سوالات دین و زندگی یازدهم انسانی درس ۷ امامت، تداوم رسالت با جواب

درس هفتم کتاب دین و زندگی پایه یازدهم انسانی، به موضوع مسئولیت‌های پیامبر اسلام (ص) و ادامه این مسئولیت‌ها پس از ایشان می‌پردازد. در این درس، به مسائلی مانند مرجعیت دینی، ولایت ظاهری، جانشینی پیامبر، آیات مربوط به امامت و حدیث ثقلین پرداخته می‌شود. برای درک بهتر این مفاهیم، مجموعه‌ای از سوالات مفهومی و ترکیبی همراه با پاسخ‌های دقیق گردآوری شده است که به یادگیری عمیق‌تر این مبحث کمک خواهد کرد.

سوالات و پاسخ‌های درس ۷ دین و زندگی یازدهم انسانی

۱) کدام یک از مسئولیت‌های پیامبر (ص) پس از رحلت ایشان پایان یافت و کدام باید ادامه یابد؟
✅ مسئولیت دریافت و ابلاغ وحی با ختم نبوت پایان یافت، اما دو مسئولیت «تعلیم و تبیین دین» و «ولایت ظاهری» باید پس از ایشان ادامه یابد.

۲) در مورد ادامه یا پایان یافتن مسئولیت‌های پیامبر (ص) پس از رحلتشان چه فرض‌هایی مطرح است؟
✅ ۱- سکوت قرآن و پیامبر درباره این دو مسئولیت.
✅ ۲- پایان این دو مسئولیت مانند مسئولیت دریافت وحی.
✅ ۳- تعیین جانشین برای ادامه این مسئولیت‌ها.

۳) چرا فرض سکوت قرآن و پیامبر درباره جانشینی باطل است؟
✅ زیرا قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت، نمی‌تواند نسبت به مسئله مهمی مانند جانشینی پیامبر (ص) بی‌تفاوت باشد. همچنین، پیامبر (ص) که نسبت به آینده امت خود نگران بود، نمی‌توانست بدون تعیین جانشین، امت را ترک کند.

۴) چرا فرض پایان یافتن مسئولیت‌های مرجعیت دینی و ولایت ظاهری نادرست است؟
✅ زیرا پس از رحلت پیامبر (ص)، نیاز به تعلیم دین و اداره جامعه نه‌تنها کم نشد، بلکه با گسترش اسلام و ظهور مکاتب مختلف، این نیاز بیشتر شد.

۵) چرا تعیین جانشین برای پیامبر (ص) منطقی‌ترین فرض است؟
✅ زیرا جامعه اسلامی پس از پیامبر (ص) نیاز به رهبری آگاه و معصوم داشت که مانند ایشان، دین را بدون تحریف تعلیم داده و امور سیاسی و اجتماعی مسلمانان را مدیریت کند.

۶) چرا تنها خداوند می‌تواند امام را تعیین کند؟
✅ زیرا امام باید معصوم باشد و تشخیص عصمت از عهده انسان‌ها خارج است، پس فقط خداوند می‌تواند چنین فردی را معرفی کند.

۷) آیه انذار چه پیامی دارد؟
✅ مأموریت اولیه پیامبر (ص)، دعوت نزدیکان و خویشاوندانش به دین اسلام بود.

۸) چه اتفاقی در روز انذار رخ داد؟
✅ پیامبر (ص) بزرگان بنی‌هاشم را دعوت کرد و آنها را به اسلام دعوت نمود. در میان همه، تنها علی (ع) با قاطعیت حمایت خود را اعلام کرد. پیامبر (ص) نیز او را وصی و جانشین خود معرفی کرد.

۹) آیه ولایت درباره چه موضوعی نازل شد؟
✅ این آیه درباره معرفی ولی و سرپرست مسلمانان پس از پیامبر (ص) نازل شد. در این آیه، اشاره شده که ولی مسلمانان کسی است که در حال رکوع زکات می‌دهد که این ویژگی در مورد امام علی (ع) صدق می‌کند.

۱۰) پیام آیه «اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّٰهُ…» چیست؟
✅ این آیه ولایت حضرت علی (ع) را تأیید کرده و او را به عنوان ولی مسلمانان معرفی می‌کند.

۱۱) چرا پیامبر (ص) بلافاصله پس از نزول آیه ولایت به مسجد رفت؟
✅ تا مشخص شود چه کسی در حال رکوع، زکات داده است. پس از پرسش پیامبر (ص)، مشخص شد که حضرت علی (ع) این کار را انجام داده است.

۱۲) چرا تأکید بر علنی بودن اعلان ولایت امام علی (ع) وجود داشت؟
✅ تا کسی نتواند آن را انکار کند و در آینده آن را پنهان سازد.

۱۳) آیه «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا اَطیعُوا اللّٰهَ…» چه پیامی دارد؟
✅ اطاعت از ولی امر (امامان معصوم) برابر با اطاعت از خدا و پیامبر است.

۱۴) جابر بن عبدالله انصاری در مورد «اولی الامر» از پیامبر (ص) چه پرسشی کرد؟
✅ او از پیامبر (ص) درباره مصداق «اولی الامر» پرسید و پیامبر (ص) امامان دوازده‌گانه را معرفی کرد.

۱۵) حدیث ثقلین چه پیام‌هایی دارد؟
✅ ۱- قرآن و اهل بیت (ع) همواره با یکدیگرند.
✅ ۲- وجود امام معصوم در کنار قرآن همیشگی است.
✅ ۳- هدایت و سعادت بدون پیروی از هر دو ممکن نیست.

۱۶) چرا قرآن به تنهایی برای هدایت کافی نیست؟
✅ زیرا قرآن نیاز به تفسیر و تبیین دارد و این مسئولیت بر عهده امامان معصوم گذاشته شده است.

۱۷) چرا جانشینی پیامبر (ص) به رأی مردم واگذار نشد؟
✅ زیرا امام باید معصوم باشد و انتخاب چنین فردی از توان مردم خارج است.

۱۸) یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های امامان معصوم چیست؟
✅ عصمت، که باعث می‌شود از هرگونه خطا و گناه مصون باشند.

۱۹) چه رابطه‌ای میان حدیث غدیر و حدیث ثقلین وجود دارد؟
✅ هر دو حدیث، بر جانشینی امام علی (ع) و پیروی از اهل بیت تأکید دارند.

۲۰) چرا پیامبر (ص) در آخرین حج، ولایت امام علی (ع) را ابلاغ کرد؟
✅ تا برای همه مسلمانان روشن شود و کسی بعداً آن را انکار نکند.

۲۱) چرا امام علی (ع) بهترین گزینه برای جانشینی پیامبر (ص) بود؟
✅ چون دانش، شجاعت، زهد و تقوای او از همگان برتر بود و پیامبر (ص) او را تربیت کرده بود.

۲۲) چرا غدیر خم را روز سرنوشت‌ساز اسلام می‌دانند؟
✅ زیرا در این روز، رسالت پیامبر (ص) کامل شد و امامت حضرت علی (ع) به عنوان ادامه‌دهنده راه پیامبر (ص) اعلام گردید.

۲۳) پیامبر (ص) در غدیر خم چه فرمودند؟
✅ «هر کس که من مولای او هستم، پس علی مولای اوست.»

۲۴) چرا برخی پس از رحلت پیامبر (ص) ولایت علی (ع) را نپذیرفتند؟
✅ برخی به دلیل دنیاطلبی و برخی دیگر به دلیل عدم درک صحیح از مسئله ولایت.

۲۵) حدیث سفینه چه پیامی دارد؟
✅ پیامبر (ص) فرمودند: «اهل بیت من همچون کشتی نوح هستند، هر کس بر آن سوار شود، نجات خواهد یافت.»

۲۶) امام علی (ع) چگونه ولایت خود را اثبات کردند؟
✅ با بیان خطبه‌ها، ارائه استدلال‌های قرآنی و اشاره به حدیث غدیر و حدیث ثقلین.

۲۷) چرا جانشین پیامبر (ص) باید عالم‌ترین فرد باشد؟
✅ زیرا او باید دین را به درستی آموزش دهد و جامعه را رهبری کند.

۲۸) چرا امامت امامان معصوم از طریق حدیث و آیات قرآن ثابت شده است؟
✅ چون پیامبر (ص) بارها بر آن تأکید کرده و در قرآن نیز به آن اشاره شده است.

۲۹) چرا قرآن به تنهایی برای درک احکام کافی نیست؟
✅ زیرا برخی از احکام در آن به طور کلی بیان شده و نیاز به توضیح معصومان دارد.

۳۰) اطاعت از امامان چه نتیجه‌ای دارد؟
✅ سبب هدایت و رستگاری در دنیا و آخرت می‌شود.

جمع‌بندی

در این درس، اهمیت جانشینی پیامبر (ص) و نقش امامان معصوم در تبیین دین و هدایت جامعه بررسی شد. با توجه به آیات و احادیث، مشخص شد که امامت ادامه‌دهنده راه پیامبر (ص) است و بدون آن، هدایت جامعه ناقص خواهد ماند. بنابراین، پیروی از امامان معصوم، راه سعادت دنیوی و اخروی است.