سوالات تاریخ یازدهم ریاضی و تجربی درس سیزدهم زمینه‌های کودتای ۲۸ مرداد با جواب

درس سیزدهم تاریخ پایه یازدهم به بررسی رویدادهای مهمی مانند قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار بر این رخدادها می‌پردازد. این دوره از تاریخ ایران نشان‌دهنده‌ی کشمکش‌های سیاسی و اجتماعی برای دستیابی به استقلال و مبارزه با دخالت‌های خارجی بود. در ادامه، سوالات مهم این درس را همراه با پاسخ‌های آن‌ها بررسی می‌کنیم.

سوالات و پاسخ‌های درس ۱۳ تاریخ یازدهم ریاضی و تجربی

۱- قیام سی تیر ۱۳۳۱ چگونه شکل گرفت و چه نتایجی داشت؟
پاسخ: دکتر مصدق برای کنترل اوضاع و کاهش نفوذ مخالفان، از شاه درخواست کرد که وزارت جنگ را به او واگذار کند. اما شاه با این درخواست مخالفت کرد و در نتیجه، مصدق استعفا داد. پس از این اتفاق، در روز ۳۰ تیر ۱۳۳۱، مردم در حمایت از مصدق به خیابان‌ها آمدند و یک قیام مردمی شکل گرفت که در نهایت باعث شد شاه تسلیم خواسته‌ی مردم شده و دوباره مصدق را به نخست‌وزیری منصوب کند.

۲- چه عواملی زمینه‌ساز وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شد؟
پاسخ: این کودتا تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی به وقوع پیوست:

• عوامل خارجی: دخالت مستقیم آمریکا و انگلستان در طراحی و اجرای کودتا
• عوامل داخلی: اختلاف میان گروه‌های سیاسی، فعالیت‌های حزب توده، اقدامات شبکه بدامن، تبلیغات منفی مطبوعات، و نقش شاه و دربار در این جریان

۳- اختلافات میان رهبران نهضت ملی شدن نفت چه تأثیری بر جریان ملی شدن صنعت نفت داشت؟
پاسخ: اختلاف بین دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی موجب شد که وحدت میان حامیان نهضت کاهش یابد. این اختلافات باعث تضعیف حمایت عمومی و کاهش قدرت مقاومت در برابر استعمار خارجی شد و در نهایت، مسیر ملی شدن صنعت نفت را با چالش‌های جدی مواجه کرد.

۴- چه عواملی باعث شد که نهضت ملی شدن صنعت نفت به نتیجه‌ی مطلوب نرسد؟
پاسخ:

• ضعف مدیریت و نبود انسجام در بین اعضای کابینه
• رقابت‌های سیاسی و اختلاف‌نظرهای داخلی
• نفوذ قدرت‌های خارجی و دخالت آن‌ها در سیاست ایران
• کاهش حمایت عمومی به دلیل اختلافات داخلی و جنگ روانی مخالفان

۵- عملیات چکمه و آژاکس چه بودند و چه نقشی در کودتا داشتند؟
پاسخ: عملیات چکمه یک طرح اولیه‌ی انگلستان برای سرکوب بحران نفت و انجام کودتا از طریق نیروی نظامی بود. این طرح بعدها با همکاری آمریکا اصلاح شد و به عملیات آژاکس تبدیل شد. در این عملیات، کرومیت روزولت (نماینده‌ی سازمان سیا) مسئولیت اجرای کودتا را برعهده داشت و در نهایت، دولت مصدق سرنگون شد.

۶- شبکه بدامن چه نقشی در کودتای ۲۸ مرداد داشت؟
پاسخ: این شبکه با نفوذ در میان گروه‌های سیاسی مختلف، تلاش می‌کرد اختلاف و بدبینی میان رهبران نهضت ایجاد کند. آن‌ها با تبلیغات گسترده، باعث افزایش شکاف میان گروه‌های ملی‌گرا شدند و زمینه را برای کودتا فراهم کردند.

۷- مطبوعات چگونه به موفقیت کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ کمک کردند؟
پاسخ: بسیاری از رسانه‌ها و روزنامه‌ها، تحت تأثیر فشارهای خارجی و سرمایه‌گذاری‌های پنهانی، با پخش شایعات و تبلیغات علیه دولت مصدق، به تخریب چهره‌ی او در میان مردم پرداختند. این تبلیغات موجب کاهش حمایت عمومی از دولت و افزایش نارضایتی شد که در نهایت به سرنگونی آن کمک کرد.

جمع‌بندی

درس سیزدهم تاریخ یازدهم به بررسی دوران پرتنش ایران در اوایل دهه‌ی ۳۰ می‌پردازد که شامل وقایعی چون قیام ۳۰ تیر، کودتای ۲۸ مرداد و تأثیر نیروهای داخلی و خارجی بر سیاست ایران است. این حوادث نشان داد که اختلافات داخلی و نفوذ بیگانگان چگونه می‌تواند یک جنبش ملی را تضعیف کند. مطالعه‌ی این بخش از تاریخ، درک بهتری از نقش اتحاد ملی و تأثیر تبلیغات در تحولات سیاسی به ما می‌دهد.