معنی درس ۱۲ پیام‌ آور رحمت فارسی نهم + کلمات و آرایه ها

درس دوازدهم کتاب فارسی پایه نهم با نام «پیام‌آور رحمت» به معرفی بخشی از سخنان گران‌بهای پیامبر اسلام (ص) اختصاص دارد. این درس ترکیبی از آموزه‌های اخلاقی و دینی در قالب سخنانی ساده اما پرمعناست. در این مقاله، معنی‌های هر قسمت از درس را بررسی کرده‌ایم و کلمات مهم، آرایه‌های ادبی و نکات زبانی هر بخش را نیز برای فهم بهتر دانش‌آموزان آورده‌ایم.

🟡 صفحه ۹۱ فارسی نهم درس دوازدهم

📜 متن: علم و دین با گلشن جان است ◈※◈ نردبان عقل و حس انسان است

📝 معنی جدید:
دین و دانش، باغی زیبا برای جان انسان‌اند و عقل و احساس، نردبانی برای رسیدن به آن‌ها هستند.

📌 کلمات مهم:

• گلشن: باغ

• نردبان: وسیله بالا رفتن

• عقل: خرد

• حس: درک و احساس

🎨 آرایه‌های ادبی:

• تشبیه (علم و دین به گلشن، عقل و حس به نردبان)

• تناسب (نردبان و بام)

• واج‌آرایی (ن)

🟡 صفحه ۹۲ فارسی نهم درس ۱۲

📜 متن:
ای ابوذر، خداوند متعال به سیمای ظاهر و دارایی‌ها و گفته‌هایتان نمی‌نگرد؛ بلکه به دل‌ها و کردارتان می‌نگرد.

📝 معنی جدید:
ای ابوذر! خداوند بزرگ به ظاهر، ثروت و حرف‌های شما نگاه نمی‌کند، بلکه به قلب‌ها و کارهای‌تان توجه دارد.

📌 کلمات مهم:

• متعال: بسیار بزرگ

• سیما: چهره

• کردار: رفتار

🎨 آرایه‌های ادبی:

• حس‌آمیزی (نگریستن به گفته‌ها)

• تناسب (دل و سیما)

📜 متن:
ای ابوذر، پنج چیز را پیش از پنج چیز، غنیمت شمار…

📝 معنی جدید:
ای ابوذر! پنج موقعیت را پیش از از دست دادنشان ارزش بدان: جوانی پیش از پیری، تندرستی پیش از بیماری، بی‌نیازی پیش از نیاز، آسایش پیش از گرفتاری و زندگی پیش از مرگ.

📌 کلمات مهم:

• غنیمت شمردن: قدر دانستن

• نیازمندی: فقر و احتیاج

• گرفتاری: سختی و مشکلات

🎨 آرایه‌های ادبی:

• تضاد (جوانی / پیری، تندرستی / بیماری و…)

📜 متن:
ای ابوذر، اگر درباره‌ی چیزی که به آن علم نداری، از تو پرسیده شود…

📝 معنی جدید:
ای ابوذر! اگر چیزی را نمی‌دانی و از تو درباره‌اش سوال شد، راحت بگو «نمی‌دانم» تا دچار دردسر نشوی.

📌 کلمات مهم:

• پیامد: نتیجه

• ناگوار: ناخوشایند

🎨 آرایه‌های ادبی:
ندارد (ساده و مستقیم)

📜 متن:
ای ابوذر، به اندازۀ نیاز، سخن بگوی. گشاده‌روی و خندان باش…

📝 معنی جدید:
ای ابوذر! به اندازه و به‌جا حرف بزن و با لبخند و خوش‌رویی رفتار کن؛ چون خداوند آدم‌های خوش‌رو و مهربان را دوست دارد.

📌 کلمات مهم:

• گشاده‌روی: خوش‌اخلاق و خندان

• تعالی: بلند مرتبه

🎨 آرایه‌های ادبی:
ندارد (مستقیم و اخلاقی)

🟡 صفحه ۹۳ درس دوازدهم فارسی نهم

📜 متن:
ای ابوذر، هم‌نشین نیک بهتر از تنهایی و تنهایی، بهتر از هم‌نشین بد است…

📝 معنی جدید:
ای ابوذر! دوستی خوب بهتر از تنها بودن است و اگر دوستی بد داشته باشی، بهتر است تنها بمانی. مؤمنان مانند بدن انسان‌اند؛ وقتی عضوی از بدن آسیب ببیند، همه اعضا رنج می‌کشند.

📌 کلمات مهم:

• مثل: داستان و نمونه

• رنجور: بیمار

• جمله: همه

🎨 آرایه‌های ادبی:

• تشبیه (مؤمنان به بدن)

• تشخیص (اندام احساس رنج می‌کند)

• تضاد (نیک و بد)

📜 متن:
ای ابوذر، مبادا با برادر مسلمانت قهر کنی…

📝 معنی جدید:
ای ابوذر! هیچ‌وقت با برادرت قهر نکن چون تا آشتی نکنی، رفتار خوبت مورد قبول خدا نیست. مؤمن وقتی گناهی در اطرافش باشد، مثل پرنده‌ای در قفس برای نجات خودش تلاش می‌کند.

📌 کلمات مهم:

• مبادا: هرگز

• رهایی: نجات

• گنجشک در قفس: کنایه از گرفتاری

🎨 آرایه‌های ادبی:

• تشبیه (تلاش مؤمن به گنجشک در قفس)

🔵 جمع‌بندی

درس «پیام‌آور رحمت» مجموعه‌ای از سخنان پیامبر اسلام است که به سادگی و زیبایی، مفاهیمی مانند فروتنی، مهربانی، دوری از غرور، اهمیت عمل، ارزش وقت و اخلاق نیک را بیان می‌کند. این درس، نه تنها جنبه آموزشی و دینی دارد، بلکه درک عمیق‌تری از زندگی به دانش‌آموزان می‌آموزد. بررسی معنی، کلمات مهم و آرایه‌های ادبی این درس، به درک بهتر متن کمک می‌کند و باعث می‌شود آموزه‌های پیامبر، برای نوجوانان امروزی هم قابل لمس و کاربردی باشد.