سوالات متن پودمان ۳ ساز و کارهای حرکتی کار و فناوری نهم با جواب

پودمان ۳ از کتاب کار و فناوری پایه نهم، با عنوان «ساز و کارهای حرکتی»، یکی از مباحث جذاب و کاربردی در دنیای فناوری است. در این پودمان دانش‌آموزان با انواع ساز و کارهایی که باعث ایجاد یا انتقال حرکت می‌شوند آشنا می‌شوند. این ساز و کارها در بسیاری از ماشین‌ها و ابزارهای صنعتی و خانگی به‌کار می‌روند. آشنایی با این مفاهیم باعث درک بهتر عملکرد سیستم‌های مکانیکی و حتی طراحی سازه‌های ساده و پیشرفته می‌شود. در ادامه، مجموعه‌ای از سؤالات امتحانی با پاسخ‌های کامل برای مرور بهتر این پودمان آماده شده است.

نمونه سوالات امتحانی پودمان ۳ کار و فناوری نهم

۱) چند مورد از ساز و کارهای حرکتی مختلف را نام ببرید.
✅ پاسخ: از انواع این ساز و کارها می‌توان به چرخ‌دنده‌ها، چرخ‌تسمه‌ها، چرخ‌زنجیرها، چرخ اصطکاکی، بادامک و پیچ‌های حرکتی اشاره کرد.

۲) واژه‌ی «سیستم» به چه مفهومی اشاره دارد؟
✅ پاسخ: سیستم به مجموعه‌ای از اجزایی گفته می‌شود که در تعامل با یکدیگر، ورودی را دریافت و به خروجی تبدیل می‌کنند.

۳) چرخ دنده به چه صورت نقش حرکتی ایفا می‌کند؟
✅ پاسخ: ساز و کار چرخ دنده از حداقل دو چرخ تشکیل شده که به صورت جفتی حرکت می‌کنند و باعث انتقال نیرو می‌شوند.

۴) تعریف کلی از ساز و کار حرکتی چیست؟
✅ پاسخ: اجزایی که شامل چرخ‌دنده‌ها، تسمه‌ها، بادامک‌ها و پیچ‌های حرکتی هستند و وظیفه انتقال یا تغییر نوع حرکت را دارند، «ساز و کار حرکتی» نامیده می‌شوند.

۵) چرا نباید اجزای چرخ زنجیر را زیاد روغن‌کاری کرد؟
✅ پاسخ: چون روغن زیاد موجب جذب سریع گرد و خاک و آسیب به قطعات می‌شود.

۶) تصاویری که در کتاب آمده‌اند چه نوع سازوکاری را نمایش می‌دهند؟
✅ پاسخ: این تصاویر نوع ساز و کارهای حرکتی مانند چرخ‌دنده یا چرخ‌زنجیر را نشان می‌دهند که با دقت باید بررسی شوند.

۷) پل متحرک «خضر» چه ویژگی‌هایی داشت؟
✅ پاسخ: این پل سبک، ارزان و قابل نصب سریع بود و از دید هواپیماهای دشمن مخفی می‌ماند.

۸) در سیستم‌ها، کدام اجزا عملکرد اصلی را انجام می‌دهند؟
✅ پاسخ صحیح: ج) ساز و کارهای حرکتی

۹) کدام یک از موارد زیر به عنوان ساز و کار حرکتی شناخته می‌شود؟
✅ پاسخ: د) همه موارد

۱۰) امروزه ماشین‌آلات چگونه طراحی می‌شوند؟ یک مثال بزنید.
✅ پاسخ: بیشتر ماشین‌ها دارای یک یا چند ساز و کار حرکتی هستند، مثل موتور ماشین که انرژی را تبدیل می‌کند.

۱۱) جمله کامل کنید: اکثر سیستم‌های امروزی از ___________ تشکیل شده‌اند.
✅ پاسخ: یک یا چند ساز و کار حرکتی

۱۲) پنکه چه نوع انرژی را به چه نوعی تبدیل می‌کند؟
✅ پاسخ: انرژی برق را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند.

۱۳) چرا چرخ‌دنده‌ها در صنعت اهمیت دارند؟
✅ پاسخ: چون در بیشتر ماشین‌آلات صنعتی کاربرد دارند و موجب انتقال نیرو می‌شوند.

۱۴) طراحی چرخ‌دنده‌ها بر چه اساسی انجام می‌شود؟
✅ پاسخ: بر اساس محل قرارگیری محورهایشان نسبت به یکدیگر

۱۵) چند مدل از چرخ دنده‌ها را نام ببرید.
✅ پاسخ: ساده، مارپیچ، مخروطی، چرخ حلزون، شانه‌ای و داخلی

۱۶) گزینه‌ای که نوع چرخ دنده نیست را مشخص کنید:
✅ پاسخ: د) دو زمانه و سه زمانه

۱۷) تقویم مکانیکی چه کاربردی دارد؟
✅ پاسخ: برای نمایش طلوع و غروب ماه و محاسبه موقعیت ماه و خورشید

۱۸) این تقویم مکانیکی بر اساس کدام ساز و کار ساخته شده است؟
✅ پاسخ صحیح: ج) چرخ دنده

۱۹) در استفاده از چرخ زنجیر باید چه نکاتی رعایت شود؟
✅ پاسخ: هنگام تمیز کردن از دستکش استفاده شود و روغن‌کاری به اندازه کم انجام شود.

۲۰) دلیل روغن‌کاری ساز و کارهای حرکتی چیست؟
✅ پاسخ: برای افزایش طول عمر و کارایی آنها

۲۱) چه نوع گیره‌هایی وجود دارند؟
✅ پاسخ: گیره دستی، گیره لوله‌ای و گیره رومیزی

۲۲) نکات ایمنی هنگام بررسی گیره و چرخ خیاطی چیست؟
✅ پاسخ: مراقبت از انگشتان، استفاده از دستکش، کمک گرفتن از دبیر یا والدین

۲۳) ویژگی جرثقیل منتسب به ابن‌سینا چیست؟
✅ پاسخ: این جرثقیل از چرخ‌دنده، پیچ دنده‌ای و قرقره تشکیل شده است.

۲۴) طراح اولیه این جرثقیل که بود؟
✅ پاسخ: ابن‌سینا

۲۵) نرم‌افزار Interactive Physics چه کاربردی دارد؟
✅ پاسخ: برای شبیه‌سازی و طراحی حرکات سازوکارهای حرکتی پیش از ساخت

۲۶) نرم‌افزار Interactive Physics چه ویژگی‌ای دارد؟
✅ پاسخ: ساده بودن و کاربردی بودن برای شبیه‌سازی

۲۷) واژه‌ی «مونتاژ» یعنی چه؟
✅ پاسخ: سرهم کردن و نصب قطعات روی یکدیگر

۲۸) نرم‌افزار Working Model برای چه استفاده می‌شود؟
✅ پاسخ: برای طراحی پیشرفته ساز و کارهای حرکتی

۲۹) پل متحرک خضر، نمونه‌ای از چه چیزی است؟
✅ پاسخ: یک ساز و کار حرکتی

جمع‌بندی

در این مقاله، تلاش کردیم تا با بازنویسی کامل سؤالات پودمان سوم کتاب کار و فناوری نهم، به شکلی تازه و کاربردی، یادگیری این مبحث را آسان‌تر کنیم. ساز و کارهای حرکتی پایه‌ی بسیاری از ماشین‌آلات و ابزارهای صنعتی و حتی خانگی هستند. درک این مفاهیم، نه تنها در درس، بلکه در زندگی روزمره و آینده‌ی شغلی دانش‌آموزان نیز مفید خواهد بود. پیشنهاد می‌شود برای یادگیری بهتر، همراه با مطالعه این سؤالات، از کارگاه‌ها و تمرین‌های عملی نیز استفاده شود.