سوالات دین و زندگی یازدهم انسانی درس ۱۱ جهاد در راستای ولایت ظاهری با جواب

درس یازدهم دین و زندگی پایه یازدهم انسانی، به بررسی مبارزات امامان (ع) با حاکمان زمان خود و شیوه‌های مختلف آنان در مقابله با ظلم و بی‌عدالتی می‌پردازد. این درس، به معرفی اصول کلی مبارزات امامان، مفهوم تقیه، نقش امامان در هدایت جامعه و معرفی اسلام اصیل پرداخته و تأثیرات مهم تاریخی این مبارزات را تحلیل می‌کند. در ادامه، نمونه سوالاتی همراه با پاسخ آورده شده است.

نمونه سوالات درس یازدهم دینی یازدهم انسانی

1. چرا امامان بزرگوار با حکام زمان خود مقابله می‌کردند؟ دو دلیل بیاورید.
   پاسخ: اول اینکه رهبری جامعه از سوی خداوند به امامان سپرده شده بود و آنها موظف بودند در صورت فراهم بودن شرایط، حاکمان غاصب را کنار بزنند و حکومتی بر پایه اسلام ناب تشکیل دهند. دوم اینکه این حکام، قوانین اسلام را نقض کرده و مردم را مورد ظلم قرار می‌دادند؛ امامان نیز بر اساس اصل امر به معروف و نهی از منکر در برابر آنان ایستادگی می‌کردند.

2. اصول کلی که امامان در مبارزه با حاکمان رعایت می‌کردند را نام ببرید و توضیح دهید.
   پاسخ:

   1. عدم مشروعیت‌بخشی به حکام: هیچ یک از امامان، حکام غیرقانونی را به رسمیت نمی‌شناختند و این موضوع را به شیوه‌های مختلف به مردم اعلام می‌کردند.

   2. معرفی خود به عنوان رهبر حقیقی: امامان همواره خود را جانشینان بر حق پیامبر (ص) معرفی می‌کردند تا مردم به رهبری واقعی اسلام پی ببرند.

   3. انتخاب روش مبارزه متناسب با شرایط: هر امام متناسب با شرایط زمان خود، شیوه خاصی را برای مبارزه با حکام برمی‌گزید تا علاوه بر حفظ تفکر اصیل اسلامی، حکومت‌های ستمگر بنی‌امیه و بنی‌عباس را به چالش بکشد.

3. تقیه چیست و چرا امامان از آن استفاده می‌کردند؟
   پاسخ: تقیه، راهکاری برای پنهان کردن برخی فعالیت‌های حساس امامان بود که به آنها امکان می‌داد مبارزات خود را به‌گونه‌ای مدیریت کنند که ضمن ضربه زدن به دشمن، کمتر آسیب ببینند.

4. پس از محرومیت امام علی (ع) از حق رهبری، چه رویکردی در پیش گرفتند؟
   پاسخ: ایشان برای حفظ اتحاد و جلوگیری از آسیب به اسلام نوپا، سکوت کردند اما درعین‌حال از صحنه کنار نرفتند و در مواقع لزوم، از اسلام دفاع و اقدامات نادرست را نقد می‌کردند.

5. امام علی (ع) در دوران خلافت خود چه اقداماتی انجام دادند؟
   پاسخ: ایشان بلافاصله والیان ستمگر مانند معاویه را از کار برکنار کرد و عدالت را در جامعه گسترش داد.

6. معاویه در قرارداد صلح با امام حسن (ع) چه تعهداتی را پذیرفت؟
   پاسخ: تعهد داد که شیعیان و پیروان امام علی (ع) را مورد آزار قرار ندهد و برای خود جانشین تعیین نکند.

7. واکنش امام حسین (ع) به خلافت یزید چگونه بود؟
   پاسخ: ایشان تصمیم گرفتند که با یزید بیعت نکنند و در برابر حکومت فاسد او قیام کنند، زیرا ادامه حکومت یزید به نابودی اسلام اصیل منجر می‌شد.

8. یکی از سخنان امام حسین (ع) در تبیین قیام خود را ذکر کنید.
   پاسخ: امام حسین (ع) فرمودند: «آیا نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و کسی مانع باطل نمی‌گردد؟ در چنین شرایطی، فرد باایمان باید خود را آماده دیدار با خدا سازد و علیه باطل قیام کند.»

9. چه عواملی باعث شد که تشیع در دوران امام سجاد (ع) به یک جریان بزرگ فکری و سیاسی تبدیل شود؟
   پاسخ: گسترش آموزه‌های دینی از طریق دعا، تربیت یاران آگاه و تلاش برای احیای نهضت شیعیان.

10. چه عواملی در زمان امام باقر (ع) به معرفی اسلام ناب کمک کرد؟
    پاسخ: تقویت مجدد شیعیان پس از فعالیت‌های امام سجاد (ع) و ضعف تدریجی بنی‌امیه.

11. اولین اقدام امام باقر (ع) چه بود؟
    پاسخ: تأسیس یک مرکز علمی برای تربیت شاگردانی که بتوانند آموزه‌های اهل بیت (ع) را به مردم منتقل کنند.

12. کدام دو گروه علیه بنی‌امیه فعالیت می‌کردند؟
    پاسخ: عباسیان و علویان. علویان طرفداران اهل بیت (ع) بودند و امام صادق (ع) از قیام‌هایی مانند قیام زید بن علی حمایت کرد.

13. کدام زیارت به‌عنوان یک درس امام‌شناسی شناخته می‌شود و توسط کدام امام بیان شده است؟
    پاسخ: زیارت جامعه کبیره که توسط امام هادی (ع) مطرح شده است.

14. نقش وکلا و نمایندگان امامان چه بود؟
    پاسخ: آنها به‌طور مخفیانه با شیعیان ارتباط داشتند و پیام امامان را به مردم می‌رساندند تا ارتباط شیعیان با رهبرانشان حفظ شود.

15. شیعیان چه وظیفه‌ای در قبال پیامبر و امامان دارند؟
    پاسخ: باید با رفتار و اعمال خود، تصویری درست از شیعه ارائه دهند و در عمل پیرو اهل بیت (ع) باشند.

سوالات درست و نادرست

16. امامان هیچ‌گاه حاکمان غاصب را تأیید نمی‌کردند. (درست)

17. امامان در همه دوران‌ها روش مبارزه یکسانی داشتند. (نادرست)

18. امام حسن (ع) دستور جهاد علیه معاویه را صادر کرد. (درست)

19. پس از شهادت امام حسن (ع)، وضعیت شیعیان بهبود یافت. (نادرست)

20. امام سجاد (ع) در کنار دعا، نهضت شیعیان را احیا کرد. (درست)

سوالات جای‌خالی

21. همه امامان، حاکمان را در غصب خلافت و جانشینی پیامبر یکسان می‌دانستند.

22. امام صادق (ع) در روز عرفه و در مراسم حج، حق حکومت را از آن خود دانست.

23. امامان در موارد حساس، مبارزات خود را در قالب تقیه انجام می‌دادند.

24. امام علی (ع) برای حفظ اسلام نوپا، در آغاز خلافت سکوت کرد.

25. امام حسین (ع) معتقد بود که اگر حکومت یزید ادامه یابد، حقیقت اسلام نابود خواهد شد.

26. امام کاظم (ع) سال‌های زیادی را در زندان‌های خلفای عباسی گذراند و توسط هارون به شهادت رسید.

27. مأمون برای کسب حمایت، امام رضا (ع) را ولیعهد خود معرفی کرد.

28. زیارت جامعه کبیره یکی از منابع امام‌شناسی است که توسط امام هادی (ع) بیان شده است.

جمع‌بندی

درس یازدهم دین و زندگی یازدهم انسانی، بیانگر روش‌های مبارزاتی امامان (ع) در برابر حکومت‌های ظالم و چگونگی زنده نگه داشتن تفکر اسلام اصیل است. آشنایی با این روش‌ها به ما کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از سیره اهل بیت (ع) و تأثیرات آنها بر تاریخ اسلام داشته باشیم.