سوالات مطالعات نهم درس ۱۲ با جواب

درس ۱۲ مطالعات اجتماعی پایه نهم با تمرکز بر دوره قاجار و اقدامات شخصیت‌های تاریخی آن دوران، فرصت خوبی برای شناخت تغییرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این دوره فراهم می‌کند. در این مقاله، سوالات مهم این درس با پاسخ‌های کامل آورده شده است.

سوالات و پاسخ‌های مطالعات نهم درس دوازدهم

1. نتایج شکست‌های نظامی ایران از روسیه و انگلیس در دوره قاجار چه بود؟
   پاسخ: شکست‌ها نتایج تلخی برای ایران داشت. با این حال، سبب شد ایرانیان ارزش علم و توانمندی صنعتی اروپاییان را بیشتر درک کنند. همچنین، برخی سیاستمداران و اندیشمندان برای پیشرفت ایران و حفظ استقلال کشور، اقدامات موثری انجام دادند.
2. عباس میرزا چه نقشی در تاریخ ایران داشت؟
   پاسخ: او ولیعهد فتحعلی شاه بود و برای نوسازی و اصلاح کشور تلاش‌های مهمی انجام داد.
3. عباس میرزا چرا به فکر نوسازی کشور افتاد؟
   پاسخ: در جنگ با روسیه، او متوجه شد که علم و صنعت نقش اساسی در پیشرفت نظامی کشورهای اروپایی دارند. او باور داشت که بدون پیشرفت علمی و صنعتی، سپاهیان ایران نمی‌توانند در برابر دشمنان موفق باشند.
4. یکی از اقدامات عباس میرزا برای پیشرفت ایران چه بود؟
   پاسخ: او تعدادی از ایرانیان را برای یادگیری علوم و فنون جدید به انگلستان فرستاد. همچنین، ترجمه کتاب‌هایی درباره تاریخ اروپا را دستور داد.
5. سرنوشت عباس میرزا و ولیعهد بعد از او چه شد؟
   پاسخ: عباس میرزا به طرز مشکوکی در آستانه دفاع از هرات درگذشت و محمدمیرزا، پسر او، ولیعهد فتحعلی شاه شد.
6. امیرکبیر چه کسی بود و در چه دوره‌ای فعالیت داشت؟
   پاسخ: او صدراعظم ناصرالدین شاه بود و در دوره‌ای که کشور با مشکلات سیاسی و اقتصادی زیادی مواجه بود، فعالیت می‌کرد.
7. امیرکبیر چه اهدافی از اصلاحات خود داشت؟
   پاسخ: او پس از ایجاد امنیت، برای نوسازی تشکیلات حکومتی و کاهش نفوذ کشورهای خارجی در ایران تلاش کرد.
8. چرا امیرکبیر مدرسه دارالفنون را تأسیس کرد؟
   پاسخ: او معتقد بود که آموزش علوم و فنون جدید باید در داخل کشور توسعه یابد و فرستادن دانشجو به خارج کافی نیست.
9. چه کسی دستور قتل امیرکبیر را داد و پس از آن چه اتفاقی افتاد؟
   پاسخ: ناصرالدین شاه، تحت تأثیر توطئه‌ها، دستور قتل او را صادر کرد. پس از مرگ امیرکبیر، کشور از خدمات ارزشمند او محروم شد.
10. چرا ایران در دوره قاجاریه در رشد علمی و صنعتی از اروپا عقب ماند؟
    پاسخ: به دلیل بی‌کفایتی برخی حاکمان و نبود برنامه‌ریزی مناسب.
11. در مورد تأسیس مدارس به سبک اروپایی در ایران توضیح دهید.
    پاسخ: برخی حاکمان و روشنفکران، تحت تأثیر پیشرفت‌های اروپایی، مدارسی با روش‌های جدید تعلیم و تربیت تأسیس کردند. این مدارس تفاوت‌های قابل توجهی با شیوه‌های سنتی آموزش در ایران داشتند.
12. چرا کالاهای ایرانی در دوره ناصرالدین شاه با کالاهای اروپایی رقابت نمی‌کردند؟
    پاسخ: شرکت‌های خارجی کالاهای اروپایی را بدون پرداخت یا با حقوق گمرکی ناچیز وارد می‌کردند، که تولیدکنندگان ایرانی را به ورشکستگی کشاند.
13. یکی از عوامل رشد علمی اروپا پس از قرن ۱۵ چه بود؟
    پاسخ: آشنایی با آثار علمی و تمدنی ایرانی و اسلامی که به زبان‌های فارسی و عربی نوشته شده بود.
14. چرا مردم ایران مخالف واگذاری امتیازات اقتصادی به بیگانگان بودند؟
    پاسخ: زیرا این امتیازات باعث تسلط بیشتر بیگانگان بر منابع و بازارهای کشور می‌شد.
15. رهبری اعتراضات مردم در دوره قاجاریه با چه کسانی بود؟
    پاسخ: روحانیون نقش مهمی در رهبری این اعتراضات داشتند.
16. علت اصلی شکل‌گیری نهضت تنباکو چه بود؟
    پاسخ: واگذاری امتیاز انحصاری تنباکو به شرکت خارجی و مخالفت مردم با نفوذ بیگانگان.
17. نفوذ اقتصادی روسیه و انگلیس در دوره قاجار چه تأثیری بر ایران داشت؟
    پاسخ: این کشورها امتیازات اقتصادی زیادی کسب کردند که منجر به آسیب جدی به صنعت و تجارت داخلی ایران شد.
18. چه کسانی نقش مهمی در تأسیس مدارس جدید در ایران داشتند؟
    پاسخ: افرادی مانند میرزا حسن رشدیه که به دنبال ایجاد سیستم آموزشی مدرن بودند.
19. یکی از دستاوردهای آشنایی ایرانیان با تمدن اروپایی چه بود؟
    پاسخ: تأسیس مدارس جدید و آشنایی با روش‌های نوین آموزشی.
20. دلیل ضعف تولیدکنندگان ایرانی در دوره قاجار چه بود؟
    پاسخ: ورود کالاهای اروپایی با تعرفه‌های گمرکی ناچیز و حمایت نشدن تولیدکنندگان داخلی.

جمع‌بندی

درس ۱۲ مطالعات اجتماعی نهم نشان‌دهنده تلاش‌های شخصیت‌هایی همچون عباس میرزا و امیرکبیر برای نوسازی ایران و مقابله با نفوذ خارجی است. هرچند که این اقدامات با مشکلات و موانع زیادی روبرو بودند، اما مسیر حرکت به سمت پیشرفت و استقلال کشور را هموار کردند. مطالعه دقیق این درس، به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا نقش تاریخ در تحولات جامعه را بهتر درک کنند.