سوالات تاریخ یازدهم انسانی درس چهاردهم فرهنگ و تمدن در عصر صفوی

دوره صفویه یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین ادوار تاریخی ایران به شمار می‌رود که در آن، نه‌تنها تحولات سیاسی و اجتماعی مهمی رخ داد، بلکه شکوفایی فرهنگی، علمی و هنری به اوج خود رسید. در این دوره، هنر معماری، نگارگری، ادبیات و علوم دینی رونق بسیاری پیدا کرد. در ادامه، مجموعه‌ای از سوالات درس چهاردهم تاریخ پایه یازدهم انسانی را همراه با پاسخ ارائه می‌کنیم تا مطالعه و درک این مطالب برای دانش‌آموزان راحت‌تر شود.

جواب درس ۱۴ تاریخ یازدهم انسانی

سوالات متن تاریخ یازدهم انسانی – درس چهاردهم

چه عواملی باعث شد که حکومت صفوی بستری مناسب برای رشد و توسعه فرهنگ و تمدن در ایران فراهم کند؟
پاسخ: ایجاد وحدت سیاسی، یکپارچگی سرزمینی و انسجام اجتماعی توسط صفویان، بستری مناسب برای شکوفایی فرهنگی و تمدنی ایجاد کرد.
پادشاهان و مقامات حکومتی صفوی چگونه از هنر، معماری و آموزش علوم حمایت کردند؟
پاسخ: این افراد با حمایت مالی از هنرمندان، صنعتگران و معماران و همچنین تشویق عالمان، به رشد و گسترش هنر و دانش کمک کردند. آنها سرمایه خود را در جهت ساخت مدارس، مراکز مذهبی و آثار هنری ارزشمند صرف کردند.
چه عواملی موجب رونق فرهنگ و تمدن در دوران صفوی شد؟
پاسخ: حمایت‌های گسترده حاکمان، علاقه مردم به دانش و هنر، و میراث فرهنگی ارزشمند دوره‌های پیشین، از جمله عوامل کلیدی این شکوفایی بودند.
صفویان برای ترویج علوم دینی و رفع نیازهای مذهبی جامعه چه تدابیری اندیشیدند؟
پاسخ: گروهی از علمای شیعه از لبنان، عراق و بحرین به ایران دعوت شدند تا آموزش علوم دینی را گسترش دهند و نیازهای مذهبی جامعه را برطرف کنند.
از شاعران معروف دوران صفویه نام ببرید.
پاسخ: وحشی بافقی، محتشم کاشانی و صائب تبریزی از چهره‌های برجسته شعر در این دوره بودند.
وضعیت علوم در عصر صفویه چگونه بود؟
پاسخ: علوم تجربی و ریاضی در این دوره با رکود مواجه شد و بیشتر بر متون کهن همچون قانون ابن سینا تکیه داشتند. همچنین، نجوم با خرافات آمیخته شد.
تاریخ‌نگاری در دوره صفوی در چه زمینه‌هایی ادامه یافت؟ چند نمونه از آثار تاریخی این دوره را نام ببرید.
پاسخ: تاریخ‌نگاری در سه حوزه تاریخ عمومی، تاریخ محلی و تک‌نگاری ادامه یافت. از آثار برجسته این دوره می‌توان به حبیب‌السیر، احسن‌التواریخ و تاریخ عالم‌آرای عباسی اشاره کرد.
مدارس صفوی چه ویژگی‌هایی داشتند؟
پاسخ: مدارس این دوره مراکزی برای آموزش علوم دینی و سایر علوم بودند. این مدارس توسط دولت و نیکوکاران ساخته شده و از طریق موقوفات تأمین مالی می‌شدند. برخی از مدارس معروف آن شامل مدرسه چهار باغ و مدرسه شیخ لطف‌الله بودند.
چند دانشمند برجسته صفوی را نام ببرید و آثارشان را ذکر کنید.
پاسخ:

محمدتقی مجلسی: دانشمند علوم فقهی و حدیثی.
محمدباقر مجلسی: نویسنده دائره‌المعارف حدیثی بحارالانوار.
میرداماد: فیلسوف و عارف معروف، بنیان‌گذار مکتب فلسفی اصفهان.
شیخ بهایی: متبحر در علوم دینی و عقلی.
ملاصدرا: بنیان‌گذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه.

چه عواملی باعث شکوفایی معماری در دوره صفوی شد؟
پاسخ: این رونق به دلیل امنیت، حمایت‌های شاهان به‌ویژه شاه عباس اول و بهره‌گیری از تجارب معماری دوران تیموری بود.
نماد برجسته معماری صفویه چه سازه‌ای است و چه کسی آن را بنا کرد؟
پاسخ: میدان نقش جهان، ساخته‌شده به همت شاه عباس اول، مهم‌ترین نماد معماری این دوره است.
چه ویژگی‌هایی میدان نقش جهان را منحصر‌به‌فرد می‌کند؟
پاسخ:

عظمت و زیبایی
کاربردهای مختلف
ارتباط با مراکز مهم شهر مانند مسجد و بازار

میدان نقش جهان در چه زمینه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گرفت؟
پاسخ: برای برگزاری جشن‌ها، مسابقات چوگان و تیراندازی، استقبال از سفرا و رژه نیروهای نظامی.
بناهای مهم میدان نقش جهان کدامند؟
پاسخ:
کاخ عالی قاپو
مسجد جامع عباسی (مسجد امام)
مسجد شیخ لطف‌الله
چه بنایی نماد قدرت سیاسی صفویان بود؟
پاسخ: کاخ عالی قاپو نماد قدرت صفویان محسوب می‌شد.
چه عواملی مسجد جامع عباسی را به یکی از شاهکارهای معماری صفوی تبدیل کرده است؟
پاسخ: رنگ‌بندی و طراحی کاشی‌های زیبا و معماری بی‌نظیر آن.
مسجد شیخ لطف‌الله از چه لحاظ بی‌نظیر است؟
پاسخ: از نظر زیبایی‌شناسی و فنون معماری در زمره آثار برتر محسوب می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های معماری مساجد صفوی چیست؟
پاسخ: کاشی‌کاری بی‌نظیر و معماری شگفت‌انگیز که هر بیننده‌ای را مجذوب می‌کند.
شاه اسماعیل پس از فتح هرات کدام هنرمند را به تبریز آورد؟
پاسخ: کمال‌الدین بهزاد، نابغه نقاشی دربار تیموری را به تبریز برد.
چگونه مکتب نگارگری تبریز شکل گرفت؟
پاسخ: بهزاد و شاگردانش با ترکیب سبک هرات و عناصر جدید، مکتب تبریز را پایه‌گذاری کردند.
شاهکار نگارگری دوره صفویه چه اثری بود؟
پاسخ: شاهنامه تهماسبی که دارای ۲۵۰ مینیاتور زیبا است.
کدام شاه صفوی خود نقاشی ماهر بود؟
پاسخ: شاه تهماسب
کدام سبک نگارگری در دومین پایتخت صفوی شکل گرفت؟
پاسخ: مکتب نگارگری قزوین
هنر نگارگری در زمان کدام شاه صفوی به اوج رسید؟
پاسخ: شاه عباس اول
چه کسی مکتب نگارگری اصفهان را پایه‌گذاری کرد؟
پاسخ: آقارضا عباسی
مهم‌ترین نوآوری آقارضا عباسی چه بود؟
پاسخ: ترسیم صحنه‌های روزمره مردم و فعالیت‌های اصناف.
هنر خوشنویسی در عصر صفوی توسط چه کسانی به کمال رسید؟
پاسخ: میرعلی هروی و میرعماد حسنی قزوینی
چگونه صنعت فرش‌بافی در دوران صفویه متحول شد؟
پاسخ: از حالت عشایری خارج شد و به صنعتی ملی تبدیل شد.
کدام پارچه‌ها در دوره صفوی تولید می‌شد و مراکز مهم آن کجا بود؟
پاسخ: پارچه‌های ابریشمی، زری‌باف، ترمه و مخمل در کاشان، اصفهان، یزد، مشهد و کرمان بافته می‌شدند.
هنر فلزکاری در دوره صفوی چه ویژگی‌هایی داشت؟
پاسخ: استفاده گسترده از فولاد، طلاکوبی روی فلزات و حکاکی اشعار زیبا بر آثار فلزی.

سوالات درس چهاردهم تاریخ یازدهم انسانی با جواب

جمع‌بندی

دوران صفویه از جمله درخشان‌ترین ادوار فرهنگی و تمدنی ایران محسوب می‌شود. در این دوره، علاوه بر معماری باشکوه و هنر نگارگری، علوم و معارف دینی نیز رونق یافتند. حمایت شاهان از هنرمندان، دانشمندان و صنعتگران موجب شد که ایران در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی و هنری سرآمد باشد.