سوالات متن فصل چهارم زیست دهم با جواب

فصل چهارم کتاب زیست پایه دهم با موضوع “گردش مواد در بدن”، به بررسی نحوه انتقال و جابه‌جایی مواد در گیاهان و جانوران می‌پردازد. این فصل اهمیت ویژه‌ای در درک فرآیندهای حیاتی مانند گردش خون، سیستم‌های گوناگون گردش مواد و ساختارهای موجود در جانداران دارد. در این مقاله، مجموعه‌ای از سوالات متن فصل چهارم همراه با پاسخ‌های دقیق و جامع ارائه می‌شود.

سوالات و پاسخ‌ها فصل چهارم زیست دهم

1. جابه‌جایی مواد در گیاهان در چند مسیر بررسی می‌شود؟ هر کدام را تعریف کنید.
   • پاسخ: در دو مسیر کوتاه و بلند بررسی می‌شود. مسیر کوتاه شامل جابه‌جایی آب و مواد در سطح یاخته یا چند یاخته است. مسیر بلند شامل جابه‌جایی مواد در مسیرهای طولانی و میان اعضای مختلف گیاه است.
2. کدام گره در قلب به عنوان گره پیشاهنگ یا ضربان ساز شناخته می‌شود؟
   • پاسخ: گره اول.
3. کدام یک از رگ‌های خونی در برش عرضی، بیشتر گرد دیده می‌شوند؟
   • پاسخ: سرخرگ‌ها.
4. ماده‌ای را نام ببرید که با گشاد کردن سرخرگ‌های کوچک، میزان جریان خون را در آنها افزایش می‌دهد.
   • پاسخ: کربن دی‌اکسید.
5. منش‌أ یاخته‌های خون به غیر از لنفوسیت‌ها از کدام یاخته‌ها است؟
   • پاسخ: میلوئیدی.
6. کدام بطن قلب دیواره قطورتری دارد؟
   • پاسخ: بطن چپ.
7. سامانه گردش خون مضاعف از کدام گروه از مهره‌داران شکل گرفته است؟
   • پاسخ: دوزیستان.
8. بافت پیوندی متراکم در ماهیچه قلب که موجب استحکام قلب می‌شود شامل چه نوع رشته‌های پروتئینی است؟
   • پاسخ: کلاژن.
9. در بندپایان، نقش خون، لنف و آب میان بافتی را چه مایعی برعهده دارد؟
   • پاسخ: همولنف.
10. هدف از دو تلمبه در گردش خون مضاعف چیست؟
    • پاسخ: یک تلمبه با فشار کمتر برای تبادلات گازی و تلمبه دیگر با فشار بیشتر برای گردش عمومی فعالیت می‌کند.
11. اریتروپویتین از کدام یاخته‌ها ترشح می‌شود؟
    • پاسخ: گروه ویژه‌ای از یاخته‌های کبد و کلیه.
12. در مورد سامانه گردش باز توضیح دهید.
    • پاسخ: سامانه‌ای است که در آن، مایعی به نام همولنف از طریق قلب به حفره‌های بدن پمپ می‌شود و از طریق منافذ دریچه‌دار به قلب باز می‌گردد.
13. مثالی از جاندارانی که دارای دستگاه‌های گردش مواد زیر هستند، ذکر کنید:
    • حفره گوارشی: هیدر.
    • سامانه گردش باز: ملخ.
    • سامانه گردش بسته: تمامی مهره‌داران.
    • سامانه گردش آب: اسفنج‌ها.
14. عبارتی از داخل پرانتز که جمله‌ها را به درستی کامل می‌کند، مشخص کنید.
    • الف) (برخی—اغلب) بی مهرگان دارای سامانه گردش آب هستند. (پاسخ: برخی)
    • ب) ویتامین B12 (فقط—بیشتر) در غذای جانوری وجود دارد. (پاسخ: فقط)
15. در ارتباط با سامانه گردش خون ساده، توضیح دهید و مشخص کنید در کدام گروه از مهره‌داران وجود دارد.
    • پاسخ: نوعی گردش خون که در آن، خون یکبار از قلب عبور می‌کند و تنها یک بار در بدن گردش می‌کند. در ماهی‌ها و نوزاد دوزیستان وجود دارد.
16. قلب در مهره‌داران دارای گردش خون ساده چند حفره‌ای است؟
    • پاسخ: دو حفره‌ای.
17. سامانه گردش خون بسته ساده را تعریف کنید و نقش آن را توضیح دهید.
    • پاسخ: ساده‌ترین نوع سامانه گردش خون بسته که تبادل مواد غذایی و دفعی و گازها در کنار مویرگ‌ها انجام می‌شود.
18. دو نوع سامانه گردش مواد در جانوران پیچیده را نام ببرید.
    • پاسخ: سامانه گردش باز و سامانه گردش بسته.
19. ویژگی سامانه گردش آب در اسفنج را توضیح دهید.
    • پاسخ: آب از محیط بیرون از طریق سوراخ‌های دیواره وارد حفره یا حفره‌هایی می‌شود و پس از آن از سوراخ‌های بزرگتر خارج می‌گردد.
20. عامل حرکت آب در پیکر اسفنج چیست؟
    • پاسخ: یاخته‌های یقه‌دار.

جمع‌بندی

این مقاله مجموعه‌ای از سوالات کلیدی فصل چهارم زیست دهم با پاسخ‌های جامع را ارائه داد. این سوالات به درک بهتر فرآیندهای زیستی مانند گردش خون و سامانه‌های مختلف کمک می‌کنند و پایه‌ای برای آموزش و یادگیری عمیق تر این مبحث فراهم می‌آورند.