سوالات مطالعات نهم درس پنجم با جواب

زیست‌بوم‌ها یا بیوم‌ها بخش‌های مهمی از کره زمین هستند که به دلیل ویژگی‌های خاص جغرافیایی، آب و هوایی و زیستی، تنوع بالایی را در خود جای داده‌اند. شناخت این زیست‌بوم‌ها و ویژگی‌های آن‌ها به ما کمک می‌کند تا نحوه تعامل انسان با محیط‌ زیست را بهتر درک کنیم و اثرات تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی را بر این اکوسیستم‌ها مورد بررسی قرار دهیم. در این درس، به بررسی انواع مختلف زیست‌بوم‌ها، از جمله توندرا، تایگا، جنگل‌های بارانی استوایی، ساوان و بیابان‌ها خواهیم پرداخت.

سوالات مطالعات نهم درس پنجم: پراکندگی زیست‌بوم‌های جهان

۱. زیست‌بوم (بیوم) چه مفهومی دارد؟
پاسخ: زیست‌بوم به ناحیه‌ای وسیع جغرافیایی اطلاق می‌شود که انواع خاصی از گیاهان و جانوران در آن زندگی می‌کنند و یک اکوسیستم مشخص را تشکیل می‌دهند.

۲. اجزای تشکیل‌دهنده هر زیست‌بوم چیستند؟
پاسخ: هر زیست‌بوم از چند اکوسیستم (بوم سازگان) تشکیل می‌شود.

۳. وجود یک زیست‌بوم به چه عواملی وابسته است؟
پاسخ: این موضوع به عوامل متعددی مانند آب و هوا، شکل ناهمواری‌ها، ارتفاع زمین و نوع خاک وابسته است.

۴. کدامیک از عوامل زیر بیشترین تأثیر را در زیست‌بوم‌ها دارد؟
الف) آب و هوا (✅)
ب) شکل ناهمواری (×)
ج) جنس خاک (×)
د) باد (×)

۵. دو عنصر آب و هوایی که بر نوع و میزان پوشش گیاهی تأثیرگذارند، کدامند؟
پاسخ: دما و بارش.

۶. آیا تغییرات دما و بارش بر پوشش گیاهی ناحیه‌ای تأثیر می‌گذارد؟
پاسخ: بله، تغییر دما و بارش از یک ناحیه به ناحیه دیگر می‌تواند پوشش گیاهی را تغییر دهد.

۷. کدامیک از عوامل زیر جزء عوامل تنوع زیست‌بوم‌ها به شمار نمی‌آید؟
الف) آب و هوا (×)
ب) شکل ناهمواری (×)
ج) جنس خاک (×)
د) باد (✅)

۸. تأثیرات دما و بارش بر نوع و میزان پوشش گیاهی را توضیح دهید.
پاسخ: دما نقش مهمی در رشد گیاهان دارد و در نواحی با دمای بسیار پایین، گیاهان قادر به رشد نیستند. همچنین، میزان بارش نیز تأثیر زیادی بر پوشش گیاهی دارد و عوامل دیگری چون طول فصل خشک و تبخیر نیز مؤثرند.

۹. زمین چند نوع زیست‌بوم دارد؟
پاسخ: هشت نوع.

۱۰. ناحیه توندرا در کدام منطقه جغرافیایی قرار دارد؟
پاسخ: نزدیک به قطب شمال و حاشیه اقیانوس منجمد شمالی.

۱۱. ویژگی‌های ناحیه توندرا را ذکر کنید.
پاسخ:
– زمستان‌های طولانی و سرمای شدید که به ۳۴ درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد.
– تابستان‌های کوتاه با دمای حداکثر ۱۴ درجه سانتی‌گراد.
– پوشیده از یخ و برف بوده و در تابستان باتلاق‌های کم‌عمق ایجاد می‌شود.
– گیاهان غالب در این ناحیه شامل خزه و گل سنگ هستند.
– بزرگ‌ترین جانور توندرا، خرس قطبی است.

۱۲. تنها گیاهانی که در ناحیه توندرا قادر به رشد هستند، کدامند؟
پاسخ: خزه و گل سنگ.

۱۳. کدام ناحیه، بزرگ‌ترین زیست‌بوم در جهان محسوب می‌شود؟
پاسخ: تایگا.

۱۴. در جنوب توندرا کدام زیست‌بوم واقع شده است؟
پاسخ: تایگا.

۱۵. ناحیه تایگا در کدام قاره‌ها گسترش یافته است؟
پاسخ: آسیا، اروپا و آمریکای شمالی.

۱۶. ویژگی‌های ناحیه تایگا را بیان کنید.
پاسخ:
– شش ماه از سال دما زیر صفر درجه است.
– بارش بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌متر و زمین همیشه مرطوب است.
– معروف به جنگل‌های مخروطی و سوزنی‌برگ.
– درختان این ناحیه، مانند کاج و سرو، همیشه سبزند و برگ‌ریز ندارند.
– تقریبا تمام جنگل‌های کانادا از نوع تایگا هستند.

۱۷. درختانی که در ناحیه تایگا وجود دارند، کدامند؟
الف) توندرا (×)
ب) تایگا (✅)
ج) ساوان (×)
د) بیابان (×)

۱۸. جنگل‌های کدام منطقه، بخش عمده‌ای از چوب نرم برای کاغذ را تأمین می‌کنند؟
الف) توندرا (×)
ب) تایگا (✅)
ج) ساوان (×)
د) بیابان (×)

۱۹. تمام جنگل‌های کدام کشور از نوع تایگا است؟
الف) کانادا (✅)
ب) استرالیا (×)
ج) آمریکا (×)
د) برزیل (×)

۲۰. جنگل‌های بارانی استوایی در کدام مناطق وجود دارند؟
پاسخ: این زیست‌بوم در نزدیکی خط استوا در چند قاره گسترده شده است.

۲۱. جنگل‌های طبقاتی به کدام زیست‌بوم تعلق دارند؟
الف) توندرا (×)
ب) جنگل‌های بارانی استوایی (✅)
ج) ساوان (×)
د) بیابان (×)

۲۲. ویژگی‌های زیست‌بوم جنگل‌های بارانی استوایی را نام ببرید.
پاسخ:
– هوا همیشه گرم و رطوبت حدود ۸۰ درصد است و بارندگی سالیانه ۲۵۰۰ میلی‌متر می‌باشد.
– جنگل‌های بارانی استوایی چند طبقه‌اند و درختان کوتاه‌تر و علف‌ها در زیر درختان بلندتر قرار دارند.
– این زیست‌بوم دارای بیشترین تنوع زیستی جهان است و انواع حشرات، پرندگان، خزندگان و پستانداران در آن زندگی می‌کنند.
– گیاهان این ناحیه شامل درختان شاه‌پسند (مانگرو)، نارگیل، قهوه سودانی، هِوآ و بامبو هستند.

۲۳. چند نمونه از گیاهان ناحیه جنگل‌های بارانی استوایی را نام ببرید.
پاسخ: درختان شاه‌پسند (مانگرو)، نارگیل، قهوه سودانی، هِوآ و بامبو.

۲۴. کدام زیست‌بوم بیشترین تنوع زیستی را دارد؟
پاسخ: جنگل‌های بارانی استوایی.

۲۵. ساوان چه نوع ناحیه‌ای است؟
پاسخ: ساوان، منطقه‌ای علفزار با درختان منفرد است که در مجاورت جنگل‌های استوایی واقع شده و عمدتا در قاره آفریقا قرار دارد.

۲۶. ویژگی‌های ناحیه ساوان چیست؟
پاسخ:
– آب و هوای گرم و وجود دو فصل خشک و مرطوب.
– تنوع جانوری بسیار بالا.
– وجود علف‌خوارانی چون گورخر، فیل، زرافه و کرگدن و همچنین گوشت‌خوارانی مانند شیر.

۲۷. وسعت ساوان در کدام قاره بیشترین است؟
پاسخ: قاره آفریقا.

۲۸. کدام ناحیه دارای دو فصل خشک و مرطوب می‌باشد؟
پاسخ: ساوان.

۲۹. درختان .. بائوباب .. از گونه‌های مشهور ناحیه ساوان چه نام دارند؟

۳۰. بیابان به چه منطقه‌ای اطلاق می‌شود؟
پاسخ: به سرزمین‌هایی که میزان بارش سالیانه آن‌ها کمتر از ۵۰ میلی‌متر است، بیابان گفته می‌شود.

۳۱. بخش عمده‌ای از بیابان‌های گرم و خشک جهان در کجا واقع شده‌اند؟
پاسخ: در مجاورت مدار رأس‌السرطان و رأس‌الجدی، مانند صحرا در آفریقا و ربع‌الخالی در عربستان و لوت در ایران.

۳۲. کدام بیابان جزء بیابان‌های سرد جهان به حساب می‌آید؟
الف) ربع‌الخالی (×)
ب) گبی (✅)
ج) لوت (×)
د) صحرا (×)

جمع‌بندی

در پایان این درس، به اهمیت زیست‌بوم‌ها و تأثیرات متقابل آن‌ها بر یکدیگر و انسان پی خواهیم برد. همچنین، می‌توان دریافت که هر زیست‌بوم دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از دیگر زیست‌بوم‌ها متمایز می‌کند. با درک این تنوع و شناخت چالش‌ها و تهدیدات موجود، می‌توانیم برای حفاظت از این اکوسیستم‌های حیاتی تلاش کنیم و به پایداری محیط‌ زیست کمک نماییم. بنابراین، آموزش در این زمینه نه تنها به ما اطلاعاتی مفید می‌دهد بلکه ما را در راستای حفظ کره زمین و تنوع زیستی یاری می‌کند.