معنی درس دهم (عطّار و جلال الدین محمد) فارسی ششم دبستان + کلمات، هم خانواده و متضاد

ادبیات فارسی گنجینه‌ای از حکایات و داستان‌های ارزشمند است که هر یک درس‌های بزرگی برای زندگی در خود جای داده‌اند. در درس دهم فارسی پایه ششم دبستان، با داستان “عطار و جلال‌الدین محمد” آشنا می‌شویم که به روایت دیدار مولوی و عطار نیشابوری می‌پردازد. این داستان نشان‌دهنده تأثیر عطار بر زندگی مولوی و مسیر علمی و عرفانی اوست. در این مقاله، معنی درس، کلمات مهم، هم‌خانواده و متضادهای آن را بررسی خواهیم کرد.

معنی نثرهای مهم درس دهم فارسی ششم

🔹 محمد دلش برای کوچه‌های سمرقند تنگ می‌شد.
📖 معنی: محمد از دوری سمرقند احساس دلتنگی و غم می‌کرد و آرزوی دیدن دوباره‌ی آن را داشت.
🎭 آرایه ادبی:

• دلتنگ شدن: کنایه از ناراحتی و احساس غربت.

🔹 از دانش چه خوانده‌ای و چه همراه خود داری؟
📖 معنی: چه مقدار از علم آموخته‌ای و چه تجربه‌هایی در این زمینه کسب کرده‌ای؟

🔹 شیخ لبخندی زد و گفت: «همه‌ی ما جز اندکی نمی‌دانیم.»
📖 معنی: شیخ با لبخند پاسخ داد که هیچ‌کس دانش کاملی ندارد و همه‌ی ما تنها بخش کوچکی از علم را می‌دانیم.

معنی کلمات مهم درس دهم فارسی ششم

• حسابی: به‌طور کامل، به‌خوبی
• آموختن: یاد گرفتن، کسب دانش
• دلپذیر: خوشایند، دلنشین
• کاروانسرا: مکانی برای اقامت و استراحت مسافران و چارپایان
• نخستین: اولین، آغازین
• برخیز: بلند شو، از جا بلند شدن
• طولانی: دراز، ممتد
• اندک: کم، مقدار ناچیز
• هیجان‌انگیز: شورآفرین، جذاب و پرشور
• اسرارنامه: یکی از کتاب‌های معروف عطار نیشابوری
• سمرقند: یکی از شهرهای کشور ازبکستان
• بلخ: شهر محل تولد مولوی در افغانستان
• زادگاه: محل تولد، مکانی که فرد در آن متولد شده است
• نزد: پیش، در کنار
• مقام: جایگاه، رتبه
• مراقب: مواظب، نگهبان

هم‌خانواده‌های درس دهم فارسی ششم

• حساب: محاسبه، حسب، محاسبات
• طول: طویل، طولانی
• هیجان: مهیّج، هیجانی
• زیارت: زائر، زوّار
• تشکر: شکر، شاکر، مشکور
• نسخه: منسوخ، ناسخ
• عطار: عطر، معطر
• تمسخر: مسخره، سُخره
• نفوذ: نافذ، منافذ، منفذ
• تعجب: عجیب، عجایب، عجب، متعجب
• بقا: باقی، بقایا، بقیه
• خلق: خالق، خلقت، مخلوق
• اصرار: مُصِر

مخالف و متضادهای درس دهم فارسی ششم

• طولانی ≠ کوتاه
• نخستین ≠ آخرین
• اندک ≠ فراوان
• غروب ≠ طلوع
• خوشحال ≠ ناراحت
• پیر ≠ جوان

کلمات املایی مهم درس دهم فارسی ششم

طولانی، عطار، جلال‌الدین، هیجان‌انگیز، سمرقند، دلتنگ، اذان، عادی، کاروانسرا، فرصت، نزدیک‌تر، ماشاءالله، بدرقه، خوشحال، مشغول

جمع‌بندی

درس دهم فارسی ششم ما را با داستانی زیبا از دیدار مولوی و عطار آشنا می‌کند که نشان‌دهنده‌ی تأثیر بزرگان ادبیات و عرفان بر یکدیگر است. در این درس با واژگان، اصطلاحات و مفاهیم جدیدی مواجه می‌شویم که دایره‌ی واژگانی ما را گسترش می‌دهد. همچنین، بررسی هم‌خانواده‌ها و متضادها به درک عمیق‌تر زبان فارسی کمک می‌کند. با یادگیری و درک بهتر این درس، نه‌تنها با زندگی و اندیشه‌ی عطار و مولوی آشنا می‌شویم، بلکه مهارت زبانی خود را نیز تقویت می‌کنیم.