیستی کمک می‌کنند. مطالعه این موضوعات به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که نقش نیروهای طبیعی در شکل‌گیری زمین را بهتر درک کنند و از تأثیرات انسان بر این نیروها آگاه شوند.