سوالات درس ۲۱ استعمار چیست؟ مطالعات ششم با جواب

یکی از مهم‌ترین مباحث تاریخی که در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی به آن پرداخته شده، مفهوم استعمار و نفوذ کشورهای قدرتمند در سرزمین‌های دیگر است. شناخت این مفهوم به ما کمک می‌کند تا بهتر درک کنیم که چگونه برخی کشورها با استفاده از قدرت نظامی، اقتصادی و سیاسی خود، منابع و ثروت‌های ملت‌های دیگر را تحت کنترل درآورده و برای منافع خود بهره‌برداری کرده‌اند.

نمونه سوالات درس ۲۱ مطالعات ششم با پاسخ‌

۱. اروپایی‌ها چهار قرن پیش از چه طریقی و چه محصولاتی را از کشورهای اسلامی تهیه می‌کردند؟
🔹 اروپاییان از راه دریای مدیترانه و شمال آفریقا به تجارت با کشورهای اسلامی مشغول بودند و محصولاتی همچون شکر، قهوه، کاغذ، قطب‌نما، داروهای گیاهی و ادویه‌جات را از آنها خریداری می‌کردند.

۲. علوم و دانش مسلمانان چگونه به اروپا انتقال پیدا کرد؟
🔹 با گسترش روابط تجاری میان اروپا و جهان اسلام، اروپاییان به علوم و دستاوردهای علمی مسلمانان علاقه‌مند شدند. آنها کتاب‌های پزشکی و سایر علوم اسلامی را ترجمه کردند و به این ترتیب، دانش مسلمانان به تدریج وارد اروپا شد.

۳. دو مورد از اختراعات مهم آن دوران در اروپا را نام ببرید.
🔹 دستگاه چاپ که توسط گوتنبرگ اختراع شد و همچنین تلسکوپ که گالیله آن را طراحی کرد.

۴. دانش‌های جغرافیا و ستاره‌شناسی چه تأثیری بر پیشرفت اروپاییان داشتند؟
🔹 این علوم به اروپاییان کمک کردند تا سرزمین‌های جدید را کشف کنند، مسیرهای دریایی را بهتر بشناسند و به تجارت گسترده‌تری بپردازند.

۵. اروپایی‌ها چگونه توانستند در زمینه دریانوردی به موفقیت برسند؟
🔹 آن‌ها از نقشه‌های جغرافی‌دانان مسلمان، قطب‌نما و روش‌های پیشرفته کشتی‌سازی استفاده کردند و در نتیجه، توانستند کشتی‌های سریع‌تر و مقاوم‌تری بسازند و مهارت‌های دریانوردی خود را بهبود بخشند.

۶. پس از پیشرفت در دریانوردی، اروپاییان به چه موضوعی فکر کردند؟
🔹 آن‌ها به این ایده رسیدند که سرزمین‌های جدیدی را پیدا کرده و به تصرف خود درآورند.

۷. کدام دو کشور اروپایی در کشف مناطق جدید پیشگام بودند؟
🔹 پرتغال و اسپانیا اولین کشورهایی بودند که با سفرهای دریایی خود، قاره آفریقا را دور زدند، به آسیا رسیدند و بعدها آمریکا را نیز کشف کردند.

۸. پس از ورود به مناطق جدید، اروپاییان چه اقداماتی انجام می‌دادند؟
🔹 آن‌ها این سرزمین‌ها را بین خود تقسیم کرده، ساکنان بومی را از بین برده یا به بردگی می‌گرفتند و منابع طبیعی آن مناطق را غارت می‌کردند.

۹. استعمارگر به چه کسی گفته می‌شود؟
🔹 کشوری که به بهانه آبادانی، در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت کرده و منابع آن‌ها را تصاحب کند، استعمارگر نامیده می‌شود.

۱۰. مفهوم مستعمره چیست؟
🔹 سرزمینی که استقلال سیاسی و اقتصادی نداشته و تحت سلطه یک کشور استعمارگر باشد، مستعمره نام دارد.

۱۱. روش‌های مختلف استعمار را توضیح دهید.
🔹 برخی کشورها از طریق حمله نظامی، سرزمین‌های دیگر را اشغال و منابع آن‌ها را تصرف می‌کنند. برخی دیگر نیز با ایجاد روابط نابرابر و گرفتن امتیازات اقتصادی، نفوذ خود را افزایش می‌دهند.

۱۲. انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری بر حضور استعمارگران در کشور داشت؟
🔹 قبل از انقلاب اسلامی، کشورهای استعمارگر از راه‌های مختلف در ایران نفوذ کرده بودند، اما پس از انقلاب، این نفوذ از بین رفت و ایران استقلال بیشتری پیدا کرد.

۱۳. در چه دوره‌هایی، کشور ما بیشترین نفوذ بیگانگان را تجربه کرده است؟
🔹 دوران قاجار و پهلوی، بیشترین میزان نفوذ و دخالت قدرت‌های خارجی را در ایران به همراه داشت.

۱۴. برخی از نمونه‌های دخالت بیگانگان در ایران را ذکر کنید.
🔹 با امضای معاهدات گلستان و ترکمانچای، بخش‌هایی از ایران به روسیه واگذار شد.
🔹 طبق قرارداد رویترز، انگلیسی‌ها امتیاز راه‌آهن، بهره‌برداری از معادن و استفاده از جنگل‌ها و آب‌های ایران را به دست آوردند.
🔹 ایران در توافقی میان روسیه و انگلیس، به دو منطقه تحت نفوذ این کشورها تقسیم شد.
🔹 رضاخان به کمک انگلیس‌ها به قدرت رسید و تحت فرمان آن‌ها حکومت کرد.
🔹 نفت ایران تحت کنترل انگلیسی‌ها قرار داشت و بخش بزرگی از درآمد آن نصیب این کشور می‌شد.
🔹 آمریکا از محمدرضا شاه حمایت کرد تا سیاست‌های مورد نظر خود را در ایران اجرا کند.

جمع‌بندی

استعمار یکی از مفاهیم مهم در تاریخ بشر است که تأثیرات بزرگی بر سرنوشت کشورها و ملت‌های مختلف گذاشته است. کشورهای قدرتمند اروپایی با استفاده از پیشرفت‌های علمی و فناوری، توانستند سرزمین‌های مختلف را کشف و تحت سلطه خود بگیرند. متأسفانه، این روند موجب غارت منابع طبیعی، نابودی فرهنگ‌ها و ظلم به ساکنان بومی شد. کشور ما نیز در دوران قاجار و پهلوی، تحت نفوذ قدرت‌های خارجی قرار داشت، اما با وقوع انقلاب اسلامی، ایران توانست استقلال خود را بازیابد و راه پیشرفت را در پیش گیرد.