معنی فارسی هشتم درس سوم ارمغان ایران + آرایه های ادبی و کلمات

درس سوم کتاب فارسی پایه هشتم با عنوان «ارمغان ایران» یکی از زیباترین متن‌های ادبی کتاب است که شکوه، تمدن و بزرگی کشور ایران را با زبانی شاعرانه و نغز به تصویر می‌کشد. در این درس، نویسنده با نگاهی عمیق و میهن‌دوستانه به گذشته پرافتخار ایران می‌پردازد و نقش ایرانیان را در گسترش علم، فرهنگ، دانایی و آزادگی در سراسر جهان برجسته می‌کند. در این مقاله با نگاهی دقیق به معنی روان متن، واژگان دشوار و آرایه‌های ادبی این درس می‌پردازیم تا فهم آن برای دانش‌آموزان ساده‌تر و لذت‌بخش‌تر شود.

معنی متن درس سوم فارسی هشتم + آرایه‌های ادبی

🟢 بند اول (۷ خط اول صفحه ۳۰):

معنی تغییر یافته: پسر تیزهوش و دوست‌داشتنی من! ایران سرزمینی است بسیار کهن که همیشه در طول تاریخ، یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا بوده. کشور ما همیشه پاک، پرافتخار و اهل دانش بوده است؛ همین ویژگی‌ها باعث شده ایران جایگاهی بالاتر از دیگر سرزمین‌ها داشته باشد.

آرایه‌های ادبی و زبانی:

• منادا: فرزندم (ای فرزند)

• مراعات نظیر: سپند، فر، فروغ، فرزانگی، فرهیختگی

• واج‌آرایی: حرف «و»

• صفت عالی: بزرگ‌ترین، آبادترین

🟢 بند دوم (۴ خط دوم صفحه ۳۰):

معنی تغییر یافته: مردم ایران همیشه با سایر ملت‌ها با انصاف و دانایی رفتار کرده‌اند؛ به همین دلیل هم بی‌دلیل نیست که این سرزمین را “ایران” نامیده‌اند، یعنی خانه دلیران و جوانمردان.

آرایه‌ها:

• واج‌آرایی: حرف «د»

• مراعات نظیر: داد و دانایی

• صفت اسنادی: آزادگان است

🟢 بند سوم (۳ خط سوم صفحه ۳۰):

معنی تغییر یافته: حتی دشمنان بداندیش و بی‌ادب ایران نیز مجبور شده‌اند این سرزمین را با احترام یاد کنند. آن‌ها از ایرانی‌ها به خاطر بزرگی و آزادگی‌شان تمجید کرده‌اند. در حقیقت، ارزشمندترین هدیه‌ای که ایران به دیگر کشورها داده، دانش، خرد و فرهنگ بوده است.

آرایه‌ها:

• مراعات نظیر: اندیشه، خرد، فرهنگ / سپند، ارجمند

• صفت عالی: برترین

• موصوف و صفت: دشمنان تیره‌رای

🟢 بند چهارم (۵ خط اول صفحه ۳۱):

معنی تغییر یافته: فرزند نازنینم! بهترین ستایش آن چیزی است که حتی دشمن بر زبان می‌آورد؛ چون این گونه ستایش از هر آلودگی و تملق پاک است. دشمنی که همیشه به دنبال بدی و زشتی‌ست، وقتی مجبور می‌شود از ایران و ایرانی‌ها تعریف کند، یعنی بزرگی ما را پذیرفته و به آن احترام گذاشته است.

آرایه‌ها:

• کنایه: زبان به ستایش بگشاید، سر فرود آوردن

• مراعات نظیر و مترادف: زشتی، پلشتی، ناراستی، ددی، بدی

• واج‌آرایی: حرف «ی»

🟢 بند پنجم (۳ خط دوم صفحه ۳۱):

معنی تغییر یافته: بله، کشور باعظمت ما، جایگاه پرورش خردمندان، پهلوانان و دلیرانی است که مانند شیران نیرومندند. ما از داشتن چنین سرزمینی به خود می‌بالیم و با افتخار سر بلند می‌کنیم.

آرایه‌ها:

• مراعات نظیر و مترادف: مردان گرد، یلان پر دل، دلیران، شیران

• فعل پیشوندی: برمی‌افرازیم

🟢 بند ششم (۶ خط سوم صفحه ۳۱):

معنی تغییر یافته: فرزند خوبم، من باور دارم که تو از ته قلب، عاشق ایران هستی. چون تو یکی از آن جوانمردان اصیلی هستی که عشق به ایران در جان و دلشان ریشه دارد. تو از آن خردمندانی هستی که ایران امروز را به تاریخ درخشانش پیوند می‌دهی. تو مانند کوهی محکم و استوار هستی که تلاش می‌کنی هم‌میهنانی را که از هویت خود دور شده‌اند، دوباره به ریشه‌شان بازگردانی.

آرایه‌ها:

• تشبیه: استوار چون کوه

• کنایه: دل به یاد ایران تپیدن

• مراعات نظیر: نژاده، آزاده / روشن‌فکر، خردمند، نیک‌اندیش

🟢 ۳ خط آخر صفحه ۳۱:

فرزندم، کوچکترین تردیدی در من وجود ندارد که شما ایران را دوست دارید، اما دوست داشتن کافی نیست و باید ایران را خوب بشناسی تا بتوانید آن را آنطور که شایسته آن است به دیگران معرفی کنید. این مسئولیتی است که آنها بر عهده شما گذاشته اند.

دانش ادبی

• ای فرزندم (ندا و منادا)

• می باید (قید تاکید)

• شایسته و سزاوار (مترادف)

• بردوش نهادن (کنایه از دادن مسئولیت به کسی)

دانش زبانی

• نیست (وجود ندارد)

• فعل غیر ربطی

• مرا (برای من) که (من) متمم می باشد

🟢 ۲ خط اول صفحه ۳۲:

مسئولیتی به سنگینی کوه دماوند که هر پشتی را خم می کند و می شکند، مگر پشت محکم و استوار فرزند ایران که شما هستید.

دانش ادبی

• پشت خرد کردن (کنایه از شکست خوردن)

• باری به گرانی دماوند (تشبیه گرانی وجه شبه و باری مشبه و دماوند مشبه به)

• باری کنایه از سنگینی

• ستبر و ستوار (مترادف)

دانش زبانی

• فرزند ایران (ترکیب اضافی)

• تویی (تو هستی) مسند و فعل اسنادی

🟢 ۳ خط دوم صفحه ۳۲:

در هر صورت، من می دانم که هر کسی که ایران را به خوبی بشناسد، به آن علاقه مند خواهد شد و با تمام وجود تلاش خواهد کرد تا در سعادت، آزادی، رفاه، توانایی، پیروزی و شادی آن از هیچ تلاشی دریغ نکند.

دانش ادبی

• جوشان و پر توان (مترادف و مراعات النظیر)

• آبادی و آزادی (مراعات النظیر) و جناس

• شکوفایی، توانایی، پیروزی و بهروزی (واج آرایی حرف (و))

• تلاش و تکاپو (مراعات النظیر و مترادف)

دانش زبانی

• می دانم (مضارع اخباری)

• خواهد کوشید (مستقبل)

🟢 ۶ خط سوم صفحه ۳۲:

این را بدانید و آگاه باشید که آنچه من به شما می گویم آگاهانه است و از اعتقادات قوی در آنچه شما باید بدانید و انجام دهید ایجاد شده است. شما کسی هستید که بر شکوه و روشنایی ایران می افزاید و چشم همه جهان را خیره می کند و تاریکی را از نشناختن سرزمین خود و بیگانگی خود پاک می کنید. آگاه باشید! خودتو تحقیر نکن! زیرا در این روزها شما چشم و چراغ ایران هستید؛ بنابراین قلب خود را از هرگونه آلودگی و تردید در مورد خود و سرزمین خود پاک کنید و باور کنید که شما فرزند ایران و سرزمین فرهنگ، ادبیات و اندیشه مانند شیرهای شجاع و قدرتمند هستید.

⭐ دانش ادبی

• فر و فروغ (مراعات النظیر)

• هان و هان (اصوات)

• چشم و چراغ ایران (کنایه از اینکه عزیز ایران هستی)

• جهان (مجاز از مردم)

• گرامی ترین (صفت عالی)

• شیر شیران (تشبیه) فرزند ایران مشبه، شیر بیشه مشبه به و وجه شبه دلیری و شجاعت داشتن (تشبیه بلیغ)

⭐ دانش زبانی

• بدان و آگاه باش (فعل امر)

• آگاهی است (مسند و فعل اسنادی)

• بر آمده (ایجاد شده)

• می باید بکنی (فعل امر)

• جهانیان را (مفعول)

• پاک ساز (فعل امر)

• خوار مدار (فعل امر)

🟢 ۴ خط آخر صفحه ۳۲:

بخوان و جست و جو کن و ایران و خود را بشناس و خداوند پاک را ستایش کن به خاطر اینکه تو را فرزند ایران انتخاب کرده است. بله تو هستی که آینده میهن را درخشان و نورانی خواهی کرد. خدای بزرگ پشت و پناه تو و میهن باشد و تن و جانت از گزند دشمنان در امان باشد و میهن تو آبادان باشد.

دانش زبانی

• بخوان و بدان و بپوی (فعل امر)

• بشناس (فعل امر)

• بگزار (فعل امر)

• تو هستی (مسند و فعل اسنادی)

• خواهی ساخت (فعل مستقبل)

همچنین در اینجا فعل “باد” که دعایی است بعد از (میهن) و (بی گزند) به قرینیه لفظی که در پایان جمله آمده، حذف شده است. هر سه جمله دعایی هستند.

💠 معنی کلمات مهم درس سوم:

جمع‌بندی

درس سوم فارسی هشتم با نام «ارمغان ایران»، ما را به عمق تاریخ و هویت ایرانی‌مان می‌برد. مفاهیمی چون آزادگی، خرد، علم، فرهنگ و شجاعت در این درس با زبانی پر از آرایه‌های ادبی بیان شده‌اند. درک صحیح این درس نه تنها در فهم ادبیات فارسی کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش عشق به میهن و هویت ملی نیز می‌شود. با شناخت بهتر واژگان و آرایه‌های آن، می‌توان زیبایی‌های پنهان متن را بهتر لمس کرد و پیام اصلی درس را با دل و جان پذیرفت.