جواب درس دوازدهم (تو نیکی می‌کن و در دجله انداز) تفکر و سبک زندگی هشتم

در زندگی روزمره، همه‌ی ما با مفهوم نیکی و بدی روبه‌رو هستیم. اما آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که اعمال ما چه اثری بر خودمان دارند؟ آیا خوبی‌هایی که انجام می‌دهیم، هرچند کوچک، بازتابی در زندگی‌مان دارد؟ درس دوازدهم کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هشتم با عنوان “تو نیکی می‌کن و در دجله انداز”، به زیبایی این موضوع را از نگاه اخلاق، تجربه‌های انسانی و ادبیات فارسی بررسی می‌کند. در ادامه، به بررسی مفاهیم کلیدی و پاسخ‌ سؤالات این درس خواهیم پرداخت.

گفت‌وگو کنید – صفحه ۶۶ و ۶۷

۱. ابیات زیر را بخوانید و مفهوم کلّی آنها را بیان کنید:

الف) به چشم خویش دیدم در گذرگاه / که زد بر جان موری مرغکی راه
🔹 معنی: با چشمان خودم دیدم که یک پرنده کوچک در مسیر راه، موری را شکار کرد.
🔹 مفهوم: گاهی در زندگی شاهد ناعدالتی‌هایی هستیم که به موجودات کوچکتر آسیب می‌زند.

ب) هنوز از صید منقارش نپرداخت / که مرغ دیگر آمد کار او ساخت
🔹 معنی: هنوز پرنده اول، مورچه را کامل نخورده بود که خودش توسط پرنده‌ای دیگر شکار شد.
🔹 مفهوم: هر کاری انجام دهیم، دیر یا زود پاسخ آن را خواهیم دید؛ چه خوب، چه بد.

پ) چو بد کردی مباش ایمن ز آفات / که واجب شد طبیعت را مکافات
🔹 معنی: اگر بدی کردی، منتظر عواقب آن هم باش؛ چون طبیعت بی‌پاسخ نمی‌ماند.
🔹 مفهوم: قانون طبیعت همیشه واکنش نشان می‌دهد و هیچ بدی بی‌پاسخ نمی‌ماند.

ت) تو نیکی می‌کن و در دجله انداز / که ایزد در بیابانت دهد باز
🔹 معنی: خوبی‌ها را بی‌انتظار پاداش انجام بده، چون خداوند در جایی دیگر آن را جبران می‌کند.
🔹 مفهوم: نیکی، حتی اگر پنهان بماند، روزی به شیوه‌ای دیگر به انسان باز خواهد گشت.

ث) از مکافات عمل غافل مشو / گندم از گندم بروید جو ز جو
🔹 معنی: هیچ‌گاه از نتیجه‌ی اعمال خود غافل نباش، چون همان چیزی که بکاری، برداشت می‌کنی.
🔹 مفهوم: اعمال ما مثل بذر هستند؛ از نیکی، نیکی و از بدی، بدی خواهیم دید.

ج) این جهان کوه است و فعل ما ندا / سوی ما آید نداها را صدا
🔹 معنی: دنیا مانند کوهی است که هر فریادی که در آن بزنی، پژواکش به سوی خودت بازمی‌گردد.
🔹 مفهوم: رفتارهای ما بازتابی دارند که دیر یا زود به خودمان بازمی‌گردد.

۲. پیام کلّی را که در همه‌ی این ابیات مشترک است در یک جمله بیان کنید.
🔸 جواب: آن‌طور که با دیگران رفتار می‌کنی، همان رفتار را در زندگی‌ات تجربه خواهی کرد. خوبی‌ها دیر یا زود به خودت برمی‌گردند.

فعالیت کلاسی – صفحه ۶۷

درباره‌ی علّت و چرایی موافقت، مخالفت و جوانب مختلف جملاتی که باید درباره‌ی آن بیشتر فکر کرد، گفت‌وگو کنید.

🔸 جواب: برخی از انسان‌ها در همین دنیا پاسخ نیکی یا بدی‌های خود را نمی‌بینند، چون این جهان ظرفیت کامل برای پاداش یا جزای اعمال برخی افراد را ندارد. مثلاً چگونه می‌توان پاداش واقعی کسی را که جان خود را برای ارزش‌های والایی فدا کرده در این دنیا داد؟

فعالیت در منزل – صفحه ۶۸

نمونه‌ای از رفتارهایی را که شما یا دیگران انجام داده‌اند و پس از مدتی نتایج آن را دیده‌اید، بنویسید.
🔸 جواب: قانون کنش و واکنش نه‌تنها در فیزیک، بلکه در رفتارهای انسانی هم وجود دارد. برای مثال، زمانی که به یک هم‌کلاسی کمک کردم تا در امتحان بهتر عمل کند، بعدها وقتی من نیاز داشتم، او نیز بدون انتظار جبران، به کمکم آمد. پس اعمال ما مانند آینه‌ای هستند که تصویر آن‌ها به خودمان بازتاب داده می‌شود.

جمع‌بندی

درس «تو نیکی می‌کن و در دجله انداز» ما را به سمت درک عمیق‌تری از قانون عمل و عکس‌العمل در زندگی هدایت می‌کند. به ما یاد می‌دهد که خوبی، حتی اگر بی‌پاسخ به نظر برسد، روزی بازتاب خود را خواهد داشت. مفاهیمی که در قالب شعر و گفت‌وگو در این درس مطرح شده‌اند، الهام‌بخش سبک زندگی مهربانانه، هدفمند و اخلاق‌محور هستند. بیاییم با نیکی کردن بی‌چشم‌داشت، جهانی بهتر بسازیم.