سوالات تاریخ یازدهم ریاضی و تجربی درس هفدهم پیدایش نهضت روحانیت و اوج‌گیری بیداری اسلامی با جواب

درس هفدهم تاریخ پایه یازدهم به بررسی رخدادهای مهم ایران در دوره اصلاحات شاه، واکنش‌های علمای دینی به سیاست‌های جدید حکومت و نقش امام خمینی در مبارزه با برنامه‌های وابسته به آمریکا می‌پردازد. این درس نشان‌دهنده نقطه آغازین مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی و شکل‌گیری اولین پیروزی‌های سیاسی به رهبری امام خمینی است. در ادامه، نمونه سؤالات این درس را با پاسخ ارائه می‌کنیم.

سوالات و پاسخ‌های درس ۱۷ تاریخ یازدهم ریاضی و تجربی

۱- چرا شاه پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، شرایط را برای اجرای اصلاحات مدنظر آمریکا مناسب دید؟
پاسخ: او تصور کرد که پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، مرجع قدرتمندی برای رهبری دینی جامعه وجود ندارد و این فرصت مناسبی برای پیشبرد اصلاحات مورد حمایت آمریکا است.

۲- موضع امام خمینی در برابر همه‌پرسی اصول شش‌گانه چه بود؟
پاسخ: امام خمینی با آگاهی از اهداف پنهان این همه‌پرسی، آن را تحریم کرد و مردم را از شرکت در آن بر حذر داشت.

۳- هدف از تصویب قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی چه بود؟
پاسخ: این قانون به ظاهر برای تشکیل شوراهای محلی در سطح استان و شهرستان تصویب شد، اما در عمل اهدافی پنهانی در جهت تضعیف اسلام و تقویت نفوذ آمریکا در ایران داشت.

۴- امام خمینی در برابر طرح اصول شش‌گانه شاه (انقلاب سفید) چه واکنشی نشان داد؟
پاسخ: با توجه به عواقب خطرناک این طرح، ایشان علمای قم را به یک جلسه مشورتی فراخواند. پس از بحث و بررسی، تصمیم بر این شد که از شاه خواسته شود تا شفاف‌سازی بیشتری درباره این همه‌پرسی ارائه دهد.

۵- واکنش امام خمینی نسبت به تصویب قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی چه بود؟
پاسخ: ایشان علمای برجسته قم را به جلسات متعددی دعوت کرد و با افشای نقشه‌های استعمار، آنان را به اقدامی مشترک علیه این قانون تشویق نمود. همچنین، ارسال اعتراض‌نامه‌هایی به شاه جهت لغو این قانون در دستور کار قرار گرفت.

۶- هدف اصلی امام خمینی از مخالفت با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی چه بود؟
پاسخ: امام خمینی با دیدگاهی عمیق و آینده‌نگرانه، این مسئله را فرصتی برای آغاز یک مبارزه گسترده علیه رژیم شاه، مقابله با نفوذ آمریکا و اسرائیل و پایه‌گذاری یک حکومت مستقل و مردمی می‌دانست.

۷- اولین پیروزی سیاسی ملت ایران پس از کودتای ۲۸ مرداد چه بود؟
پاسخ: لغو لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی که به عنوان “نهضت دو ماهه روحانیون” شناخته شد، نخستین پیروزی سیاسی مردم ایران در برابر حکومت بود.

۸- نتیجه مخالفت امام خمینی و علمای دینی با این لایحه چه بود؟
پاسخ: در نهایت، این اعتراضات شاه و دولت را وادار به عقب‌نشینی کرد و تصویب‌نامه مربوطه لغو شد.

۹- لوایح انجمن‌های ایالتی و ولایتی مقدمه اجرای چه برنامه‌ای بود و بعدها چه نام گرفت؟
پاسخ: این لوایح زمینه‌ساز اجرای برنامه‌های مورد نظر آمریکا برای جلوگیری از نفوذ کمونیسم در ایران بود و بعدها با عنوان “انقلاب سفید” شناخته شد.

۱۰- در دوران نخست‌وزیری اسدالله علم، چه تغییری در قوانین انتخابات ایالتی و ولایتی ایجاد شد؟
پاسخ: حذف شرط مسلمان بودن و سوگند به قرآن کریم از الزامات شرکت‌کنندگان در انتخابات، تغییری بود که مخالفت‌های گسترده‌ای را برانگیخت.

۱۱- چه کسی از سوی مراجع تقلید برای گفت‌وگو با شاه درباره همه‌پرسی اصول شش‌گانه انتخاب شد؟
پاسخ: آیت‌الله روح‌الله کمالوند از سوی علمای دینی به عنوان نماینده جهت ملاقات با شاه تعیین شد.

۱۲- دلیل برکناری علی امینی از نخست‌وزیری چه بود و جانشین او که بود؟
پاسخ: اختلاف نظر بر سر بودجه نظامی، بهانه‌ای برای برکناری علی امینی شد و پس از او، اسدالله علم به عنوان نخست‌وزیر منصوب شد.

۱۳- کدام کشورها به شاه بابت برگزاری همه‌پرسی اصول شش‌گانه تبریک گفتند؟
پاسخ: رئیس‌جمهور آمریکا و ملکه انگلستان از جمله کسانی بودند که شاه را بابت اجرای این اصلاحات تحسین کردند.

۱۴- درگذشت کدام مرجع تقلید، شاه را به اجرای موفقیت‌آمیز انقلاب سفید امیدوار کرد؟
پاسخ: رحلت آیت‌الله بروجردی، باعث شد که شاه تصور کند شرایط برای اجرای اصلاحاتش بدون مقاومت جدی فراهم شده است.

۱۵- علمای اسلام به چه مواردی در قانون انتخابات ایالتی و ولایتی اعتراض داشتند؟
پاسخ: حذف شرط مسلمانی و سوگند به قرآن از قوانین انتخابات، باعث اعتراض شدید علما شد.

۱۶- اولین اقدام سیاسی امام خمینی چه بود؟
پاسخ: مخالفت و مبارزه با تصویب‌نامه مربوط به انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی، نخستین اقدام سیاسی امام خمینی محسوب می‌شود.

۱۷- هدف علمای دینی از اعزام آیت‌الله کمالوند به دربار چه بود؟
پاسخ: آنان می‌خواستند که از ماهیت واقعی آنچه شاه انقلاب سفید می‌نامید، اطلاعات بیشتری کسب کنند.

۱۸- نهضت آزادی چگونه از جبهه ملی جدا شد؟
پاسخ: در جریان مبارزات امام خمینی علیه انقلاب سفید، برخی از اعضای جبهه ملی از جمله مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانی اعلام کردند که از این جبهه جدا شده و از روحانیون حمایت می‌کنند.

۱۹- نام دو تن از رهبران نهضت آزادی که از جبهه ملی جدا شدند، چیست؟
پاسخ: مهندس مهدی بازرگان و آیت‌الله سید محمود طالقانی.

جمع‌بندی

در این درس، نقش امام خمینی و علمای دینی در مبارزه با اصلاحات تحمیلی شاه و آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. مخالفت امام خمینی با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و همه‌پرسی اصول شش‌گانه، زمینه را برای شکل‌گیری یک جنبش سیاسی گسترده فراهم کرد. پیروزی در لغو این لایحه، نخستین پیروزی مردمی در برابر شاه پس از کودتای ۲۸ مرداد بود. این اتفاقات نشان داد که قدرت علمای دینی و مقاومت مردمی می‌تواند برنامه‌های استعماری و حکومتی را ناکام بگذارد.