سوالات دین و زندگی یازدهم انسانی درس ۹ وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان، پس از رحلت رسول خدا با جواب

درس نهم دین و زندگی پایه یازدهم انسانی به بررسی تاریخ حکومت اسلامی و چالش‌های آن پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) می‌پردازد. در این درس، نقش امامان معصوم (ع)، نحوه روی کار آمدن بنی‌امیه و بنی‌عباس، تغییر مسیر حکومت اسلامی، و مشکلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن دوران مورد بحث قرار می‌گیرد. در ادامه، مجموعه‌ای از سوالات این درس همراه با پاسخ‌های آن ارائه شده است.

سوالات و پاسخ‌های درس ۹ دین و زندگی یازدهم انسانی

۱) چه عواملی سبب شد که نظام حکومتی بر پایه “امامت” شکل نگیرد؟
✅ پس از وفات پیامبر اکرم (ص)، حوادثی رخ داد که مسیر تعیین‌شده توسط ایشان برای رهبری امت تغییر یافت. این انحراف سبب شد که نظام حکومتی مبتنی بر “امامت” اجرایی نشود و امامان معصوم (ع) علی‌رغم حضور در جامعه، از قدرت لازم برای ایفای نقش خود محروم بمانند.

۲) در کدام دوره تاریخی نمونه‌ای عالی از حکومت اسلامی ارائه شد؟
✅ در دوران خلافت چهار سال و نه ماهه امام علی (ع)، با وجود مشکلات و جنگ‌های داخلی، ایشان نمونه‌ای عالی از حکومت اسلامی را به نمایش گذاشتند.

۳) بنی‌امیه چه کسانی بودند و چگونه وارد عرصه قدرت شدند؟
✅ بنی‌امیه دشمنان سرسخت پیامبر اکرم (ص) بودند که تا فتح مکه در برابر اسلام ایستادگی کردند. اما پس از فتح مکه، ناچار به پذیرش اسلام شدند و بعدها با زیرکی و نفوذ توانستند قدرت را به دست گیرند.

۴) معاویه چه اقداماتی برای تثبیت حکومت خود انجام داد؟
✅ معاویه پس از جنگ صفین، از سستی یاران امام حسن (ع) استفاده کرده و حکومت مسلمانان را در اختیار گرفت. او سپس خلافت را به سلطنت موروثی تبدیل کرد.

۵) یزید چه اعمالی انجام می‌داد که مغایر با اصول اسلامی بود؟
✅ یزید نه‌تنها احکام اسلامی را رعایت نمی‌کرد، بلکه علناً شراب می‌نوشید، سگ و میمون نگه می‌داشت و حتی آنها را در مجالس رسمی خود می‌آورد. همچنین، دستور قتل امام حسین (ع) و یارانش را صادر کرد.

۶) چرا شامیان در جنگ‌ها موفق‌تر از مسلمانان کوفی بودند؟
✅ امام علی (ع) معتقد بودند که شامیان نه به دلیل نزدیکی به حق، بلکه به دلیل پیروی کامل از رهبر خود پیروز می‌شدند، در حالی که مسلمانان دچار اختلاف و سستی در فرمانبری از امام خود بودند.

۷) امام علی (ع) چه عواملی را دلیل سلطه بنی‌امیه می‌دانست؟
✅ سرپیچی مسلمانان از دستورات امام و اختلاف میان آنان، از مهم‌ترین عواملی بود که به سلطه بنی‌امیه انجامید.

۸) از نظر امام علی (ع)، چه کسانی در دوران حکومت بنی‌امیه گریه می‌کردند؟
✅ امام علی (ع) فرمودند که در حکومت بنی‌امیه دو گروه گریه خواهند کرد: یکی کسانی که دین خود را از دست داده‌اند و دیگر کسانی که از دنیا و منافع آن محروم مانده‌اند.

۹) پس از سقوط بنی‌امیه، حکومت در اختیار چه کسانی قرار گرفت؟
✅ بنی‌عباس.

۱۰) بنی‌عباس چگونه با اهل بیت (ع) رفتار کردند؟
✅ با اینکه بنی‌عباس خود را از خاندان پیامبر معرفی می‌کردند، پس از کسب قدرت، همان روش‌های ستمگرانه بنی‌امیه را ادامه داده و حتی در برخی موارد ظلم بیشتری بر اهل بیت (ع) روا داشتند.

۱۱) چه عواملی پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) موجب تغییر مسیر حکومت اسلامی شد؟
✅ ممنوعیت نوشتن احادیث، تحریف معارف اسلامی، ارائه الگوهای نادرست و تبدیل حکومت نبوی به سلطنت.

۱۲) پیامدهای ممنوعیت نوشتن حدیث چه بود؟
✅ این ممنوعیت باعث افزایش اشتباه در نقل احادیث، فراهم شدن زمینه جعل حدیث و کاهش دسترسی مردم به منابع صحیح دینی شد.

۱۳) چرا پس از آغاز دوباره حدیث‌نویسی، احادیث جعلی رواج یافت؟
✅ به دلیل فقدان صحابه پیامبر، احادیث جعلی و تحریف‌شده فراوان شدند و تشخیص احادیث صحیح دشوار شد.

۱۴) چرا پیروان امامان معصوم (ع) کمتر دچار اشتباه در نقل حدیث شدند؟
✅ چون آنان احادیث را مستقیماً از امامان معصوم (ع) که عاری از خطا بودند، دریافت می‌کردند.

۱۵) چگونه برخی افراد از حدیث‌نویسی برای منافع شخصی سوءاستفاده کردند؟
✅ برخی برای جلب رضایت حاکمان بنی‌امیه و بنی‌عباس، احادیث جعلی می‌ساختند و در ازای آن جایزه دریافت می‌کردند.

۱۶) یکی از مشکلات عصر ائمه (ع) جعل حدیث بود، چگونه این امر به ضرر اسلام تمام شد؟
✅ بسیاری از دانشمندان وابسته به حکومت، احادیث جعلی را در کتب دینی گنجاندند که منجر به انحراف معارف اسلامی شد.

۱۷) در زمان پیامبر (ص) چه کسانی به عنوان اسوه معرفی شدند؟
✅ انسان‌های آزاده، با ایمان و شجاعی مانند امام علی (ع)، مقداد، عمار، ابوذر و سلمان.

۱۸) چگونه جاهلیت پس از رحلت پیامبر (ص) به جامعه اسلامی بازگشت؟
✅ شخصیت‌های باایمان و صالح کنار گذاشته شدند و قدرت در اختیار افراد دنیاطلب و مادی‌گرا قرار گرفت.

۱۹) پیامبر اکرم (ص) حکومت خود را بر چه اساسی بنا کرد؟
✅ بر پایه عدالت و برابری انسان‌ها، بدون توجه به نسب و قومیت.

۲۰) در دوران پس از پیامبر (ص)، حکومت اسلامی چه تغییری کرد؟
✅ حکومت عادلانه نبوی به سلطنت تبدیل شد و اشرافیت و تجمل‌گرایی در جامعه اسلامی رواج یافت.

۲۱) مهم‌ترین مشکلات فرهنگی و اجتماعی پس از پیامبر (ص) چه بودند؟
✅ ایجاد اختلاف میان مسلمانان، جعل حدیث، ترویج افکار نادرست و الگوسازی از افراد ناصالح.

۲۲) چرا مردم در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس دچار انحراف شدند؟
✅ حاکمان این دوره با تبلیغات گسترده، شخصیت‌های فاسد را به عنوان الگو معرفی کرده و امامان معصوم را منزوی ساختند.

۲۳) در چه دوره‌ای اسلام با خطر نابودی مواجه شد؟
✅ در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس، زیرا ظلم گسترده‌ای بر اهل بیت (ع) و پیروانشان روا داشتند.

۲۴) مهم‌ترین چالش‌های فرهنگی در زمان حکومت‌های بعد از پیامبر (ص) چه بودند؟
✅ حذف اهل بیت (ع) از عرصه سیاست، جعل حدیث و تبلیغ عقاید نادرست.

۲۵) پیامدهای تسلط بنی‌امیه و بنی‌عباس بر حکومت چه بود؟
✅ گسترش فساد، ترویج عقاید نادرست، سرکوب اهل بیت (ع) و پیروان آنان.

جمع‌بندی

پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، مسیر حکومت اسلامی از مسیر اصلی خود منحرف شد و خلافت به سلطنت تبدیل گشت. بنی‌امیه و بنی‌عباس با تبلیغات گسترده، تلاش کردند تا معارف اسلامی را مطابق منافع خود تغییر دهند و اهل بیت (ع) را از عرصه سیاست کنار بگذارند. مطالعه تاریخ این دوران، نقش مهمی در شناخت چالش‌های آن دوره و درس گرفتن از آن برای آینده دارد.