سوالات درس یازدهم (دروازه‌بانی خبر) تفکر و سواد رسانه ای دهم انسانی با جواب

در دنیای رسانه، اطلاعات و اخبار همواره در معرض گزینش، پردازش و تغییر قرار می‌گیرند. رسانه‌ها با استفاده از شیوه‌های مختلف مانند دروازه‌بانی خبری و برجسته‌سازی، بر نحوه درک ما از واقعیت‌ها تأثیر می‌گذارند. هر رسانه بسته به ارزش‌ها، دیدگاه‌ها و اهداف خود، خبرها را انتخاب و تنظیم می‌کند و برخی از اطلاعات را برجسته کرده و برخی دیگر را کمرنگ جلوه می‌دهد. آگاهی از این مفاهیم به ما کمک می‌کند تا پیام‌های رسانه‌ای را تحلیل کرده و تأثیرات آن‌ها را بر افکار و باورهای خود بهتر درک کنیم. در این مقاله، سوالات درس یازدهم تفکر و سواد رسانه‌ای پایه دهم انسانی را بررسی کرده‌ایم.

سوالات و پاسخ‌های درس ۱۱ تفکر و سواد رسانه ای دهم انسانی

1. هر فرد در انتخاب و ترتیب‌دهی اخبار بر چه اساسی عمل می‌کند؟

   • هر فرد بر مبنای ارزش‌ها و دیدگاه‌های شخصی خود در مورد چینش و گزینش اخبار تصمیم‌گیری می‌کند.

2. انتخاب و چینش اخبار و همچنین اهمیت دروازه‌بانی خبر بر چه پایه‌ای استوار است؟
   الف) ارزش‌های جامعه
   ب) دیدگاه‌ها و ارزش‌های شخصی ✅
   ج) نظرات و اولویت‌های عمومی
   د) ترکیبی از گزینه‌های الف و ج

3. کدام یک از موارد زیر از وظایف اصلی دروازه‌بانی خبر در رسانه‌های ارتباط جمعی محسوب می‌شود؟
   الف) تنظیم و چینش خبر
   ب) گزینش خبر
   ج) پردازش و تغییر خبر
   د) همه موارد بالا ✅

4. چرا یک رسانه جمعی باید از میان حجم عظیمی از اطلاعات و اخبار، دست به انتخاب بزند؟

   • زیرا هیچ رسانه‌ای توانایی انتشار و نمایش تمام رویدادها و اطلاعات را ندارد.

5. دروازه‌بانی خبر را تعریف کنید.

   • دروازه‌بانی خبری شامل فرآیند کنترل، انتخاب، تنظیم، حذف یا تغییر نحوه ارائه اطلاعات است. این فرآیند نه‌تنها در انتخاب خبر، بلکه در نحوه انتشار، زمان‌بندی و تأکید بر بخش‌های مختلف یک پیام رسانه‌ای نقش دارد.

6. عبارت «لطفاً بین خطوط را بخوانید!» به چه مفهومی اشاره دارد؟

   • این عبارت نشان می‌دهد که دیدگاه‌ها و ارزش‌های تولیدکننده پیام در کلمات، تصاویر، صداها و سایر عناصر رسانه‌ای تأثیر دارد. این موارد ممکن است در نگاه اول آشکار نباشند، اما اگر مخاطب به‌طور مداوم با این پیام‌ها روبه‌رو شود، ناخودآگاه تحت تأثیر ارزش‌ها و باورهای تولیدکننده محتوا قرار می‌گیرد، به‌ویژه زمانی که برخی دیدگاه‌ها نادیده گرفته شده یا حذف شده باشند.

7. کدام تکنیک رسانه‌ای باعث می‌شود موضوعات کم‌اهمیت به گونه‌ای خاص برجسته شوند؟
   الف) برجسته‌سازی ✅
   ب) دروازه‌بانی خبری
   ج) کلیشه‌سازی
   د) بازنمایی

8. برجسته‌سازی چیست؟

   • برجسته‌سازی فرآیندی است که در آن یک پیام خاص از میان دیگر پیام‌ها انتخاب و به آن تأکید می‌شود، در حالی که سایر موضوعات، کم‌اهمیت جلوه داده می‌شوند.

9. رسانه‌های جمعی چگونه برجسته‌سازی را انجام می‌دهند؟

   • هر رسانه بر اساس ویژگی‌های خود، تکنیک‌های خاصی برای برجسته‌سازی اخبار به کار می‌برد.

10. برجسته‌سازی در مطبوعات چگونه انجام می‌شود؟

• در مطبوعات، برجسته‌سازی با استفاده از صفحه‌آرایی خاص، اندازه تیترها، استفاده از تصاویر و نحوه چینش مطالب در صفحه انجام می‌شود.

11. در رادیو چگونه یک خبر برجسته می‌شود؟

• در رادیو، اولویت‌بندی اخبار، مدت زمان اختصاص داده‌شده به هر خبر و حتی تغییرات در لحن و بیان گوینده می‌تواند در برجسته‌سازی تأثیرگذار باشد.

12. روش‌های برجسته‌سازی در تلویزیون چگونه اجرا می‌شود؟

• در تلویزیون، برجسته‌سازی با تعیین ترتیب نمایش اخبار، خلاصه‌سازی، مدت زمان پخش، استفاده از تصاویر، گرافیک، فیلم و سایر جلوه‌های بصری انجام می‌شود.

13. تعریف خبر چیست؟

• خبر، گزارشی از یک رویداد واقعی است که ارزش خبری داشته و برای اطلاع‌رسانی به مخاطبان ارائه می‌شود.

جمع‌بندی

در این درس، با دو مفهوم مهم دروازه‌بانی خبری و برجسته‌سازی آشنا شدیم. دروازه‌بانی خبری به معنای انتخاب، تنظیم و حتی حذف برخی اطلاعات در مسیر انتشار خبر است که تحت تأثیر ارزش‌ها و دیدگاه‌های تولیدکنندگان محتوا قرار دارد. از سوی دیگر، تکنیک برجسته‌سازی به رسانه‌ها کمک می‌کند تا موضوعات خاصی را مهم‌تر از سایرین جلوه دهند. درک این مفاهیم به ما کمک می‌کند تا تأثیرات پنهان رسانه‌ها را بهتر بشناسیم و به‌عنوان یک مخاطب آگاه، در تحلیل اخبار و اطلاعات، نگاه دقیق‌تری داشته باشیم.