سوالات تاریخ یازدهم انسانی درس هفتم جهانِ اسلام در عصر خلافت عباسی

درس هفتم تاریخ پایه یازدهم انسانی به بررسی آغاز و تثبیت خلافت عباسیان، سیاست‌های آن‌ها و نقش ایرانیان در تحولات این دوران می‌پردازد. عباسیان که با شعار حمایت از اهل‌بیت توانستند حکومت امویان را سرنگون کنند، در ادامه با چالش‌هایی نظیر شورش‌های داخلی، اختلافات جانشینی و قدرت گرفتن وزرای ایرانی مواجه شدند. در این مقاله مجموعه‌ای از سوالات متنوع با پاسخ ارائه شده است تا فهم عمیق‌تری از این بخش از تاریخ اسلام به دست آید.

سوالات متن درس هفتم تاریخ یازدهم انسانی

سوالات و پاسخ‌های درس ۷ تاریخ یازدهم انسانی

پس از شکست سپاه امویان، ابومسلم و یارانش با چه کسی به عنوان خلیفه بیعت کردند؟
- با ابوالعباس سفاح از خاندان عباسیان.
عباسیان مشروعیت خلافت خود را بر چه اساسی توجیه می‌کردند؟
- بر اساس نسبت خانوادگی خود با پیامبر از طریق عباس بن عبدالمطلب.
چرا سفاح ادعا کرد که خلافت، حق خاندان اوست و امویان آن را غصب کرده‌اند؟
- چون آنان خود را اهل‌بیت پیامبر و شایسته جانشینی او می‌دانستند.
مهم‌ترین اقداماتی که منصور برای تحکیم خلافت عباسیان انجام داد، چه بودند؟
- حذف مخالفان، قتل ابومسلم، سرکوب قیام‌های مخالفان و تأسیس بغداد.
دوران خلافت عباسیان از نظر قدرت خلفا به چند دوره تقسیم می‌شود؟
- دو دوره: دوران شکوفایی و دوران ضعف و تجزیه.
در دوران اوج قدرت عباسیان، چه ویژگی‌هایی در حکومت آن‌ها دیده می‌شد؟
- کنترل کامل بر امور کشور، سرکوب شورش‌ها و نظارت بر فرمانداران.
کدام خلفای عباسی بیشترین تأثیر را در دوره قدرت و شکوفایی داشتند؟
- منصور، هارون‌الرشید و مأمون.
یکی از تفاوت‌های سیاست عباسیان با امویان چه بود؟
- عباسیان از سیاست برتری دادن به اعراب پرهیز کردند.
چرا عباسیان سیاست عرب‌گرایی امویان را کنار گذاشتند؟
- برای جلب حمایت ایرانیان و سایر اقوام مسلمان.
نقش ایرانیان در حکومت عباسیان چگونه بود؟

تصدی مناصب دیوانی، فرماندهی نظامی و مدیریت برخی ولایات.

کدام خاندان ایرانی در دوران هارون‌الرشید نفوذ زیادی داشتند؟

خاندان برمکیان.

یحیی برمکی چه نقشی در حکومت عباسیان ایفا کرد؟

مربی و وزیر هارون‌الرشید بود و قدرت زیادی داشت.

مأمون چگونه با کمک ایرانیان برادرش امین را شکست داد؟

با حمایت خاندان سهل و طاهر بن حسین.

فضل بن سهل چه مقامی در دربار مأمون داشت؟

وزیر اعظم و فردی بسیار پرنفوذ بود.

چرا مأمون پایتخت را به مرو انتقال داد؟

برای تقویت ارتباط خود با ایرانیان و کاهش نفوذ اعراب بغداد.

واکنش اعراب بغداد به قدرت گرفتن خاندان سهل چه بود؟

آن‌ها به مخالفت برخاستند و درصدد خلع مأمون برآمدند.

مأمون در برابر تهدیدهای بغداد چه تصمیمی گرفت؟

دستور قتل فضل بن سهل را صادر کرد و دوباره بغداد را پایتخت کرد.

چه عواملی سبب ضعف تدریجی عباسیان شد؟

کاهش نفوذ وزرای ایرانی و قدرت گرفتن غلامان ترک.

چرا خلیفه‌های عباسی به تشکیل سپاهی از غلامان ترک روی آوردند؟

برای ایجاد نیروی نظامی وفادار به خود.

سپاهیان ترک در خلافت عباسی چه تأثیری داشتند؟

موجب ناآرامی و ضعف خلیفه‌ها شدند و در امور خلافت دخالت کردند.

جنبش‌های ضدعباسی در کدام مناطق بیشتر گسترش یافت؟

ایران، مصر و شمال آفریقا.

چرا با وجود ضعف سیاسی عباسیان، احترام دینی خلفا حفظ شد؟

امیران و سلاطین محلی برای مشروعیت خود به تأیید خلفا نیاز داشتند.

خلفای عباسی از چه روشی برای تثبیت مشروعیت خود استفاده می‌کردند؟

از اعتبار دینی خود برای کنترل حکومت‌های محلی بهره می‌بردند.

چرا مسلمانان تشکیلات اداری سرزمین‌های فتح‌شده را به کارگزاران محلی سپردند؟

چون تجربه کافی در مدیریت امور دیوانی نداشتند.

تشکیل نخستین دیوان در اسلام به چه کسی نسبت داده می‌شود؟

عمر بن خطاب، با پیشنهاد هرمزان ایرانی.

عبدالملک مروان چه تغییری در نظام دیوانی ایجاد کرد؟

زبان رسمی دیوان‌ها را از فارسی به عربی تغییر داد.

در دوران اولیه عباسیان، ساختار دیوانی چگونه تغییر کرد؟

با الگوبرداری از نظام اداری ساسانی، به شکلی منظم‌تر درآمد.

وزارت در دوره عباسیان چگونه شکل گرفت؟

به تقلید از دوره ساسانیان، وزیر در رأس دیوان‌ها قرار گرفت.

مهم‌ترین عوامل رشد علمی در دوره عباسیان چه بودند؟

حمایت خلفا، ارتباط با تمدن‌های دیگر، نهضت ترجمه و وجود مراکز علمی.

چرا مسلمانان به نهضت ترجمه روی آوردند؟

برای آشنایی با علوم تمدن‌های دیگر و گسترش دانش اسلامی.

مهم‌ترین مراکز علمی بغداد در دوره عباسیان چه بودند؟

بیت‌الحکمه و رصدخانه بغداد.

در دوره کدام خلیفه نهضت علمی عباسیان به اوج رسید؟

در زمان مأمون.

هدف از تأسیس بیت‌الحکمه چه بود؟

ترجمه و گردآوری آثار علمی تمدن‌های مختلف.

بزرگ‌ترین مترجمان دوران عباسی چه کسانی بودند؟

حنین بن اسحاق، ثابت بن قره و ابن‌مقفع.

یکی از تأثیرات مهم نهضت ترجمه چه بود؟

انتقال علوم یونانی، ایرانی و هندی به تمدن اسلامی.

چرا عباسیان از علوم عقلی حمایت می‌کردند؟

برای مقابله با تفکرات مخالف و تقویت استدلال‌های کلامی.

کدام گروه‌ها به رشد علوم در دوره عباسیان کمک کردند؟

مسلمانان، یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان.

یکی از نتایج مهم تبادل فرهنگی در دوره عباسی چه بود؟

پیشرفت در ریاضیات، نجوم و پزشکی.

ابن‌سینا و فارابی در چه دوره‌ای فعالیت داشتند؟

در اواخر دوره عباسیان.

تأسیس مدارس نظامیه چه تأثیری داشت؟

آموزش علوم اسلامی و ترویج مذهب رسمی حکومت.

سوالات درس ۷ تاریخ یازدهم انسانی

جمع‌بندی

دوران عباسیان از لحاظ سیاسی و فرهنگی تأثیر عمیقی بر تاریخ اسلام داشت. با این‌که این حکومت در ابتدا مقتدر بود، اما با گذشت زمان و افزایش نفوذ اقوام دیگر، به تدریج ضعیف شد. در عین حال، حمایت از علوم و فرهنگ موجب شکوفایی دانش و گسترش تمدن اسلامی در این دوره شد.