سوالات فلسفه یازدهم انسانی درس یازدهم انسان، موجود اخلاق‌گرا با جواب

انسان از دیرباز به عنوان موجودی اخلاق‌گرا شناخته شده است. توانایی تمایز بین نیکی و بدی، از ویژگی‌های برجسته‌ی اوست که او را از سایر موجودات متمایز می‌کند. فیلسوفان بزرگی همچون افلاطون، ارسطو، کانت و ابن‌سینا به بررسی معیارهای اخلاقی پرداخته و هر یک دیدگاه خاصی درباره‌ی منشأ و مبنای فعل اخلاقی ارائه داده‌اند. در این مقاله، مجموعه‌ای از سوالات درس یازدهم فلسفه پایه یازدهم انسانی را همراه با پاسخ بررسی می‌کنیم.

سوالات متن درس ۱۱ فلسفه یازدهم انسانی با جواب

سوالات و پاسخ‌های درس ۱۱ فلسفه یازدهم انسانی

بر اساس درک خوب و بد اخلاقی، انسان چگونه توصیف شده است؟
پاسخ: برخی اندیشمندان، انسان را موجودی اخلاق‌مدار می‌دانند که توانایی شناخت خوبی و بدی را دارد و براساس این درک، اعمالی را انجام می‌دهد.
مفهوم فلسفه اخلاق چیست؟
پاسخ: فلسفه اخلاق شاخه‌ای از فلسفه است که به بررسی منشأ، معیارها و تأثیرات رفتارهای اخلاقی می‌پردازد. این حوزه تلاش می‌کند تا روشن سازد که چگونه انسان توانایی تشخیص رفتارهای نیک و بد را دارد.
اعمال انسان را به چند گروه می‌توان تقسیم کرد؟ نام ببرید.
پاسخ: دو دسته کلی:
1. اعمال طبیعی
2. اعمال اخلاقی
مقصود از فعل طبیعی چیست؟ با ذکر نمونه توضیح دهید.
پاسخ: کارهایی که برای رفع نیازهای معمولی انسان انجام می‌شوند، فعل طبیعی نام دارند؛ مانند خرید، خواب، غذا خوردن و ورزش کردن.
فعل اخلاقی چیست؟ مثال بزنید.
پاسخ: اعمالی که از نظر جامعه مورد تحسین یا سرزنش قرار می‌گیرند، فعل اخلاقی نامیده می‌شوند؛ مانند ایثار، عدالت و فداکاری.
در مورد تفاوت اعمال طبیعی و اخلاقی، چه سوالاتی برای فلسفه مطرح می‌شود؟
پاسخ: فلسفه به این می‌پردازد که چه عواملی باعث می‌شوند برخی رفتارها به عنوان “اخلاقی” شناخته شوند؟ آیا این معیارها ثابت‌اند یا بسته به فرهنگ‌ها تغییر می‌کنند؟
از دیدگاه افلاطون، چه چیزی یک عمل را اخلاقی می‌کند؟
پاسخ: افلاطون معتقد است که عمل اخلاقی آن است که انسان را به سوی سعادت حقیقی سوق دهد و در غیر این صورت، به عنوان رذیلت شناخته می‌شود.
افلاطون چگونه سعادت را توضیح می‌دهد؟
پاسخ: او سه نیروی اصلی را در انسان فعال می‌داند: شهوت، غضب و عقل. سعادت زمانی حاصل می‌شود که عقل بر این دو نیروی دیگر تسلط داشته باشد.
نتیجه‌ی کنترل عقل بر قوای دیگر چیست؟
پاسخ: عقل حکمت را به ارمغان می‌آورد، شهوت را به سمت خویشتن‌داری هدایت می‌کند و غضب را به شجاعت مبدل می‌سازد.
عدالت در شخصیت انسان چه تأثیری دارد؟
پاسخ: زمانی که قوای شهوت و غضب تحت نظارت عقل قرار بگیرند، عدالت در فرد برقرار می‌شود و او را به سوی سعادت سوق می‌دهد.
به نظر افلاطون، نیک‌بختی انسان در گرو چه فضیلت‌هایی است؟
پاسخ: حکمت، خویشتن‌داری، شجاعت و عدالت، چهار فضیلتی هستند که نیک‌بختی انسان را تضمین می‌کنند.
آیا این معیارها در طول زمان تغییر می‌کنند؟
پاسخ: نه، افلاطون معتقد است که این اصول، مطلق و همیشگی هستند و با گذر زمان تغییر نمی‌کنند.
دیدگاه ارسطو در مورد معیار اخلاقی چیست؟
پاسخ: ارسطو، مانند افلاطون، سعادت را در تسلط عقل بر سایر قوای انسانی می‌داند و معتقد است که اعتدال در این قوا، موجب سعادت می‌شود.
چگونه عقل از افراط و تفریط جلوگیری می‌کند؟
پاسخ: عقل در صورتی که رشد یافته باشد، می‌تواند تعادل را در قوای شهوت و غضب حفظ کند و از زیاده‌روی و کم‌کاری جلوگیری نماید.
طبق نظر ارسطو، سعادت چگونه به دست می‌آید؟
پاسخ: وقتی که قوای انسانی در حالت تعادل و میانه‌روی قرار بگیرند.
آیا همه‌ی انسان‌ها اعتدال را درک می‌کنند؟
پاسخ: بله، ارسطو بر این باور است که انسان به صورت فطری اعتدال را درک کرده و آن را درست می‌داند.
حالت افراط، تفریط و تعادل سه قوه عقل، غضب و شهوت از نظر ارسطو چگونه است؟

قوا	حالت افراط	حالت تفریط	حد وسط (تعادل)
عقل	حیله‌گری	نادانی	حکمت
غضب	بی‌باکی	ترس	شجاعت
شهوت	زیاده‌روی	بی‌تفاوتی	خویشتن‌داری

کانت معیار فعل اخلاقی را در چه چیزی می‌داند؟
پاسخ: در وجدان اخلاقی؛ او معتقد است که انسان‌ها باید فقط برای اطاعت از وجدان خود، کارهای اخلاقی را انجام دهند.
مثالی از فعل اخلاقی از دیدگاه کانت بزنید.
پاسخ: اگر کسی عدالت را تنها به این دلیل رعایت کند که وجدانش او را به این کار فرا می‌خواند، نه برای منافع شخصی، این عمل فضیلت محسوب می‌شود.
جمله‌ی معروف کانت در مورد قاعده‌ی اخلاقی چیست؟
پاسخ: “چنان عمل کن که بتوانی اراده کنی که آن عمل، قانون جهانی باشد.”
کدام جمله‌ی مشهور کانت نشان‌دهنده‌ی اهمیت وجدان برای اوست؟
پاسخ: “دو چیز مرا شگفت‌زده می‌کند: آسمانی که بالای سر ماست و وجدانی که در درون ما قرار دارد.”
فیلسوفان طبیعت‌گرا چگونه به اخلاق نگاه می‌کنند؟
پاسخ: آنان معتقدند که اصول اخلاقی تنها به دلیل منفعت اجتماعی به وجود آمده‌اند و ارزش ذاتی ندارند.
چرا از نظر فیلسوفان طبیعت‌گرا، انسان باید منفعت دیگران را رعایت کند؟
پاسخ: چون بدون در نظر گرفتن منفعت دیگران، بقای خود او نیز به خطر می‌افتد.
توماس هابز آزادی افراد را چگونه تفسیر می‌کند؟
پاسخ: او معتقد است که هر فرد، تنها زمانی می‌تواند آزادی زیادی داشته باشد که به دیگران نیز همان میزان آزادی بدهد.

سوالات درس یازدهم فلسفه یازدهم انسانی

جمع‌بندی

فلسفه اخلاق یکی از شاخه‌های اساسی فلسفه است که به بررسی معیارها، مبانی و تأثیرات رفتارهای اخلاقی می‌پردازد. افلاطون، ارسطو، کانت و فیلسوفان طبیعت‌گرا هر یک دیدگاه‌های متفاوتی در مورد اخلاق ارائه داده‌اند. برخی آن را بر پایه‌ی سعادت و تعادل قوا می‌دانند و برخی دیگر آن را ناشی از وجدان یا نیازهای اجتماعی تلقی می‌کنند. درک این تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا نگاه عمیق‌تری به مفهوم اخلاق و رفتار انسانی داشته باشیم.