سوالات منطق دهم انسانی درس ۷ با جواب

درس هفتم کتاب منطق پایه دهم انسانی به بررسی روابط منطقی میان قضایا و مغالطات مرتبط می‌پردازد. این درس با معرفی «مربع تقابل» و روابط چهارگانه آن شامل تناقض، تضاد، تداخل، و داخل تحت تضاد، پایه‌های تفکر منطقی را تقویت می‌کند. در ادامه نیز، به قواعد عکس مستوی و مغالطات مرتبط مانند «ایهام انعکاس» پرداخته شده است که در زندگی روزمره و به‌ویژه تبلیغات کاربرد بسیاری دارند. این مقاله با هدف ارائه مجموعه‌ای از سوالات مهم، شما را با جزئیات این مباحث آشنا می‌کند.

نمونه سوالات منطق دهم انسانی درس هفتم

1. چگونه می‌توان روابط بین قضایای محصوره را ساده‌تر نمایش داد؟
   پاسخ: با استفاده از مربعی به نام «مربع تقابل» که نشان‌دهنده چهار نوع رابطه میان قضایا است: تناقض، تضاد، تداخل، و داخل تحت تضاد.
2. تناقض در کدام دسته از قضایای محصوره دیده می‌شود؟
   پاسخ: بین موجبه کلیه و سالبه جزئیه، همچنین بین سالبه کلیه و موجبه جزئیه.
3. برای پیدا کردن نقیض یک قضیه، چه کاری باید انجام دهیم؟
   پاسخ: با تغییر هم‌زمان کمیت و کیفیت آن قضیه.
4. در رابطه تناقض، وضعیت صدق و کذب چگونه است؟
   پاسخ: اگر یکی صادق باشد، دیگری حتماً کاذب است و بالعکس.
5. کدام قضایای محصوره در رابطه تضاد با یکدیگر قرار دارند؟
   پاسخ: موجبه کلیه و سالبه کلیه.
6. روش رسیدن به متضاد یک قضیه چیست؟
   پاسخ: تغییر کیفیت یک قضیه کلی.
7. در رابطه تضاد، صدق و کذب چه معنایی دارد؟
   پاسخ: صدق یکی، کذب دیگری را نشان می‌دهد؛ اما کذب یک قضیه کلی، صدق یا کذب دیگری را مشخص نمی‌کند.
8. رابطه تداخل بین چه نوع قضایایی برقرار است؟
   پاسخ: میان موجبه کلیه و موجبه جزئیه، و میان سالبه کلیه و سالبه جزئیه.
9. چرا این رابطه «تداخل» نام‌گذاری شده است؟
   پاسخ: چون مصادیق قضایای جزئی در محدوده مصادیق قضایای کلی قرار دارند.
10. برای یافتن متداخل یک قضیه چه باید کرد؟
    پاسخ: تغییر کمیت قضیه بدون تغییر کیفیت آن.
11. صدق و کذب در تداخل چگونه تعیین می‌شود؟
    پاسخ: اگر قضیه کلی صادق باشد، جزئی آن نیز صادق است؛ ولی عکس آن الزامی نیست.
12. چگونه می‌توان با آوردن مثال نقض، یک قضیه کلی را رد کرد؟
    پاسخ: با نشان دادن موردی که خلاف حکم کلی باشد، مانند گفتن «همه مدادها سیاه هستند» و نشان دادن یک مداد رنگی.
13. مغالطه استثنای قابل چشم‌پوشی چیست؟
    پاسخ: وقتی با وجود مثال نقض، همچنان بر کلی بودن حکمی اصرار شود. مثال: «تمام مشتریان ما راضی بودند؛ فقط دیروز یک نفر معترض بود.»
14. عکس یک قضیه چگونه ساخته می‌شود؟
    پاسخ: با جابه‌جا کردن موضوع و محمول در قضیه.
15. چرا به عکس مستوی این نام داده شده است؟
    پاسخ: چون صدق آن معادل با صدق قضیه اصلی است.
16. چرا قضیه سالبه جزئی عکس لازم‌الصدق ندارد؟
    پاسخ: منطقدانان به قانونی کلی برای عکس این نوع قضیه دست نیافته‌اند.
17. مغالطه ایهام انعکاس چیست؟
    پاسخ: زمانی که اجزای قضیه به اشتباه جابه‌جا شوند یا قواعد عکس مستوی رعایت نشود. مثال: «هر بوته‌ای گیاه است» به اشتباه «هر گیاهی بوته است» نوشته شود.
18. مغالطه ایهام انعکاس بیشتر در چه حوزه‌ای استفاده می‌شود؟
    پاسخ: در تبلیغات.

جمع‌بندی

درس هفتم کتاب منطق، ابزارهایی کاربردی برای تحلیل و تشخیص روابط میان قضایا ارائه می‌دهد. مباحثی مانند مربع تقابل و عکس مستوی، پایه‌های استدلال منطقی را تقویت می‌کنند و آشنایی با مغالطات، به افراد کمک می‌کند از اشتباهات رایج در استدلال اجتناب کنند. این مفاهیم در موقعیت‌های روزمره و حرفه‌ای بسیار مفید بوده و فهم آنها به بهبود کیفیت تفکر و تحلیل کمک می‌کند.