سوالات مطالعات نهم درس نهم با جواب

درس نهم مطالعات اجتماعی نهم درباره‌ی تاریخ ایران در دوران صفویه است. این دوره یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاریخ کشور ما محسوب می‌شود، زیرا حکومت صفوی با ایجاد اتحاد سیاسی و مذهبی، نقش مهمی در تشکیل یک کشور یکپارچه و مستقل ایفا کرد. در این مقاله، به مرور سوالات مهم این درس خواهیم پرداخت.

سوالات و پاسخ‌های مطالعات نهم درس ۹

۱. اوضاع ایران از نظر سیاسی قبل از شکل‌گیری حکومت صفویان چگونه بود؟

پاسخ: حکومت واحدی در کشور نبود و مناطق مختلف تحت کنترل حاکمان محلی بودند که اغلب با یکدیگر درگیر جنگ بودند، این وضعیت منجر به فقدان امنیت و آرامش در شهرها و روستاها شده بود.

۲. کدام امپراتوری‌ها در همسایگی ایران در زمان حکومت صفویان برای توسعه قلمرو خود تلاش می‌کردند؟

پاسخ: امپراتوری عثمانی در غرب و ازبک‌ها در شمال که حملات مکرری به مرزهای ایران داشتند و به دنبال گسترش سرزمین‌های خود بودند.

۳. شیخ صفی‌الدین اردبیلی که بود و چرا مورد توجه مردم و حاکمان محلی قرار گرفت؟

پاسخ: شیخ صفی‌الدین از صوفیان برجسته زمان خود بود که پیروان بسیاری داشت و خانقاهش در اردبیل به دلیل آموزه‌های معنوی‌اش مورد توجه مردم و حاکمان قرار گرفته بود.

۴. طرفداران اصلی خانقاه شیخ صفی را چه کسانی تشکیل می‌دادند و به چه نامی مشهور بودند؟

پاسخ: ایل‌های ترک که به عنوان قزلباش شناخته می‌شدند از اصلی‌ترین حامیان خانقاه شیخ صفی بودند.

۵. شاه اسماعیل چگونه توانست حکومت صفوی را در ایران تأسیس کند؟

پاسخ: با یاری نظامیان قزلباش، شروانشاهان و آق قویونلوها را شکست داد و پس از تسلط بر تبریز خود را شاه ایران اعلام کرد.

۶. از تغییرات مهم سیاسی و اجتماعی بعد از تأسیس حکومت صفوی، به چند مورد اشاره کنید.

پاسخ: کشور از تفرقه خارج شد، امنیت بازگشت، مذهب شیعه در ایران رسمی شد و همبستگی و اتحاد میان مردم به وجود آمد.

۷. چرا امپراتوری عثمانی برای ایران به یک تهدید بزرگ تبدیل شد؟

پاسخ: عثمانی‌ها خود را حاکمان جهان اسلام می‌دانستند و از گسترش قدرت حکومت شیعه‌مذهب صفوی در ایران ناخشنود بودند، لذا بارها به ایران حمله کردند.

۸. شکست ایران در جنگ چالدران به چه علتی رخ داد؟

پاسخ: سپاه عثمانی مجهز به سلاح‌های آتشین مانند توپ و تفنگ بود که سپاه ایران از آن‌ها بی‌بهره بود.

۹. پس از جنگ چالدران، کدام شهر مهم به اشغال عثمانی‌ها درآمد؟

پاسخ: تبریز به اشغال سپاه عثمانی درآمد.

۱۰. علت اصلی انتقال پایتخت از تبریز به قزوین توسط شاه طهماسب چه بود؟

پاسخ: به دلیل نزدیکی تبریز به مرز عثمانی و خطر حملات مداوم عثمانی‌ها، شاه طهماسب پایتخت را به قزوین انتقال داد.

۱۱. اوج شکوه و قدرت حکومت صفوی در زمان کدام شاه رقم خورد؟

پاسخ: در دوره حکومت شاه عباس اول.

۱۲. شاه عباس با اتخاذ چه تدابیری توانست پایداری حکومت صفوی را تضمین کند؟

پاسخ: شاه عباس با برکناری سران قزلباش از ولایات و تشکیل سپاه جدیدی متشکل از نیروهای غیرقزلباش و مجهز به سلاح‌های آتشین، حکومت مرکزی را تقویت کرد.

۱۳. هدف از اعزام نمایندگان تجاری از سوی کشورهای اروپایی به ایران در زمان صفویان چه بود؟

پاسخ: اروپایی‌ها برای افزایش روابط تجاری با ایران و تأمین کالاهای مورد نیاز شرکت‌های تجاری خود نمایندگانی به ایران اعزام می‌کردند.

۱۴. سیاست کشتن و کور کردن شاهزادگان صفوی چه تاثیری بر دولت صفوی گذاشت؟

پاسخ: این سیاست موجب شد شاهزادگان صفوی توانایی لازم برای کشورداری را کسب نکنند و پس از شاه عباس حاکمانی نالایق به قدرت برسند.

۱۵. چرا محمود افغان به پایتخت صفویان، اصفهان، حمله کرد و آنجا را تسخیر کرد؟

پاسخ: به دلیل ضعف دولت صفوی در اواخر دوره و مشکلات داخلی، محمود افغان پس از شورش در قندهار و شکست حاکمان ولایات به سمت اصفهان حرکت کرد و آنجا را تسخیر کرد.

۱۶. مهم‌ترین عوامل نظامی که باعث ضعف حکومت صفوی شد چه بودند؟

پاسخ: فرماندهان نظامی و ایلات قزلباش به دلیل اختلافات داخلی و عدم انسجام درونی قادر به حفظ امنیت و ثبات کشور نبودند.

۱۷. نقش وزیر بزرگ در دربار صفوی چه بود و لقب او چه بود؟

پاسخ: وزیر بزرگ مسئول امور اداری و مالی بود و لقب “اعتماد الدوله” داشت، اما در برابر شاه اختیار چندانی نداشت.

۱۸. اقدامات اقتصادی مهم شاه عباس در جهت آبادانی ایران چه بود؟

پاسخ: شاه عباس با ساختن جاده‌ها، پل‌ها و کاروانسراها و همچنین گسترش صنایع دستی و بازرگانی، رونق اقتصادی را در کشور به وجود آورد.

۱۹. شاه عباس چگونه از رقابت انگلیسی‌ها و پرتغالی‌ها برای بیرون کردن پرتغالی‌ها از سواحل جنوبی ایران بهره برد؟

پاسخ: شاه عباس با همکاری انگلیسی‌ها و استفاده از ناوگان نظامی آن‌ها توانست پرتغالی‌ها را از سواحل ایران بیرون کند.

۲۰. به چه دلیل شاه عباس از حکومت ایالات به قزلباش‌ها خودداری کرد؟

پاسخ: برای جلوگیری از تمرکز قدرت در ایلات و به‌وجود آمدن نافرمانی، شاه عباس حکومت ولایات را به افراد غیرقزلباش سپرد.

۲۱. چرا شاهان صفوی قدرت مطلقه داشتند و سایر مقام‌ها از اراده آن‌ها پیروی می‌کردند؟

پاسخ: شاهان صفوی اختیارات زیادی داشتند و همه مقام‌های کشوری و لشکری موظف به پیروی از دستورات شاه بودند.

۲۲. در دوره صفویان، چرا ایران توانست از نفوذ استعمارگران اروپایی در امان بماند؟

پاسخ: به دلیل قدرت و اقتدار حکومت مرکزی و وجود سپاهیان قوی که مانع از نفوذ استعمارگران می‌شدند.