معنی درس دوازدهم (دوستی/مشاوره) فارسی ششم دبستان + کلمات، هم خانواده و متضاد

درس دوازدهم کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی با عنوان دوستی و مشاوره به اهمیت داشتن دوست و مشورت در زندگی پرداخته است. این درس با بهره‌گیری از داستان‌ها و پندهای حکیمانه، نکاتی ارزشمند درباره رفتارهای انسانی و روابط اجتماعی ارائه می‌دهد. در ادامه، معنی درس همراه با کلمات، هم‌خانواده و متضاد ارائه شده است.

معنی دوستی – صفحه ۸۴ فارسی ششم

بدان ای پسر مردمان تا زنده‌اند از دوستان ناگزیرند.
مفهوم: ای فرزندم آگاه باش که انسان‌ها تا زمانی که زنده‌اند، نیازمند داشتن دوستان هستند.

که مرد اگر بی برادر باشد به که بی دوست.
مفهوم: اگر انسانی برادر نداشته باشد، بهتر از این است که هیچ دوستی در زندگی نداشته باشد.

از آنکه حکیمی را پرسیدند که دوست بهتر یا برادر؟
مفهوم: روزی از دانشمندی پرسیدند که دوست ارزشمندتر است یا برادر؟

گفت: برادر نیز، دوست بِه.
مفهوم: او پاسخ داد که برادری که دوست باشد، از هر دو بهتر است.

پس به کار دوستان اندیشه کن و دوستی ایشان به مردمی و احسان، تازه دار.
مفهوم: بنابراین، درباره رفتار دوستانت بیندیش و با مهربانی و نیکی، دوستی خود را پایدار نگه دار.

و چون دوست نو گیری پشت بر دوستان کهن مکن.
مفهوم: و زمانی که دوستی تازه پیدا کردی، دوستان قدیمی خود را فراموش نکن.

دوست، همی طلب و دوستان کهن را بر جای همی دار تا همیشه بسیار دوست داشته باشی.
مفهوم: همواره در جستجوی دوستان جدید باش، اما دوستان قدیمی را نیز حفظ کن تا دوستان زیادی داشته باشی.

و دیگر با مردمانی که با تو به راه دوستی روند و «نیم دوست» باشند، نیکویی و سازگاری کن.
مفهوم: حتی با کسانی که دوستی کمتری دارند نیز با مهربانی و سازگاری رفتار کن.

و در هر نیک و بد به ایشان مشفق باش.
مفهوم: در لحظات خوب و بد، دلسوز و مهربان باش.

تا چون از تو مردمی ببینند، دوست یکدل شوند.
مفهوم: اگر مردم از تو مهربانی ببینند، دوستانی صمیمی و باوفا خواهند شد.

معنی مشاوره – صفحه ۸۵ فارسی ششم

مشاورت کردن در کارها از قوی رایی مردم باشد و از تمامی عقل و پیش‌بینی.
مفهوم: مشورت کردن در کارها نشانه عقل کامل، هوشمندی و آینده‌نگری است.

چه هر کس را دانشی باشد و هر یکی چیزی داند؛ یکی بیشتر و یکی کمتر.
مفهوم: چون هر انسانی دانش خاصی دارد؛ بعضی بیشتر می‌دانند و برخی کمتر.

و یکی دانشی دارد و هرگز به کار نبسته است و نیازموده.
مفهوم: بعضی افراد دانشی دارند اما هرگز آن را در عمل استفاده نکرده‌اند.

و یکی همان دانش داند و کار بسته است و آزموده.
مفهوم: اما برخی همان دانش را دارند و آن را تجربه کرده‌اند.

مَثَل این، چنان باشد که: یکی باشد که بسیار سفرها کرده باشد و جهان بسیار دیده و سرد و گرم چشیده و در میان کارها بوده، با آن کس برابر نتوان کرد که هرگز سفر نکرده باشد و ولایت‌ها ندیده.
مفهوم: مثالی از این موضوع این است که فردی که سفرهای زیادی کرده و تجربیات بسیاری دارد، با کسی که هیچ سفری نرفته و تجربه‌ای ندارد، برابر نیست.

و از این رو گفته‌اند: تدبیر با دانایان و پیران و جهان‌دیدگان باید کرد.
مفهوم: بنابراین توصیه شده است که برای انجام کارها با افراد دانا، سالمندان و باتجربه‌ها مشورت کنید.

و نیز یکی را خاطر تیزتر باشد و در کارها زودتر تواند دید و یکی کندفهم باشد.
مفهوم: برخی افراد هوش بیشتری دارند و زودتر به نتیجه می‌رسند، اما برخی کندذهن‌تر هستند.

و تدبیر ده تنه چون زور ده مرد باشد.
مفهوم: فکر و اندیشه ده نفر به اندازه قدرت ده مرد است و تصمیم جمعی مؤثرتر خواهد بود.

همه جهانیان معتقدند که هیچ آفریده، داناتر از پیغامبر (ص) نبوده است.
مفهوم: همه مردم جهان اعتقاد دارند که هیچ انسانی از پیامبر (ص) داناتر نبوده است.

و با این همه فضیلت و معجزات که او را بُود، خدای (تعالی) او را می‌فرماید: «و شاورهم فی الامر».
مفهوم: با وجود تمام دانایی و معجزات پیامبر (ص)، خداوند به او دستور می‌دهد که در کارها با دیگران مشورت کند.

یا محمد چون کاری کنی و یا مهّمی تو را پیش آید، با یاران خویش تدبیر کن.
مفهوم: ای محمد، هنگامی که تصمیمی می‌گیری یا با مسئله مهمی روبه‌رو می‌شوی، با یارانت مشورت کن.

مشورت ناکردن در کارها، ضعف رایی باشد و هیچ شغلی بی مشورت، نیکو نیاید.
مفهوم: مشورت نکردن در کارها نشانه ضعف عقل است و هیچ کاری بدون مشورت به خوبی انجام نمی‌شود.

کلمات هم خانواده درس دوازدهم فارسی ششم

• حکیم: حاکم، حکم، محکوم

• پرسید: پرسش، پرسان، پرسشگر

• احسان: تحسین، محسن، احسنت

• طلب: طالب، مطلوب، طلبه

• نیکویی: نیکو، نیکان

• مشفق: شفقت، شفیق

• مشاورت: مشورت، شورا، مشاور

کلمات متضاد درس دوازدهم فارسی ششم

• زنده ≠ مرده

• دوست ≠ دشمن

• بهتر ≠ بدتر

• احسان ≠ بدکرداری

• کهن ≠ نو

• نیکوئی ≠ بدی

• مشورت ≠ خودرأیی

• قوی رأیی ≠ ضعیف رأیی

• سرد ≠ گرم

• دانایان ≠ جاهلان

جمع‌بندی

درس دوازدهم فارسی ششم دبستان با بیان حکایاتی آموزنده، دو موضوع مهم یعنی دوستی و مشاوره را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این درس بر اهمیت داشتن دوستان خوب و حفظ رابطه با آنها تأکید شده است. همچنین مشورت کردن با افراد باتجربه و عاقل به عنوان راهی برای تصمیم‌گیری بهتر معرفی شده است. با توجه به مفاهیم این درس، دانش‌آموزان می‌آموزند که با دیگران مهربان باشند، روابط خود را حفظ کنند و برای تصمیم‌گیری‌های مهم از تجربه دیگران بهره ببرند.