معنی درس پانزدهم (کاجستان) فارسی پنجم دبستان + کلمات، هم خانواده و متضاد

داستان “کاجستان” از درس‌های آموزنده کتاب فارسی پایه پنجم دبستان است که با زبانی زیبا و ساده، مفاهیم دوستی، مهربانی و همدلی را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد. این درس با استفاده از تشبیهات و استعاره‌های جذاب، قدرت و زیبایی روابط انسانی را در قالب ارتباط دو درخت کاج بیان می‌کند. در ادامه به ارائه‌ی معنی درس، همراه با کلمات سخت، هم‌خانواده و متضاد پرداخته‌ایم.

متن و معنی درس پانزدهم:

۱. در کنار خطوط سیم پیام / خارج از ده، دو کاج روییدند
معنی: در نزدیکی سیم‌های پیام‌رسان در بیرون از روستا، دو درخت کاج سبز شدند و رشد کردند.

۲. سالیان دراز، رهگذران / آن دو را چون دو دوست می‌دیدند
معنی: رهگذران برای سال‌های طولانی، آن دو کاج را مانند دو رفیق همراه می‌دیدند.

۳. روزی از روزهای پاییزی / زیر رگبار و تازیانه‌ی باد
معنی: در یکی از روزهای پاییز، زیر بارش تند باران و وزش شدید باد.

۴. یکی از کاج‌ها به خود لرزید / خم شد و روی دیگری افتاد
معنی: یکی از درختان کاج ضعیف شد، تعادلش را از دست داد و روی کاج دیگر خم شد.

۵. گفت: «ای آشنا، ببخش مرا / خوب در حال من، تأمّل کن»
معنی: گفت: «ای دوست مهربان، من را ببخش و به وضعیتم فکر کن.»

۶. ریشه‌هایم ز خاک بیرون است / چند روزی، مرا تحمّل کن
معنی: ریشه‌های من از خاک خارج شده است، چند روزی حال مرا صبورانه تحمل کن.

۷. کاج همسایه گفت با نرمی: / دوستی را نمی‌برم از یاد
معنی: کاج کناری به آرامی گفت: دوستی‌مان را هرگز فراموش نمی‌کنم.

۸. شاید این اتّفاق هم روزی / ناگهان از برای من افتاد
معنی: شاید چنین حادثه‌ای روزی برای خود من هم پیش بیاید.

۹. مهربانی به گوش باد رسید / باد، آرام شد، ملایم شد
معنی: باد از مهربانی آن دو کاج خبر یافت و آرام و نرم شد.

۱۰. کاج آسیب‌دیده‌ی ما هم / کَم کَمَک، پا گرفت و سالم شد
معنی: کاج زخمی آرام‌آرام قوت گرفت و دوباره سالم و استوار شد.

۱۱. میوه‌ی کاج‌ها فرو می‌ریخت / دانه‌ها ریشه می‌زدند آسان
معنی: میوه‌های کاج به زمین می‌افتادند و دانه‌های آن‌ها به سادگی در خاک ریشه می‌کردند.

۱۲. ابر، باران رساند و چندی بعد / دهِ ما نام یافت «کاجستان»
معنی: ابر باران را به دانه‌های کاج هدیه داد و بعدها روستای ما به “کاجستان” مشهور شد.

معنی کلمات درس ۱۵ فارسی پنجم دبستان

• خطوط: خط‌ها
• سیم پیام: سیم تلفن
• رگبار: بارش تند و شدید
• تازیانه: شلاق یا ضربه‌ای که با باد یا باران وارد شود
• تأمّل کن: فکر کن
• تحمّل کن: صبوری کن
• ملایم: آرام
• پا گرفت: قدرت گرفت و رشد کرد
• نام یافت: مشهور شد
• آسیب‌دیده: زخمی و آسیب‌خورده

هم‌خانواده‌های مهم

• خطوط: خط، خطاط
• سالم: سلامت، سلیم
• عبور: عبورکننده، معابر
• تشکر: شکر، شاکر
• فکر: تفکر، فکور
• کاجستان: کاج، کاج‌زار

متضادهای درس ۱۵

• خارج ≠ داخل
• دوست ≠ دشمن
• خم ≠ راست
• ملایم ≠ تند
• سالم ≠ بیمار
• آسان ≠ سخت
• بزرگ ≠ کوچک
• بالا ≠ پایین

جمع‌بندی

درس کاجستان از کتاب فارسی پنجم دبستان، به شکل هنری و زیبا، پیام‌هایی ارزشمند از دوستی، مهربانی و قدرت همدلی را به تصویر می‌کشد. داستان این دو کاج، نمادی از زندگی انسان‌هاست که با کمک و همراهی می‌توانند مشکلات را پشت سر بگذارند و به رشد و تعالی برسند. مفاهیمی که در این درس آمده، نشان‌دهنده‌ی اهمیت همکاری و محبت در زندگی است. این درس به کودکان یاد می‌دهد که در سختی‌ها به همدیگر تکیه کنند و از یکدیگر حمایت کنند تا زندگی‌شان سرشار از آرامش و موفقیت شود.