ترجمه درس چهارم عربی دوازدهم تجربی و ریاضی

در زبان و ادب عربی، شعر به عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند برای بیان احساسات و افکار شناخته می‌شود. در این درس، به یکی از شاعران برجسته دوره اموی، یعنی فرزدق، پرداخته می‌شود. فرزدق نه تنها از شاعران مشهور آن زمان بود، بلکه در تاریخ اسلام به خاطر دفاع از اهل بیت علیهم السلام نیز شناخته شده است. در درس چهارم عربی پایه دوازدهم، ما با داستانی از زندگی او و جملات معروفش در دفاع از امام علی و اهل بیت آشنا می‌شویم.

متن عربی و ترجمه درس چهارم عربی دوازدهم

اَلْفَرَزْدَقُ مِنْ شُعَراءِ الْعَصْرِ الْأُمَويِّ. وُلِدَ في مِنطَقَةٍ بِالْكُويتِ الْحاليَةِ عامَ ثَلاثَةٍ وَ عِشْرينَ بَعْدَ الْهِجرَةِ، وَ عاشَ بِالْبصرَةِ.
معنی: فرزدق از شاعران عصر امویان است. وی در سال بیست و سوم هجری در منطقه کویت کنونی به دنیا آمد و در بصره زندگی کرد.

في يَوْمٍ مِنَ الْأَيّامِ جاءَ بِهِ أَبوهُ إلیٰ أَميرِ الْمُؤمِنينَ عَليٍّ (ع)، فَسَأَلَهُ الْإمامُ (ع) عَنْ وَلَدِهِ؛ فَقالَ:
معنی: یک روز پدر فرزدق او را نزد امیرالمؤمنین علی علیه السلام برد و امام از پسر او پرسید، او پاسخ داد:

«هٰذَا ابْني يَکادُ يَکونُ شَاعِراً عَظِيمًا.» فَقالَ الْإمامُ لِوالِدِهِ: «عَلِّمْهُ الْقُرْآنَ.»
معنی: “این پسر من تقریباً یک شاعر بزرگ است.” امام به پدرش فرمود: “به او قرآن بیاموز.”

فَعَلَّمَهُ الْقُرْآنَ تَعْلِيمًا؛ ثُمَّ رَحَلَ اَلْفَرَزْدَقُ إلیٰ خُلَفاءِ بَنِي أُمَيَّةِ بِالشّامِ، وَ مَدَحَهُمْ وَ نَالَ جَوَائِزَهُمْ.
معنی: پس پدر فرزدق قرآن را به او آموخت؛ سپس فرزدق به شام رفت و خلفای بنی امیه را ستود و جوایز آنان را دریافت کرد.

کانَ اَلْفَرَزْدَقُ مُحِبًّا لِأَهْلِ الْبَيْتِ وَ کانَ يَسْتُرُ حُبَّهُ عِندَ خُلَفاءِ بَنِي أُمَيَّةِ؛ وَلٰكِنَّهُ جَهَرَ بِهِ لَمّا حَجَّ هِشَامُ بْنُ عَبْدِالْمَلِكِ فِي أَيَّامِ أَبِيهِ.
معنی: فرزدق اهل بیت را دوست می‌داشت و محبت خود را در دربار خلفای بنی امیه پنهان می‌کرد، اما زمانی که هشام بن عبدالملک در دوران پدرش حج می‌کرد، علناً آن را اظهار کرد.

فَطافَ هِشَامٌ وَ لَمَّا وَصَلَ إلی الْحَجَرِ لَمْ يَقْدِرْ أَنْ يَسْتَلِمَهُ لِكَثْرَةِ الِازْدِحَامِ،
معنی: هشام طواف کرد و وقتی به حجر الاسود رسید، نتوانست آن را مسح کند به دلیل ازدحام زیاد.

فَنُصِبَ لَهُ مِنْبَرٌ وَ جَلَسَ عَلَيْهِ جُلُوسَ الْأُمَرَاءِ يَنْظُرُ إِلَى النَّاسِ وَ مَعَهُ جَمَاعَةٌ مِنْ كِبَارِ أَهْلِ الشَّامِ.
معنی: برای او منبری برپا کردند و همانند فرماندهان بر روی آن نشست تا به مردم نگاه کند، در حالی که گروهی از بزرگان شام همراهش بودند.

فَبَيْنَمَا يَنْظُرُ إِلَى الْحُجَّاجِ، إِذْ جَاءَ زَيْنُ العَابِدِينَ (ع)، فَطَافَ بِالْبَيْتِ طَوافَ العَاظِمِ،
معنی: در حالی که به حج گزاران نگاه می‌کرد، ناگهان امام زین العابدین (علیه السلام) آمد و خانه خدا را مانند بزرگان طواف کرد.

فَلَمَّا وَصَلَ إِلَى الْحَجَرِ، ذَهَبَ النَّاسُ جَانِبًا، فَاسْتَلَمَهُ اسْتِلامًا سَهْلًا. فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ:
معنی: وقتی به حجر الاسود رسید، مردم کنار رفتند و به راحتی آن را مسح کرد. مردی از اهل شام گفت:

«مَنْ هٰذَا الَّذِي قَدْ سَمَحَ النَّاسُ لَهُ بِاسْتِلَامِ الْحَجَرِ؟!»
معنی: “این کیست که مردم به او اجازه داده‌اند تا سنگ را مسح کند؟”

خَافَ هِشَامٌ مِنْ أَنْ يَعْرِفَهُ أَهْلُ الشَّامِ وَ يَرْغَبُوا فِيهِ رَغْبَةَ الْمُحِبِّينَ؛ فَقَالَ: «لَا أَعْرِفُهُ.»
معنی: هشام ترسید که اهل شام او را بشناسند و مانند عاشقان او را دوست بدارند. پس گفت: “من او را نمی‌شناسم.”

وَ كانَ الفَرَزْدَقُ حَاضِرًا.
معنی: فرزدق آنجا حاضر بود.

فَقَالَ الفَرَزْدَقُ: «أَنَا أَعْرِفُهُ مَعْرِفَةً جَيِّدَةً.
معنی: فرزدق گفت: “من او را به خوبی می‌شناسم.”

ثُمَّ أَنْشَدَ هٰذِهِ الْقَصِيدَةَ إِنْشادًا رَائِعًا.
معنی: سپس این شعر را با صدای بلند و عالی خواند:

هٰذَا الَّذِي تَعْرِفُ الْبَطْحَاءُ وَطْأَتَهُ / وَ الْبَيْتُ يَعْرِفُهُ وَ الْحِلُّ وَ الْحَرَمُ
معنی: این کسی است که سرزمین مکّه قدمگاهش را می‌شناسد، خانه خدا و مکان‌های حرام و حلال او را می‌شناسند.

هٰذَا ابْنُ خَيْرِ عِبَادِ اللَّهِ كُلِّهِم / هٰذَا التَّقِيُّ النَّقِيُّ الطَّاهِرُ الْعَلَمُ
معنی: این فرزند بهترین بندگان خداست. این پرهیزگارِ پاک و بی‌عیب است، بزرگ قوم.

وَلَيْسَ قَوْلُكَ: مَنْ هٰذَا؟ بِضَائِرِهِ / الْعَرَبُ تَعْرِفُ مَنْ أَنْكَرْتَ وَ الْعَجَمُ
معنی: و این گفته تو که “این کیست؟” به او ضرری نمی‌زند، عرب و غیر عرب او را می‌شناسند، حتی اگر تو انکار کنی.

جمع‌بندی

در این متن، داستانی از فرزدق، یکی از بزرگترین شاعران عصر اموی، روایت می‌شود. او با شاعری خود در تاریخ اسلام شناخته شد و با دفاع از اهل بیت علیهم السلام در برابر خلفای اموی شهرت یافت. همچنین، این داستان نشان می‌دهد که چگونه فرزدق با صدای بلند و شجاعت در حضور هشام بن عبدالملک از امام زین العابدین (علیه السلام) دفاع کرد و نشان داد که شخصیت‌هایی چون امام حسین (علیه السلام) و اهل بیت او نه تنها برای عرب‌ها، بلکه برای همه مردم جهان شناخته شده و محترم هستند.

همچنین بخوانید:

• آموزش قواعد درس چهارم عربی دوازدهم تجربی