سوالات متن سلامت و بهداشت دوازدهم درس دوازدهم (اعتیاد به مواد مخدّر و عوارض آن) با جواب

اعتیاد یکی از چالش‌های بزرگ جوامع امروزی است که هم سلامت فردی و هم سلامت اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نوجوانان و جوانان، به دلیل کنجکاوی، فشارهای اجتماعی و ناآگاهی، بیش از سایر گروه‌های سنی در معرض خطر اعتیاد به مواد مخدر هستند. آگاهی از اثرات مخرب این مواد، شناخت عوامل بازدارنده و تقویت مهارت‌های مقاومتی، از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از اعتیاد است. در این مقاله، مجموعه‌ای از پرسش‌ها و پاسخ‌ها درباره اعتیاد و پیامدهای آن در درس دوازدهم سلامت و بهداشت پایه دوازدهم ارائه شده است.

سوالات و پاسخ‌های درس ۱۲ سلامت و بهداشت دوازدهم

۱. چرا برخی نوجوانان در مسیر زندگی با مشکلات رفتاری و تحصیلی روبرو می‌شوند؟
پاسخ: به دلیل نداشتن آگاهی کافی، مهارت‌های مقابله‌ای ضعیف و همچنین عدم حمایت خانوادگی و اجتماعی، ممکن است دچار چالش‌های تحصیلی و رفتاری شوند.

۲. چه نوع مشکلات رفتاری و تحصیلی در بین نوجوانان رایج است؟
پاسخ: افت تحصیلی، کم‌رویی، انزوا، ضعف در اعتماد به نفس، ناتوانی در برقراری روابط سالم با دیگران و رعایت نکردن قوانین اجتماعی از جمله مشکلات رایج در میان نوجوانان است.

۳. این مشکلات می‌توانند چه پیامدهای منفی به دنبال داشته باشند؟
پاسخ: چنین مشکلاتی ممکن است نوجوان را به سمت ترک تحصیل، گرایش به سیگار، رفتارهای ناهنجار و حتی خلافکاری سوق دهد.

۴. اعتیاد چگونه تعریف می‌شود؟
پاسخ: اعتیاد نوعی وابستگی جسمی و روانی به یک عادت ناپسند، مانند مصرف مواد مخدر است که ترک آن برای فرد دشوار می‌شود.

۵. چه کسی را می‌توان معتاد نامید؟
پاسخ: فردی که به دلیل مصرف مداوم و مکرر مواد مخدر یا دارو، به آن‌ها وابسته شده باشد، معتاد محسوب می‌شود.

۶. مصرف مواد مخدر چه هزینه‌هایی را به فرد و جامعه تحمیل می‌کند؟
پاسخ: اعتیاد هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و عاطفی سنگینی به دنبال دارد و می‌تواند منجر به فقر، جرایم اجتماعی و مشکلات بهداشتی شود.

۷. پیشگیری به چه معناست؟
پاسخ: اقداماتی آگاهانه و هدفمند برای جلوگیری از وقوع یک مشکل، پیش از آنکه به بحران تبدیل شود.

۸. وابستگی به مواد مخدر به چه معناست؟
پاسخ: مصرف مکرر مواد مخدر که منجر به پیامدهای نامطلوب جسمی و روانی شده و زندگی فرد را دچار اختلال می‌کند.

۹. اعتیاد به مواد مخدر چه تأثیری بر توانایی‌های ذهنی افراد دارد؟
پاسخ: اعتیاد می‌تواند استدلال، ادراک، قضاوت و تمرکز فرد را مختل کرده و به مرور زمان باعث کاهش توانایی‌های ذهنی و شناختی شود.

۱۰. وابستگی به مواد چند نوع است؟
پاسخ: وابستگی به مواد شامل دو جنبه جسمانی و روانی است.

۱۱. وابستگی جسمانی به مواد چگونه بروز می‌کند؟
پاسخ: بدن فرد در برابر مواد مقاومت نشان داده و برای تجربه مجدد همان تأثیرات اولیه، نیازمند مصرف مقدار بیشتری از ماده مخدر می‌شود.

۱۲. چگونه اعتیاد در فرد شکل می‌گیرد؟
پاسخ: مصرف اولیه مواد باعث تجربه‌ای خاص می‌شود و فرد برای دستیابی مجدد به همان حس، مصرف را افزایش داده که این امر منجر به اعتیاد می‌شود.

۱۳. وابستگی روانی به مواد چگونه است؟
پاسخ: تمایل شدید و غیرقابل کنترل برای مصرف مجدد مواد، بدون علائم جسمانی ترک، وابستگی روانی نام دارد.

۱۴. فردی که به وابستگی روانی دچار شده باشد، چه وضعیتی خواهد داشت؟
پاسخ: در صورت قطع مصرف، وسوسه‌ی زیادی برای بازگشت به مصرف مواد دارد، اما علائم جسمانی شدید ترک را تجربه نمی‌کند.

۱۵. چرا برخی افراد در برابر مصرف مواد مقاومت کمتری دارند؟
پاسخ: نبود مهارت‌های مقابله‌ای، فشار همسالان و تصور غلط از تأثیرات مواد باعث کاهش مقاومت آن‌ها می‌شود.

۱۶. نشانه‌های وابستگی به مواد مخدر چیست؟
پاسخ: کاهش عملکرد در تحصیل و کار، صرف وقت زیاد برای تهیه و مصرف مواد، تلاش ناموفق برای ترک و بروز علائم سندرم ترک از نشانه‌های وابستگی است.

۱۷. نشانه‌های ترک مواد چیست؟
پاسخ: دردهای عضلانی، لرزش بدن، آب‌ریزش بینی و چشم‌ها، بی‌قراری و اختلالات خواب از علائم ترک مواد هستند.

۱۸. راهکارهای پیشگیری از مصرف مواد مخدر چیست؟
پاسخ: ایمان قوی، آموزش مهارت‌های زندگی، اشتغال به تحصیل و کار سالم، پایبندی به ارزش‌های دینی و اجتماعی، ورزش و پرهیز از دوستان ناسالم.

۱۹. چه عواملی در گرایش به اعتیاد نقش دارند؟
پاسخ: تأثیر همسالان، نداشتن هدف در زندگی، مشکلات خانوادگی و ناآگاهی از عواقب مصرف مواد.

۲۰. مهارت‌های مقاومتی در برابر اعتیاد چگونه به افراد کمک می‌کنند؟
پاسخ: مهارت‌هایی مانند “نه گفتن”، تصمیم‌گیری آگاهانه، انتخاب دوستان مناسب و دوری از محیط‌های ناسالم، افراد را در برابر مصرف مواد مخدر مقاوم می‌کند.

جمع‌بندی

اعتیاد یک معضل جهانی است که علاوه بر پیامدهای فردی، تأثیرات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای دارد. نوجوانان و جوانان به دلیل شرایط خاص سنی و اجتماعی، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. آموزش، آگاهی‌بخشی و تقویت مهارت‌های فردی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از اعتیاد است. هر فرد باید یاد بگیرد که چگونه در برابر وسوسه‌ها و فشارهای اجتماعی ایستادگی کند و از روش‌های سالم برای مقابله با مشکلات زندگی استفاده نماید. آگاهی و پیشگیری، کلید مبارزه با اعتیاد است و جامعه‌ای که بر دانش و مهارت‌های خود در این زمینه بیفزاید، آینده‌ای سالم‌تر و روشن‌تر خواهد داشت.