معنی درس 8 هم‌زیستی با مام میهن فارسی نهم + کلمات و آرایه ها

درس هشتم فارسی پایه نهم با عنوان “هم‌زیستی با مام میهن” به بررسی روابط انسان‌ها با سرزمین مادری‌شان می‌پردازد. در این درس، مفهوم هم‌زیستی و ارتباطات عاطفی میان مردم و وطن بررسی می‌شود و به تأثیر این پیوندها بر رشد و پیشرفت جامعه اشاره می‌شود. با استفاده از تصاویر زیبا و آرایه‌های ادبی، درس سعی دارد اهمیت هم‌زیستی و یکپارچگی ملت‌ها در یک سرزمین را به دانش‌آموزان منتقل کند.

معنی متن درس ۸ فارسی نهم

متن درس هشتم فارسی نهم و معنی

مادران، دل به مهر فرزندان، گرم و تپنده می‌دارند و فرزندان در پرتو گرم و گوارای مادر، جان می‌گیرند و می‌پرورند و می‌بالند. این دو را پیوندها و آوندهایی به سرچشمه‌های یکتایی می‌رساند و خوشی و ناخوشی یکی را به دیگری پیوند می‌زند.
- معنی: مادران به عشق فرزندانشان زنده‌اند و فرزندان با نور محبت دلگرم‌کننده مادر، جان می‌گیرند و پرورش می‌یابند و رشد می‌کنند. روابطی عمیق این دو را به هم متصل می‌کند و شادی و غم‌های هر کدام به دیگری منتقل می‌شود.
مادر، گرامی گوهری است که در کارگاه آفرینش خدای مهربان، همتایی ندارد. از این روست که هر چیزِ گرانمایه را اگر بخواهند از راه همانندی، بزرگ بشمارند و عزیز بدارند، به مام یا مادر مانند می‌کنند.
- معنی: مادر، مانند مروارید گرانبهایی است که در جهان آفرینش بی‌همتا است. به همین دلیل، اگر بخواهند چیزی با ارزش و گرانبها را به احترام یاد کنند، آن را به مادر تشبیه می‌کنند.
ترکیب «مام میهن» را شنیده‌اید؛ از همان دست ترکیب‌های زبانی است که میهن را در پرورندگی و همزیستی به مام یا مادر همانند و هم‌نشین کرده است. از این دید، میهن، با همه هم‌پیوندان و باشندگانش، مادرانه رفتار می‌کند.
- معنی: ترکیب “مام میهن” نشان‌دهنده رابطه عاطفی و هم‌زیستی است که بین مردم و سرزمین مادری وجود دارد. میهن مانند مادری است که با همه ساکنان خود مهربانانه برخورد می‌کند.
فرزندان این آب و خاک که زاد و بودنشان و ریشه وجودشان در خاک اینجاست، یکسان‌اند و هیچ رنگ و نژاد و لهجه و گویش و زبانی به دیده این مادر، بر آن دیگری برتری ندارد.
- معنی: همه مردم این سرزمین، با هر نژاد، رنگ و زبانی که داشته باشند، برای میهن یکسان هستند و هیچ تفاوتی در نگاه وطن نسبت به آنها وجود ندارد.
اگر به گلستانی درآیید، نمونه این گونه‌گونی و یگانگی را به چشم می‌بینید و به عقل در می‌یابید که به قد و قامت و رنگ و رخسار، اگرچه بسیارند؛ اما رگ و ریشه همه در یک خاک نهاده شده است و از یک آبشخور، مایه‌ور و سیراب می‌شوند.
- معنی: اگر به یک گلستان بروید، خواهید دید که گیاهان و گل‌های مختلف با رنگ‌ها و شکل‌های مختلف، از یک خاک و یک منبع مشترک رشد می‌کنند، همانطور که مردم یک ملت با ریشه‌های مشترک از یک سرزمین بهره‌مند هستند.
ایران ما با همه فراخنای فرهنگی و گستردگی جغرافیایی و گوناگونی گویش‌ها و رنگارنگی لهجه‌ها، به گلستانی می‌ماند که در دل و دامان خود، عزیزکانی را بی‌توجّه به رنگ و چهره، نوا و ناله می‌پروراند و شیره جان خویش در کامشان می‌دارد.
- معنی: ایران، با همه تنوع فرهنگی و گوناگونی در زبان‌ها و لهجه‌ها، مانند یک گلستان است که در دل خود همه اقوام را با مهربانی و محبت پرورش می‌دهد و از منابع خود برای رفاه و رشد آنان استفاده می‌کند.
این ستد و دادِ مادر – فرزند و جان‌فشانی یکی برای دیگری، دو سویه است. اگر فرزند را ناخوشی و گزندی روی نماید، مادر بی‌خویش و ناخوش و ناآرام است و هرگاه مادر را اندوه و آسیبی فراگیرد، فرزندان نیز آرام و قرار ندارند و بی‌شکیب و به جان می‌کوشند تا آرام جای خانه را به آرامش بازآورند و خفاش‌خویان را از مهر رخ مادر، دور بدارند.
- معنی: رابطه میان مادر و فرزند دوسویه است. وقتی فرزند در رنج و آسیب است، مادر نگران و آشفته می‌شود و زمانی که مادر در درد و اندوه است، فرزندان نیز در تلاشند تا او را آرام کنند و از هر گونه آسیب دور نگه دارند.
در طول تاریخ، بارها دیده‌ایم که هرگاه دشمنان و بدخواهان، دست ستم به سوی این مهرآشیانِ وطن دراز کرده‌اند، همه فرزندان، از همه سوی ایران به هر رنگ و نشان، هم صدا فریاد برآورده‌اند و مشت‌ها را گره کرده‌اند و پشت به پشت هم بر بیگانه تاخته‌اند! در دوران هشت ساله دفاع مقدّس، ایرانیان همه برای وطن، تن را سپر کرده‌اند.
- معنی: در تاریخ ایران، هر زمان دشمنان به سرزمین ما حمله کرده‌اند، همه اقوام و مردم ایران با هم متحد شده و دفاع کرده‌اند. در دوران جنگ تحمیلی نیز همه ایرانیان برای دفاع از وطن جان خود را فدای آن کرده‌اند.

آرایه های ادبی درس ۸ فارسی نهم

بخش اول:
- کنایه: «دل به مهر کسی گرم و تپنده کردن» کنایه از مهر و علاقه فراوان.
- واج‌آرایی (نغمه‌حروف): «ن» و «د» در واژه‌های «دل» و «تپنده» ایجاد هماهنگی صوتی می‌کند.
- تضاد: «خوشی» و «ناخوشی» در این متن نشان‌دهنده تضاد بین حالاتی است که در پیوند مادر و فرزند وجود دارد.
بخش دوم:
- تشبیه: «مادر: مشبّه» و «گوهر: مشبّه‌به» در اینجا برای بیان ارزش و بی‌نظیری مادر به کار رفته است.
- اضافه تشبیهی: «کارگاه آفرینش» برای نشان دادن کارگاه آفرینش خدای مهربان به کار رفته است.
- واج‌آرایی (نغمه‌حروف): تکرار حرف «م» در «به مام یا مادر مانند می‌کنند» ایجاد هماهنگی صوتی می‌کند.
بخش سوم:
- تشخیص: «چشم میهن» و «مادرانه رفتار کردن میهن» از ارایه تشخیص است که به میهن ویژگی‌های انسانی داده است.
- تشبیه: در اینجا میهن به مادر تشبیه شده است و «گلستان» به عنوان مکان زیبا و پر از محبت و پرورش به کار رفته است.
- کنایه: «ریشه وجود در خاک داشتن» اشاره به تعلق و وابستگی به میهن دارد.
- مراعات نظیر: «خاک، ریشه، آب» با «زبان، لهجه، گویش» به گونه‌ای استفاده شده که شباهت و اتحاد میان این مفاهیم را نشان دهد.
بخش چهارم:
- مراعات نظیر: در این بخش از مراعات نظیر استفاده شده، مانند «چشم، عقل، قد، قامت، رنگ و رخسار» که با «ریشه، خاک، آب، خار، گل» در ارتباط است.
- تشبیه: «مام میهن» به گلستان و «گلستان به گاهواره گل‌های رنگین» تشبیه شده است.
- تشبیه فرزندان میهن به خارها و گل‌ها: نشان‌دهنده تنوع و زیبایی جامعه ایرانی است که همه اعضای آن ارزشمند هستند.
بخش پنجم:
- تشبیه: «ایران به گلستانی می‌ماند» در این بخش ایران به گلستانی با ویژگی‌های خاص تشبیه شده است.
- کنایه: «شیره جان خویش در کامشان می‌دارد» به این معنی است که ایران با تمام وجود از منابع خود برای رشد و پرورش مردمش استفاده می‌کند.
بخش ششم:
- تضاد: در این بخش «ستد و داد» و «آرامش و ناآرامی» نشان‌دهنده تضادهایی است که در روابط میان مادر و فرزند وجود دارد.
- تشبیه: «رخ مادر به مهر یا خورشید تشبیه شده است» که نشان‌دهنده محبت و گرمای مادرانه است.
- کنایه: «به جان کوشیدن» به معنای تلاش و فداکاری برای آرامش مادر است.
بخش هفتم:
- اضافه تشبیهی: «مهرآشیان وطن» نشان‌دهنده محبت مادرانه وطن است.
- کنایه: «دست درازی کردن» اشاره به ستمگری دشمنان دارد.
- کنایه: «پشت به پشت هم» اشاره به اتحاد و حمایت متقابل ایرانیان دارد.
- تشبیه و کنایه: «تن را سپر کردن» به معنای فداکاری و دفاع از وطن است.

معنی شعر صفحه ۶۰ و ۶۱ فارسی نهم:

صفحه ۶۰:

۱. همی خواهم از کردگار جهان ◈ شناسنده ی آشکار و نهان

معنی: از خداوند بزرگ که آفریننده جهان است و همه چیز را چه آشکار و چه پنهان می‌شناسد، می‌خواهم.
آرایه‌ها: تضاد (آشکار و نهان)

۲. که باشد ز هَر بد ، نگهدار تان ◈ همه نیک نامی بُوَد یارتان

معنی: که از هر آسیبی شما را در امان بدارد و همیشه نیک نامی و یاوری شما باشد.
آرایه‌ها: تضاد (بد و نیک)

صفحه ۶۱:

۳. ندانی که ایران ، نشستِ من است ◈ جهان سر به سر ، زیر دستِ من است

معنی: نمی‌دانی که ایران وطن و جایگاه من است و جهان به طور کامل در اختیار و تحت فرمان من است.
آرایه‌ها: (مفهوم بیت: من از همه قوی‌تر هستم)

۴. همه یکدلانند یزدان شناس ◈ به نیکی ندارند از بد ، هراس

معنی: مردم ایران در همه قوم‌ها و گروه‌ها، خدای یگانه را می‌شناسند و از بدی و شرارت ترسی ندارند.
آرایه‌ها: تضاد (نیکی و بد)

۵. دریغ است ایران که ویران شود ◈ کُنامِ پلنگان و شیران شود

معنی: افسوس می‌خورم که ایران از بین برود و جایگاه وحشیانه حیوانات درنده شود.
آرایه‌ها:
- تناسب (کنام، پلنگان و شیران)
- جناس ناقص اختلافی (ایران و ویران)
- واج‌آرایی (حرف «ن»)

۶. چو ایران نباشد ، تن من مباد ◈ در این بوم و بر ، زنده یک تن مباد

معنی: اگر ایران نابود شود، من نیز نمی‌خواهم زنده باشم و هیچ کس در این سرزمین نباید زنده بماند.
آرایه‌ها:
- واج‌آرایی (حرف «ن»)
- جناس (تن و من)
- مباد: فعل دعایی

۷. همه سر به سر ، تن به کشتن دهیم ◈ از آن به که کشور ، به دشمن دهیم

معنی: اگر همه‌مان باید جان خود را فدای ایران کنیم، بهتر است که کشور را به دست دشمنان ندهیم.
واژه‌های مهم: سر به سر (همه)، بِه (بهتر)

معنی درس هشتم فارسی نهم همزیستی با مام میهن

جمع‌بندی

درس هشتم فارسی نهم با موضوع “هم‌زیستی با مام میهن” به بررسی ارتباط عاطفی انسان‌ها با وطن و اهمیت هم‌زیستی و همکاری در یک جامعه اشاره دارد. با استفاده از آرایه‌های ادبی مانند تشبیه و کنایه، این درس نشان می‌دهد که میهن مانند یک مادر است که همه فرزندانش را با مهر و محبت پرورش می‌دهد. این درس بر پیوندهای عمیق و مشترکات فرهنگی تأکید دارد و از دانش‌آموزان می‌خواهد که به اهمیت این پیوندها پی ببرند و همزیستی مسالمت‌آمیز را در جامعه خود تقویت کنند.