سوالات تاریخ یازدهم انسانی درس یازدهم حکومت، جامعه و اقتصاد در عصر مغول- تیموری

درس یازدهم تاریخ پایه یازدهم انسانی به بررسی یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دوران‌های تاریخی ایران، یعنی حملات مغول و استقرار حکومت ایلخانی، می‌پردازد. مغولان که قومی چادرنشین از استپ‌های آسیای مرکزی بودند، به دلیل نیازهای اقتصادی و شرایط اقلیمی نامساعد، به کشورگشایی روی آوردند. حمله آن‌ها به ایران پیامدهای ویرانگری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به همراه داشت. اما پس از مدتی، با تلاش بزرگان ایرانی، مغولان تحت تأثیر فرهنگ ایرانی-اسلامی قرار گرفتند و مسیر تاریخ این سرزمین تغییر کرد. در این مقاله به مرور سؤالات مهم این درس همراه با پاسخ خواهیم پرداخت.

سوالات درس یازدهم تاریخ یازدهم انسانی با جواب

سوالات و پاسخ‌های درس ۱۱ تاریخ یازدهم انسانی

مغول‌ها چه نوع قومی بودند و چگونه متحد شدند؟
- گروه‌هایی از قبایل زردپوست آسیای مرکزی بودند که تحت رهبری تموچین (چنگیزخان) به یک نیروی نظامی قدرتمند و یکپارچه تبدیل شدند.
چرا مغول‌ها به فکر کشورگشایی افتادند؟
- شرایط نامناسب طبیعی مانع از تأمین نیازهای معیشتی آن‌ها بود، بنابراین برای کسب منابع و غنائم، به حمله به سرزمین‌های دیگر دست زدند.
چرا حملات مغولان به ایران جنبه فرهنگی نداشت و پیامدهای سنگینی به بار آورد؟
- بیشتر اقوام تابع چنگیز فاقد پیشینه فرهنگی و تمدنی قوی بودند و علاقه‌ای به شهرنشینی و توسعه فرهنگی نداشتند.
اولین موج حملات مغول به ایران تحت فرمان چه کسی صورت گرفت و چه مدت به طول انجامید؟
- این حمله به دستور چنگیزخان انجام شد و حدود شش سال (۶۱۶ تا ۶۲۲ هجری قمری) به طول انجامید.
اختلافات میان حکومت خوارزمشاهی و خلافت عباسی چه تأثیری داشت؟
- باعث تضعیف وحدت جهان اسلام شد و سلطان محمد خوارزمشاه را از خطر مغولان غافل کرد.
چنگیزخان به چه بهانه‌ای ایران را مورد هجوم قرار داد؟
- بهانه‌اش کشتار کاروان بازرگانان مغولی در شهر آترار بود.
مهم‌ترین پیامدهای موج اول حملات مغولان به ایران چه بود؟
- تخریب شهرها، کشته شدن شمار زیادی از مردم، نابودی مراکز علمی، کاهش رونق کشاورزی و مهاجرت گسترده.
موج دوم حملات مغولان به ایران با رهبری چه کسی انجام شد؟
- این حمله به فرماندهی هولاکوخان صورت گرفت و به تأسیس حکومت ایلخانی منجر شد.
اصطلاح “ایلخان” چه معنایی دارد و حکومت ایلخانی چگونه شکل گرفت؟
- “ایلخان” به معنای “خان تابع” است و حکومت ایلخانی توسط هولاکوخان، نوه چنگیزخان، در ایران پایه‌گذاری شد.
هدف اصلی لشکرکشی هولاکوخان به ایران چه بود؟

ایجاد نظم در سرزمین‌های مغولی و گسترش فتوحات در غرب آسیا.

مهم‌ترین نتایج حملات هولاکوخان چه بود؟

از بین بردن قدرت اسماعیلیان، تصرف بغداد و پایان خلافت عباسی.

پس از فتح بغداد، مغولان به کدام منطقه حمله کردند؟

به سمت شام یورش بردند.

مغول‌ها در کدام نبرد توسط ممالیک مصر شکست خوردند؟

در نبرد “عین جالوت”.

دوره حکومت ایلخانان به چند بخش تقسیم می‌شود؟

به دو دوره‌ی “نامسلمانی” و “مسلمانی”.

در دوره‌ی ابتدایی حکومت مغولان، بزرگان ایرانی چه نقشی ایفا کردند؟

برای کنترل خشونت مغولان و آشنا کردن آن‌ها با فرهنگ ایرانی تلاش کردند.

از چه زمانی مغول‌ها در ایران به اسلام گرویدند؟

این روند از دوران غازان‌خان آغاز شد.

نتیجه پذیرش اسلام توسط غازان و شاهزادگان مغول چه بود؟

اسلام به عنوان دین رسمی اعلام شد.

اصلاحات گسترده در دوره ایلخانان تحت هدایت چه کسی انجام شد؟

این اصلاحات به رهبری رشیدالدین فضل‌الله همدانی صورت گرفت.

چرا در زمان غازان، ایران به ثبات بیشتری رسید؟

سقوط خلافت عباسی و ایجاد یکپارچگی سیاسی موجب این امر شد.

پس از غازان‌خان، چه کسانی از ایلخانان به اسلام گرویدند؟

الجایتو و پسرش ابوسعید.

مرگ ابوسعید چه تحولاتی را به دنبال داشت؟

ایران وارد یک دوره چهار دهه‌ای از بی‌ثباتی و آشفتگی سیاسی شد.

پس از مرگ آخرین ایلخان مغول، چه اتفاقی در ایران رخ داد؟

حکام محلی و خاندان‌های غیر مغولی مانند سربداران و آل مظفر قدرت گرفتند.

تیمور چگونه حکومت ماوراءالنهر را به دست گرفت؟

با شکست رقبا و سرداران قبایل مختلف در آن منطقه.

چگونه تیمور ایران را تحت سلطه خود درآورد؟

طی سه مرحله حمله که با کشتار وسیع همراه بود.

پس از مرگ تیمور، چه کسی جانشین او شد؟

پسرش شاهرخ.

پس از مرگ شاهرخ، چه تغییراتی در حکومت تیموریان رخ داد؟

شاهزادگان تیموری بر سر قدرت با یکدیگر درگیر شدند.

چگونه حکومت تیموریان به شرق ایران محدود شد؟

ترکمانان قراقویونلو و آق‌قویونلو بخش‌های غربی ایران را تصرف کردند.

حکومت نوادگان تیمور چگونه به پایان رسید؟

با قدرت گرفتن صفویان در ایران و سلطه ازبکان بر ماوراءالنهر.

بابر چه نقشی در تاریخ داشت؟

او حکومتی را در هند بنیان نهاد که به مغولان کبیر یا گورکانیان هند معروف شد.

چرا حمله مغولان باعث افول زندگی شهری در ایران شد؟

تخریب گسترده شهرها و توصیه چنگیزخان به دوری از شهرنشینی.

دیدگاه منفی مغولان نسبت به شهرنشینی چه تأثیری داشت؟

موجب نارضایتی مردم یکجانشین و کاهش امنیت شهرها شد.

وضعیت شهرنشینی پس از استقرار حکومت ایلخانی چگونه تغییر کرد؟

با تلاش دانشمندان و دیوان‌سالاران ایرانی، شهرنشینی دوباره رونق گرفت و شهرهای جدید ساخته شد.

جمع‌بندی

حملات مغولان به ایران یکی از پرحادثه‌ترین و مخرب‌ترین وقایع تاریخ این سرزمین بود. هرچند در ابتدا ویرانی‌های گسترده‌ای به بار آورد، اما به تدریج با پذیرش فرهنگ ایرانی و اسلام، مغولان تغییر یافتند و دوره‌ای جدید از رشد علمی، فرهنگی و اقتصادی آغاز شد. حکومت ایلخانیان با اصلاحات دیوان‌سالاران ایرانی توانست ثبات نسبی به کشور بازگرداند. اما در نهایت، با افول قدرت مغولان، زمینه برای شکل‌گیری حکومت‌های جدیدی مانند تیموریان و صفویان فراهم شد.